Vào tuổi “thất thập cổ lai hy”, nhà thơ Lê Chí vừa quay về quê nhà Cà Mau cùng Nhà xuất bản Phương Đông in cùng lúc hai tập thơ “Nhớ” và “Đời”.

Đây là hai tuyển tập mà nhà thơ Lê Chí đã dồn nén tài hoa và tình yêu cuộc sống, sau bảy tập “Cô gái đánh xe bò”, “Mùa xuân đến sớm”, “Những con đường im lặng”, “Khuya xa”, “Hoa quỳnh”, “Ngẫm nghĩ cà phê”, “Thời gian”, “Hạc”. Ông đã dành hơn hai năm chọn ra 93 bài được sáng tác trong hơn bốn chục năm nay; rồi lại chọn ảnh, kiểu chữ, tự thiết kế từng chi tiết từ bìa tới ruột trước khi giao nhà xuất bản.

Kỹ càng như thế nhưng khi in xong vẫn còn một lỗi nhỏ trong tập “Nhớ”, sai chữ “d” thành chữ “t” trong chùm thơ viết ở Uzbekistan năm 1988. Vậy là trước khi ký tặng bạn bè, ông ngồi xóa, rồi cắt và dán lên vết xóa. Ở tập thơ này, 50 bài thơ bàng bạc những suy tư về tình yêu cuộc sống với tâm sự: “Câu thơ cũ / gieo vào lòng đất / nẩy mầm khát đợi thời gian”. Bàng bạc mà kỹ càng, như bốn câu tác giả chọn làm đề từ in riêng thành hai cặp ở đầu và cuối sách: “Theo con đường thiên nhiên / dầu dãi đi qua / Lầm lũi gieo mùa ảo tưởng / gặt nỗi buồn thơ ơi”.

Về bài thơ văn xuôi “Nhớ” đăng ở cuối tập, nhà văn Trung Trung Đỉnh kể trong bài “Lê Chí và thơ” rằng: “Tôi xin mượn lời một độc giả của anh, chị Út Loan, trong bữa tiệc trên tầng lầu mất điện giữa Cà Mau: Tôi đã đọc tập thơ “trúc trắc” của ông Lê Chí rồi. Ông không nói về ai hết mà tự dằn vặt với mình. Theo tôi, đó là lời bình luận chân thành và chính xác nhất”.

Lê Chí mở đầu bài “Nhớ” dài năm trang viết vào dịp 30-4-1985: “Nhớ là trăm sông đổ dồn biển cả, biển và sông triệu con sóng xôn xao vỗ đến vô cùng. Đáng buồn cho sự vô ý của con người dễ lẫn lộn những điều cần nhớ cần quên”. Tới đoạn giữa: “Nhớ không là ngẫu nhiên bất chợt, nhịp đập con tim tìm kiếm ra người. Cuộc sống dẫu còn rất đỗi đơn sơ trăm bề thiếu thốn, nhưng cuộc sống ta yêu không chút lập lờ”. Và câu cuối: “Như người làm vườn chí thú tự bây giờ chăm chút từng cây, chăm chút hết mình cho cuộc đời đơm trái. Bài hát con người xao xuyến tương lai”.

Còn ở tập thơ “Đời”, nhà thơ Lê Chí tự sự rằng: “Mấy mươi năm buồn vui thao thức / giấc ngủ chưa thành”. Rồi ông viết đề từ cho tập thơ: “Học cách của sen / tìm thơ từ rơm rạ sình bùn / Nhiều khi rày đây mai đó / dễ đâu người gặp được người”. Vẫn là tình yêu chiêm nghiệm, dù là độc thoại âm thầm hay đối thoại trực diện trước một sự đời, hết thảy đều chạm tới số phận con người. Thí dụ trong bài “Đời” viết năm 2012 sau khi nhận điện thoại của nhà văn Nguyễn Quang Sáng gọi hỏi thăm vì nghe tin… chính mình đã chết: “Chẳng buồn / cũng chẳng vui / được tin mình vừa chết / bạn già gọi điện hỏi thăm... Mình còn sống hay mình đã chết? / nửa thực nửa ngờ...”.

Những ai biết nhà thơ Lê Chí đều quý ông vì sự giản dị, thẳng thắn. Đọc thơ ông, lại cảm những vần thơ tài hoa mà chân thành, nồng ấm. 

HUỲNH KIM