THANH TRÚC (Theo Insider)

Giới chuyên gia cho cảnh báo, các chuyến bay trong tương lai sẽ gặp nhiễu động nhiều hơn, khiến hành khách và tiếp viên dễ bị thương, đồng thời làm tăng chi phí và hành trình bay - tất cả là do biến đổi khí hậu.

Máy bay nhiễu động có thể gây nguy hiểm cho hành khách và tiếp viên hàng không.

Mỗi năm, các phi công báo cáo gặp nhiễu động không khí nghiêm trọng khoảng 5.500 lần và con số này đã tăng lên trong những năm gần đây. Chẳng hạn từ đầu năm đến nay, các phi công trên một chuyến bay của hãng Southwest Airlines (Mỹ) đã phải hủy hạ cánh do gặp nhiễu động lớn, trong khi nhiễu động cực độ làm 25 hành khách trên chuyến bay của Hawaiian Airlines bị thương. Hãng Lufthansa (Đức) cũng báo cáo máy bay của họ gặp nhiễu động khiến một số hành khách bị thương. Và mặc dù trường hợp tử vong do nhiễu động là rất hiếm, nhưng một hành khách trên máy bay hạng thương gia đã chết trong vùng nhiễu động nghiêm trọng vào ngày 4-3.

Các chuyên gia tin rằng số vụ nhiễu động nghiêm trọng có thể gia tăng trong những năm tới, khi các kiểu thời tiết khắc nghiệt tiếp tục diễn ra trên toàn cầu, do biến đổi khí hậu.

Tại sao nhiễu động không khí ngày càng nghiêm trọng?

Nhiễu động không khí là tình trạng thay đổi bất thường và bất ngờ trong chuyển động của không khí, ảnh hưởng đến độ cao và chuyển động của máy bay. Nó có thể gây rung lắc hoặc dằn xóc mạnh khiến hành khách buồn nôn hoặc chấn thương, khi đầu va đập vào ghế chẳng hạn.

Các nguyên nhân chính gây nhiễu động đối với máy bay bao gồm bão, áp suất khí quyển và luồng gió xoáy. Thông thường, phi công sử dụng khả năng quan sát, radar và báo cáo từ các máy bay khác để phát hiện bão và các dấu hiệu nhiễu động trước khi máy bay bắt đầu rung lắc, giúp họ kịp thời bật thông báo hướng dẫn hành khách giữ an toàn. Tuy nhiên, các phi công cũng có khi đối mặt với nhiễu động không rõ nguyên nhân. Ví dụ, nhiễu động trời trong (Clear Air Turbulence - CAT) - sự chuyển động hỗn loạn của không khí trong điều kiện trời quang mây tạnh - có thể khiến máy bay rung và lắc trước khi phi công kịp đưa ra cảnh báo, gây nguy hiểm cho cả đội bay và hành khách.

Các chuyên gia cho biết loại nhiễu động như vậy đang gia tăng do biến đổi khí hậu - yếu tố chính làm thay đổi cả tốc độ và hướng gió. “Khi gió thổi từ phía Tây với tốc độ 100 dặm/giờ ở độ cao 30.000 feet và đồng thời thổi từ hướng Bắc với tốc độ 30 dặm/giờ ở độ cao 20.000 feet, hoặc thổi trực tiếp từ bên dưới, máy bay di chuyển giữa hai độ cao đó sẽ gặp nhiễu động khá lớn” - Stephen Bennett, Chủ tịch Ủy ban về Thời tiết và Rủi ro Khí hậu của Hiệp hội Khí tượng Mỹ, giải thích.

Isabel Smith, nhà khí tượng học và nghiên cứu sinh tại Đại học Reading (Anh), đồng thời là tác giả chính của một bài báo gần đây về xu hướng nhiễu động không khí trên Bắc Đại Tây Dương, cho biết những luồng gió thổi nhanh này đang mạnh lên cùng với sự ấm nóng toàn cầu. Các nhà nghiên cứu thời tiết cho biết nhiệt độ toàn cầu thay đổi đã làm tỷ lệ CAT tăng 15% kể từ năm 1979, đồng thời dự báo tỷ lệ CAT sẽ tăng gấp đôi vào năm 2050, nhất là ở khu vực Đại Tây Dương.

Để hạn chế số vụ nhiễu động, các hãng hàng không có thể thực hiện các đường bay dài hơn, đồng nghĩa hành khách sẽ mất thời gian di chuyển và chờ đợi lâu hơn, trong khi máy bay sẽ tiêu thụ nhiên liệu và tạo ra lượng khí thải CO₂ nhiều hơn. Ước tính, việc tránh nhiễu động có thể khiến các hãng hàng không tốn thêm 22 triệu USD/năm và thải ra thêm 70 triệu kg CO₂.

Để bay an toàn, hai chuyên gia Bennett và Smith cũng khuyến nghị hành khách luôn thắt dây an toàn và ngồi yên, kể cả khi cảnh báo thắt dây an toàn đã tắt.