Tổng thống Assad (phải) tiếp Quốc vương Abdullah. Ảnh: AFP

Trong động thái mà một số người kỳ vọng có thể thúc đẩy các kế hoạch hòa bình Trung Đông của Tổng thống Mỹ Barack Obama, trong hai ngày 7 và 8-10, Quốc vương Abdullah al-Saud của Arabie Séoudite đã tới Syrie để hàn gắn quan hệ song phương rạn nứt mấy năm qua. Các vấn đề trọng tâm trong chuyến công du này là tình hình bất ổn ở Liban và Palestine, những nơi mà Arabie Séoudite và Syrie đang ủng hộ các thế lực đối nghịch nhau, cũng như tìm cách lôi kéo Tổng thống Syrie Bashar al-Assad ra khỏi “quỹ đạo ngoại giao” của Iran.

Quan hệ giữa Syrie và Arabie Séoudite bắt đầu rạn nứt vào năm 2003 do Riyadh ủng hộ kế hoạch của Mỹ tấn công Iraq. Đến năm 2005, bất hòa càng sâu sắc hơn khi Syrie bị tình nghi đứng đằng sau vụ ám sát cựu Thủ tướng Rafiq Hariri của Liban, vốn do Riyadh bảo trợ. Năm 2008, tình hình căng đến nỗi Arabie Séoudite (và Ai Cập) tẩy chay Hội nghị thượng đỉnh Liên đoàn A-rập ở Damas.

Sau khi giành thắng lợi trong cuộc tổng tuyển cử ở Liban hồi tháng 6-2009, con trai cố Thủ tướng Rafiq Hariri là Saad Hariri đến nay vẫn đang gặp khó khăn trong việc thành lập chính phủ mới, do không tìm được tiếng nói chung với phe đối lập Hezbollah, do Syrie và Iran hậu thuẫn. Trong khi đó, tại Palestine, Syrie ủng hộ Phong trào Hồi giáo Hamas đang chiếm giữ Dải Gaza, còn Arabie Séoudite đứng sau Phong trào Fatah của Tổng thống Mahmoud Abbas ở Bờ Tây.

Quan hệ giữa Syrie với phương Tây gần đây ấm lên sau những nỗ lực của Tổng thống Obama và Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đưa nước này trở lại với cộng đồng quốc tế. Tuần rồi, các quan chức Mỹ đã đón tiếp Thứ trưởng Ngoại giao Fayssal Mekdad, quan chức cao nhất của Syrie tới Washington trong 5 năm qua. Vì vậy, Arabie Séoudite cũng thay đổi chính sách cô lập sang can dự với Syrie. Tháng 8 vừa qua, Arabie Séoudite bổ nhiệm lại Đại sứ ở Syrie sau 18 tháng bỏ trống. Nửa tháng trước, hai ông Abdullah và Assad cũng đã gặp nhau ở Jeddah, Arabie Séoudite.

Theo các nhà phân tích, một thỏa thuận giữa Syrie và Arabie Séoudite sẽ gia tăng cơ hội khôi phục sự hòa hợp trong thế giới A-rập, và tăng thêm kỳ vọng nối lại tiến trình đàm phán hòa bình Trung Đông của ông Obama. Washington quan sát và đặt nhiều hy vọng vào chuyến thăm này.

Tuy nhiên, các nhà phân tích Syrie không kỳ vọng nhiều vào chuyến đi của Quốc vương Abdullah. Họ cho rằng tất cả sẽ chỉ là bắt tay, chụp hình giữa hai nhà lãnh đạo, nếu cuộc gặp không dẫn tới những tiến triển ở các vấn đề quan trọng, nhất là việc thành lập chính phủ ở Liban và hòa hợp giữa Hamas với Fatah. Họ cũng cho rằng đối với Syrie, quan hệ “ấm lên” với Arabie Séoudite và phương Tây không nhất thiết là phải “lạnh nhạt” với Iran. Một nhà phân tích ở Damas nói: “Quốc vương Abdullah tới đây hôm nay, nhưng nhớ rằng Tổng thống Assad cũng ở Iran một tháng trước. Các đối thủ của Iran nên dùng Syrie để tiếp cận Tehran, hơn là tìm cách phá vỡ quan hệ này”.

N. MINH
(Theo AFP, WSJ, NYT)