Mỹ bị nghi ngờ về khả năng sẵn sàng tạo ảnh hưởng đáng kể lên Nga bằng cách nhắm vào các khách hàng năng lượng chủ chốt của Mát-xcơ-va, trong bối cảnh Washington đang tham gia đàm phán thương mại với các nước này.

Tổng thống Vladimir Putin gặp các chỉ huy hải quân Nga tại thành phố St. Petersburg hôm 27-7. Ảnh: Getty Images

Phát biểu với phóng viên trên chuyên cơ Air Force One ngày 29-7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố Washington sẽ bắt đầu áp thuế quan và các biện pháp khác với Nga trong “10 ngày kể từ hôm nay” nếu Mát-xcơ-va không đạt bất kỳ tiến triển nào trong việc chấm dứt xung đột kéo dài hơn 3 năm qua với Ukraine.

Nhà lãnh đạo Mỹ cho biết thêm ông không lo lắng về tác động tiềm tàng của các lệnh trừng phạt Nga đối với thị trường dầu mỏ hoặc giá cả, cam kết sẽ tăng sản lượng dầu trong nước để bù đắp bất kỳ tác động nào. Trước đó, phát biểu tại Scotland hôm 28-7, Tổng thống Trump nói rõ ông không hài lòng về người đồng cấp Nga Vladimir Putin bởi các cuộc tấn công liên tục của nước này nhằm vào Ukraine.

Như vậy, thời điểm ông Trump đặt ra cho Nga và Ukraine đạt được thỏa thuận ngừng bắn là ngày 8-8. Hôm 14-7, ông Trump đã dọa áp thuế 100% đối với các đối tác thương mại hàng đầu của Nga nếu Mát-xcơ-va không đạt thỏa thuận hòa bình với Kiev trong vòng 50 ngày. Đây được coi là “tối hậu thư” của ông Trump trước Nga. Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Liên bang Nga Dmitry Medvedev khi đó cho rằng ông Trump đi sai hướng khi ra tối hậu thư với Nga, cảnh báo cách tiếp cận này có thể dẫn đến chiến tranh. Trong phản ứng mới về thời hạn của ông Trump, Andrey Gurulyov, thành viên của Duma Quốc gia (Hạ viện Nga), gọi phát biểu của nhà lãnh đạo Mỹ là một “tuyên bố mới có cùng sự phô trương cũ và không còn hiệu quả”. “Ông Trump có thể thất vọng về Nga, nhưng xin lỗi, chúng tôi chưa bao giờ quyến rũ được ông ấy”, ông Gurulyov viết trên Telegram. Thái độ này cho thấy Tổng thống Nga Vladimir Putin sẽ không đồng ý ngừng bắn theo mong muốn của

Nhà Trắng.

Vẫn chưa rõ hành động của Tổng thống Trump một khi hạn chót mới trôi qua, giữa lúc ảnh hưởng của Mỹ đối với Nga bị

hạn chế.

Lượng dầu Trung Quốc nhập khẩu từ Nga đã tăng vọt kể từ năm 2022, do các lệnh trừng phạt toàn cầu khiến giá dầu thường được giao dịch ở mức chiết khấu. Nga chiếm hơn 20% lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc. Ấn Độ là nước mua dầu lớn nhất của Nga, trong khi Thổ Nhĩ Kỳ cũng là khách hàng quan trọng.

Theo giới phân tích, việc áp thuế thứ cấp thậm chí có thể gây hại cho Mỹ nhiều hơn là có lợi. Những biện pháp này đặt ra thách thức về mặt ngoại giao khi chính quyền ông Trump đang đàm phán các thỏa thuận thương mại với Ấn Độ và Trung Quốc - 2 trong số các đối tác thương mại chính của Nga. Những hành động như thế làm dấy lên viễn cảnh Mỹ hứng chịu các biện pháp trả đũa. Thuế thứ cấp đối với các đối tác thương mại của Nga có thể gây bất lợi cho người tiêu dùng và doanh nghiệp Mỹ.

Mỹ không chỉ khó có thể trừng phạt hiệu quả các quốc gia nói trên thông qua thuế thứ cấp, mà bất kỳ biện pháp nào nhằm hạn chế xuất khẩu dầu thô của Nga cũng sẽ làm gián đoạn nguồn cung dầu toàn cầu. Điều này tiềm ẩn nguy cơ đẩy giá dầu lên cao và tác động đến người tiêu dùng.

Ngay cả việc đánh thuế 100% đối với hàng hóa Nga cũng khó làm tổn hại nền kinh tế nước này vì Mát-xcơ-va xuất khẩu hàng hóa rất ít sang Washington. Năm ngoái, con số này chỉ đạt 3 tỉ USD, giảm gần 90% kể từ năm 2021, 12 tháng trước khi xảy cuộc xung đột tại Ukraine.

Khi quan hệ thương mại song phương “chạm đáy”, khả năng ép buộc của Mỹ cũng giảm mạnh. Do đó, việc áp thuế mới đối với hàng hóa nhập khẩu vào Mỹ không dễ buộc Nga ngồi vào bàn đàm phán.

Xuất khẩu của Mỹ sang Nga cũng đã giảm mạnh kể từ năm 2021 và hiện chỉ bằng một phần nhỏ so với mức của 4 năm trước. Kể từ đó, Nga đã thay thế hoạt động thương mại với phương Tây bằng các quốc gia khác.

Nga đã phát triển mạng lưới các đối tác quan trọng, bao gồm Trung Quốc, Iran và CHDCND Triều Tiên. Mặc dù nền kinh tế còn gặp nhiều thách thức, song Nga gần như đã vượt qua được tác động của các lệnh trừng phạt từ phương Tây kể từ năm 2022. Quỹ Tiền tệ Quốc tế dự báo kinh tế Nga sẽ tăng trưởng 1,5% trong năm nay.

HẠNH NGUYÊN (Theo CBC News, The Conversation)