Trong diễn biến mới nhất ảnh hưởng đến quan hệ Mỹ - Venezuela, Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 9-3 đã ra sắc lệnh tuyên bố tình hình Caracas hiện nay có thể là "mối đe dọa bất thường" đối với an ninh quốc gia; đồng thời mở rộng lệnh trừng phạt nhằm vào 7 quan chức hàng đầu chính phủ Venezuela.

Phát biểu trước báo giới hôm 9-3, các quan chức Mỹ cho biết sắc lệnh mới không nhắm vào người dân hay nền kinh tế Venezuela, thay vào đó là những đối tượng hoặc tổ chức mà Nhà Trắng coi là "tham nhũng, có hành động làm suy yếu quá trình dân chủ, lạm dụng vũ lực, vi phạm nhân quyền, gây cản trở quyền tự do ngôn luận". Danh sách trừng phạt của Mỹ bao gồm các nhân vật cấp cao thuộc quân đội, an ninh Venezuela như người đứng đầu Cơ quan Tình báo Quốc gia (Sebin) Gustavo Gonzalez, Giám đốc cơ quan Cảnh sát Quốc gia Manuel Perez, cựu chỉ huy Vệ binh Quốc gia hiện đang điều hành công ty khai thác mỏ quốc doanh CVG Justo Noguero cùng 3 sĩ quan quân đội khác và một công tố viên.

Hồi cuối năm ngoái và tháng 2 vừa rồi, Washington cũng từng áp lệnh trừng phạt tương tự chống các quan chức Venezuela, nhưng không đưa ra danh sách công khai. Trong khi đó, với sắc lệnh mới này, những người có tên sẽ bị phong tỏa tài sản và cấm nhập cảnh vào Mỹ. Thêm vào đó, tất cả công dân Mỹ hay thường trú nhân đều bị nghiêm cấm giao dịch làm ăn hoặc quan hệ thương mại với những đối tượng bị trừng phạt.

Ngoài ra, sắc lệnh mới cũng kêu gọi Venezuela phóng thích tất cả các tù nhân chính trị mà trong đó có "hàng chục sinh viên". "Chúng tôi quan ngại sâu sắc về những biện pháp của chính phủ Venezuela nhằm vào các đối thủ chính trị. Tất cả vấn đề của Venezuela không thể được giải quyết bằng cách hình sự hóa bất đồng chính kiến" – phát ngôn viên Nhà Trắng Josh Earnest nói trong một tuyên bố. Sắc lệnh mới cũng cảnh báo, Caracas chớ đổ lỗi cho Washington "hòng đánh lạc hướng những vấn đề bất ổn trong nước". Thông điệp này được cho là nhằm phản bác cáo buộc mới đây của Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro, rằng Mỹ cùng lãnh đạo phe đối lập tại Venezuela đang âm mưu tiến hành một cuộc đảo chính nhằm chống lại chính phủ của ông.

Sau động thái của Washington, Ngoại trưởng Venezuela Delcy Rodriguez khẳng định Caracas sẽ sớm công khai biện pháp đáp trả. Trước mắt, nước này đã triệu đại sứ của mình tại Washington là ông Maximilien Sánchez Arveláiz về nước để tham vấn. Đồng thời, Tổng thống Maduro còn nói rằng sắc lệnh mới mang tính chất "gây hấn, bất công và thù hằn" cho thấy Tổng thống Obama "đã phạm sai lầm" khi "quyết định theo đuổi chính sách thù địch hòng khuất phục, can thiệp và kiểm soát Venezuela". Theo đó, ông Maduro sẽ đề nghị Quốc hội Venezuela cấp thêm quyền hạn để "chiến đấu chống chủ nghĩa đế quốc". Đặc biệt, ông còn bổ nhiệm Giám đốc Sebin - Thiếu tướng Gonzalez làm Bộ trưởng Bộ Nội vụ và ca ngợi 7 nhân vật nằm trong danh sách trừng phạt của Mỹ là "những người anh hùng".

Theo các chuyên gia phân tích chính trị, việc đưa bất cứ quốc gia nào vào cái gọi là "danh sách các mối đe dọa đối với an ninh quốc gia" là bước đầu tiên của Mỹ nhằm hướng tới chương trình cấm vận rộng lớn hơn. Quá trình này từng được áp dụng đối với một số nước như Iran, Iraq, Somalie, Syrie, Libye và gần đây là các quan chức Nga với lý do Mát-xcơ-va viện trợ cho phe ly khai ở miền Đông Ukraina.

Mặt khác, động thái của Washington, như dự đoán trước đó của giới quan sát, còn nhằm "trả đũa" Caracas sau khi Tổng thống Maduro hôm 28-2 yêu cầu Đại sứ quán Mỹ tại Venezuela cắt giảm nhân sự từ 100 xuống còn 17 người trong vòng 15 ngày và ra lệnh áp đặt thị thực bắt buộc đối với du khách đến từ Mỹ. Ngoài ra, lãnh đạo Venezuela còn ban bố lệnh hạn chế các cuộc gặp giữa những tổ chức xã hội dân chủ trong nuớc và giới ngoại giao Mỹ; mạnh tay hơn là liệt một số chính trị gia Mỹ bao gồm cựu Tổng thống George Bush và Phó Tổng thống Dick Cheney vào "danh sách đen".

MAI QUYÊN
(Theo Reuters, WSJ, Guardian, AP)