Thỏa thuận Thương mại Tự do giữa Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và Australia, New Zealand (AANZFTA), được ký kết cuối tháng 2 vừa qua tại Thái Lan và dự kiến sẽ có hiệu lực từ giữa năm 2009, chắc chắn sẽ thúc đẩy mạnh mẽ việc buôn bán giữa các nền kinh tế thành viên. Bên cạnh tiềm năng mà AANZFTA mang lại, xuất khẩu của Việt Nam còn thuận lợi hơn khi cả Australia và New Zealand đều công nhận chúng ta là nền kinh tế thị trường.
Australia là thị trường có gần 21 triệu người tiêu dùng với GDP (theo sức mua ngang giá) năm 2008 lên tới 824,9 tỉ USD. Kim ngạch ngoại thương của nước này năm ngoái đạt 489 tỉ USD, trong đó xuất khẩu là 234 tỉ USD. Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Australia là than đá, vàng, len, thép, dầu thô, bột mì, nhôm, thịt, máy móc và thiết bị vận tải. Những mặt hàng nhập khẩu then chốt của Australia là máy móc, thiết bị, dầu thô. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Australia trong năm 2008 với kim ngạch buôn bán hai chiều 64 tỉ USD, kế đến là Nhật Bản 60 tỉ USD, Mỹ 50 tỉ USD. Tuy nhiên, nếu coi ASEAN là một thị trường chung thì chính ASEAN mới là đối tác thương mại lớn nhất của Australia với kim ngạch lên đến 81 tỉ USD.
Còn kinh tế của đất nước New Zealand hơn 4 triệu dân chủ yếu dựa trên nền tảng công- nông nghiệp tiên tiến, trong đó chăn nuôi giữ vai trò quan trọng. GDP của New Zeland năm 2008 là 128,1 tỉ USD. Nước này buôn bán với các đối tác chủ chốt như Australia, Liên minh châu Âu, Nhật Bản, Mỹ, Trung Quốc. Các mặt hàng xuất khẩu chủ yếu là các sản phẩm sữa, thịt gia súc, gỗ, cá, thiết bị máy móc, rau và hoa quả; nhập khẩu thiết bị, máy móc, nhiên liệu, chất dẻo, vải sợi. Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu năm 2008 đạt trên 60 tỉ USD, trong đó xuất khẩu gần 30 tỉ USD. ASEAN là thị trường xuất khẩu lớn thứ ba của New Zealand trong năm 2008 (sau Australia và Mỹ) với kim ngạch thương mại hai chiều 12,2 tỉ USD.
Riêng kim ngạch thương mại song phương giữa Việt Nam và Australia trong vòng 5 năm qua tăng trung bình 22%/năm và đạt giá trị 5,2 tỉ USD năm 2008. Việt Nam xuất khẩu sang Australia chủ yếu là dầu thô, hải sản, đồ gỗ, hàng may mặc. Australia xuất khẩu sang Việt Nam các sản phẩm ngũ cốc, thuốc chữa bệnh, tàu biển, máy chế biến thực phẩm, thiết bị điện, kim loại, sắt thép, hóa chất. Trong khi đó, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và New Zealand hồi năm ngoái tăng 37%, đạt hơn 300 triệu USD. Việt Nam xuất sang New Zealand các mặt hàng giày dép, đồ nội thất, gốm sứ, dệt may, hạt điều; và nhập chủ yếu các sản phẩm bơ, sữa, bột gỗ, hóa chất, thức ăn gia súc.
Dù kim ngạch thương mại giữa Việt Nam và Australia, New Zealand đạt mức tăng trưởng đầy ấn tượng, nhưng rõ ràng chưa tương xứng với tiềm năng. Vì thế, AANZFTA và “chiếc vé” kinh tế thị trường chắc chắn sẽ là cơ hội để Việt Nam tăng cường khai thác hai thị trường hấp dẫn này.
PHÚC GIA AN
