Cuộc khủng hoảng chính trị tại Roumanie ngày càng trở nên sâu sắc hơn khi quốc hội nước này hôm 7-6 biểu quyết luận tội Tổng thống Traian Basescu, khiến cộng đồng quốc tế lo ngại về sự đấu đá quyền lực cũng như sự tàn lụi của nền dân chủ non trẻ ở nước này.
|
Tổng thống Basescu sẽ bị hạ bệ sau 8 năm cầm quyền? Ảnh: NY Times |
Quốc hội Roumanie đã thông qua việc phế truất đương kim Tổng thống Basescu với 256 phiếu thuận và 114 phiếu chống. Vào ngày 29-7 tới, cơ quan lập pháp Roumanie sẽ tổ chức cuộc trưng cầu dân ý trên khắp cả nước để quyết định vận mệnh “đi hay ở” của ông Basescu. Nhiều khả năng, vị tổng thống 60 tuổi sẽ phải mất chức vụ mà ông đã nắm giữ suốt 8 năm.
Giới phân tích cho rằng việc luận tội Tổng thống Basescu là một trong những hành động mà Thủ tướng Victor Ponta thực hiện để củng cố quyền lực của mình tại đất nước 19 triệu dân. Ông Ponta và Liên minh Xã hội Tự do (SLU) của ông đã cáo buộc Tổng thống Basescu “vi phạm Hiến pháp” và “hành động như một nhà độc tài” khi can thiệp vào các chính sách về kinh doanh và luật pháp của chính quyền. Hiến pháp Roumanie quy định tổng thống có quyền lực giới hạn so với thủ tướng và chỉ có trách nhiệm đối với các chính sách về ngoại giao, tình báo và quốc phòng. Ngoài ra, Tổng thống Basescu còn bị cáo buộc có những phát ngôn “mang tính phân biệt chủng tộc và đối xử”.
Trước đó, liên minh cánh tả của Thủ tướng Ponta đã làm suy yếu quyền lực của Tòa án Hiến pháp khi sa thải cùng lúc chủ tịch Thượng viện và Hạ viện nước này, đồng thời thay thế chánh thanh tra nhà nước người có vai trò quan trọng trước Tòa án Hiến pháp. Dư luận lo ngại tính công bằng trong xét xử của tòa án sẽ bị đe dọa và liên minh cánh tả dễ dàng “hất cẳng” Tổng thống Basescu.
Thực tế, đây không phải là lần đầu tiên ông Basescu một cựu thuyền trưởng, nhà vận động chống tham nhũng và chính khách có cá tính đặc biệt đứng trước nguy cơ bị phế truất. Năm 2007, ông từng đối mặt với một cuộc thăm dò dư luận để quyết định vận mệnh chính trị và may mắn thoát nạn khi 74% cử tri bỏ phiếu ủng hộ ông. Tuy nhiên, chính quyền của Tổng thống Basescu cùng với những chính sách thắt lưng buộc bụng của mình đã khiến sự tín nhiệm của ông bị giảm sút và nhiều khả năng, ông không thể giữ được ghế lần này. Thêm vào đó, chính trường của quốc gia Đông Âu cũng đang rối bời với sự đấu đá quyền lực và những cuộc biểu tình chống đối liên tiếp của người dân.
Trước những bất ổn ở Roumanie, cộng đồng quốc tế đã bày tỏ sự quan ngại. Ủy ban châu Âu (EC) mới đây cho biết cơ quan này “lo lắng về những diễn biến hiện tại ở Roumanie”. Theo EC, các quy định về luật pháp, sự công bằng dân chủ và tính độc lập của bộ máy tư pháp là “hòn đá tảng của nền dân chủ châu Âu và là nhân tố thiết yếu đối với sự tín nhiệm giữa các nước trong EC”. Thủ tướng Đức Angela Merkel cũng thể hiện “sự lo ngại sâu sắc” trước những diễn biến trên chính trường Roumanie.
Trong khi đó, Mỹ cũng phản đối việc Quốc hội Roumanie luận tội tổng thống. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Victoria Nuland cho biết Washington quan ngại những diễn biến chính trị gần đây ở Roumanie “đang đe dọa sự công bằng dân chủ và làm giảm quyền lực của các cơ quan độc lập như Tòa án Hiến pháp”. Bên cạnh đó, Nhà Trắng kêu gọi đồng minh NATO của mình hãy thực hiện cuộc trưng cầu dân ý trong tinh thần công bằng và minh bạch, tôn trọng các giá trị về luật pháp và dân chủ.
TRIẾT VĂN (Theo New York Times, AP, AFP)