“Đại náo nhà ông ngoại” (NXB Kim Đồng) của nhà văn Nguyễn Xuân Thủy là tác phẩm đoạt giải Sách Hay năm 2024 với hạng mục Sách Thiếu nhi. Câu chuyện hài hước với những trò nghịch ngợm của các cháu khi về nhà ông ngoại nghỉ hè mang đến cho bạn đọc tiếng cười và sự hoài niệm.

Câu chuyện có bối cảnh khi đại dịch COVID-19 bùng phát, cậu bé Mắt To cùng các anh chị em họ được gửi về nhà ông bà ngoại vừa để nghỉ hè, vừa để tránh dịch. Thế là băng nhóm gồm các cô cậu bé đang tuổi ăn, tuổi phá gồm: Ngúng Nguẩy, Mắt Híp, Gấu Trúc, Củ Cải… do Mắt To cầm đầu đã bày đủ trò đại náo nhà ông ngoại suốt mùa hè, gây nên những tình huống dở khóc, dở cười. Lũ trẻ đổi biển tên các cây thuốc trong vườn thuốc Nam của bà ngoại; đá bóng làm vỡ tivi, đèn ở phòng khách; làm hư đồ trang điểm của mợ Mũm Mĩm, làm hỏng máy tính của cậu Ti Toe; nhuộm màu quần áo của dì Huệ, nhuộm lông cho chó; phóng xe đạp xuống ao… Những trò nghịch ngợm khiến người lớn kêu trời ấy luôn đi kèm với lý do, nguyên nhân mà các cô cậu bé nghĩ là hợp lý, là niềm vui. Và tác giả đã miêu tả, khắc họa rất chi tiết tâm lý, hành động của những đứa trẻ, giúp người lớn hiểu hơn thế giới của tuổi thơ cũng như có những hình thức quản lý, giáo dục phù hợp.  

Các cô cậu bé còn được người lớn trong nhà hướng dẫn các trò vui như tắm mưa, kéo mo cau, chơi ô ăn quan, chuyền banh, tát ao bắt cá, rước đèn và phá cỗ đêm Trung thu… Những điều đó đưa người đọc thế hệ ông bà, cha mẹ “một vé đi tuổi thơ”, khơi dậy những ký ức đẹp, những hoài niệm xưa…

Đặc biệt, từ ông bà ngoại, cậu mợ, cô dì đến các cháu… đều đoàn kết, yêu thương nhau. Tuy mỗi người mỗi tính, các cháu nghịch ngợm nhưng cách xử lý của mọi người trước mỗi tình huống đều phù hợp, không quá gắt gao hay phản cảm; các cháu sau mỗi trò quậy phá đều biết sai, nhận lỗi… Người lớn trong truyện cũng có vai trò quan trọng khi biết làm gương cho con cháu, giáo dục thế hệ trẻ bằng hành động thực tế và cả những câu chuyện ngày xưa. Tiêu biểu như nhân vật chú Hạ, bố của em Gõ Kiến, là một quân nhân tham gia chống dịch COVID-19, sau thời gian dài mới được về thăm nhà và không có mặt khi em Gõ Kiến được sinh ra, là một hình ảnh đẹp về bộ đội Cụ Hồ trong thời bình.

“Đại náo nhà ông ngoại” còn thú vị bởi những triết lý ngộ nghĩnh, vừa trẻ con, vừa mới lạ qua góc nhìn, suy nghĩ của cậu bé Mắt To, đôi lúc khiến người lớn phải giật mình, suy ngẫm. Khép sách lại, Mắt To và những anh chị em họ đã có một mùa hè đầy kỷ niệm đáng nhớ và may mắn trưởng thành trong vòng tay ấm áp yêu thương của gia đình, họ hàng; còn người đọc đã có những giây phút thư giãn thú vị.

CÁT ĐẰNG