Bằng sự năng động và ý thức trách nhiệm góp sức nâng cao chất lượng dân số vùng ĐBSCL, Trung tâm Sàng lọc - chẩn đoán trước sinh và sơ sinh Bệnh viện (BV) Phụ sản TP Cần Thơ đã phát triển mạnh các kỹ thuật sàng lọc và chẩn đoán các dị tật trước sinh và bệnh lý bẩm sinh của trẻ sơ sinh, đồng thời đảm trách thực hiện hiệu quả Đề án nâng cao chất lượng dân số vùng ĐBSCL.

Trung tâm Sàng lọc – chẩn đoán trước sinh và sơ sinh BV Phụ sản TP Cần Thơ thực hiện được nhiều kỹ thuật cao, góp phần nâng cao chất lượng giống nòi vùng ĐBSCL.

Giảm gánh nặng dị tật cho cộng đồng

Bình quân mỗi năm, Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ), Bộ Y tế giao Trung tâm Sàng lọc – chẩn đoán trước sinh và sơ sinh BV Phụ sản TP Cần Thơ thực hiện 18.000 mẫu sàng lọc miễn phí cho trẻ sơ sinh vùng ĐBSCL. Theo bác sĩ CKII Nguyễn Hữu Dự, Giám đốc BV Phụ sản TP Cần Thơ, số mẫu miễn phí rất thấp, chỉ chiếm 7% nhu cầu sàng lọc sơ sinh của tổng số trẻ sinh trong vùng mỗi năm, chưa kể nhu cầu sàng lọc trước sinh. Do vậy, để đạt chỉ tiêu theo Quyết định 2013/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về chiến lược dân số và sức khỏe sinh sản Việt Nam giai đoạn 2011 – 2020, Trung tâm cần vận động xã hội hóa, huy động các nguồn lực xã hội. Theo đó, từ năm 2015 đến nay, Trung tâm Sàng lọc – chẩn đoán trước sinh và sơ sinh TP Cần Thơ đã triển khai sàng lọc xã hội hóa bao phủ 12 tỉnh ĐBSCL (trừ tỉnh Long An).

Từ công tác xã hội hóa, giai đoạn 2013- 2018, tổng số thai phụ được sàng lọc tại BV Phụ sản TP Cần Thơ gần 60.000 thai phụ, chiếm tỷ lệ 44% số thai phụ đến khám thai tại BV. Qua đó, phát hiện 1.094 trường hợp bất thường và chấm dứt thai kỳ 336 trường hợp. Song song đó, có gần 30.300 trẻ được được sàng lọc sơ sinh. Ở các tỉnh, qua 4 năm (2015 - 2018), hơn 72.000 trẻ sơ sinh được sàng lọc. Chỉ tính riêng năm 2018, số trẻ được sàng lọc tăng gấp 7 lần so với năm 2015. Qua sàng lọc, phát hiện 563 trẻ sơ sinh mắc bệnh và được quản lý, điều trị.

Tiên phong triển khai kỹ thuật cao

Năm 2013, Tổng cục Dân số - KHHGĐ, Bộ Y tế chọn BV Phụ sản TP Cần Thơ xây dựng Trung tâm Sàng lọc – chẩn đoán trước sinh và sơ sinh TP Cần Thơ, giao thực hiện Đề án nâng cao chất lượng giống nòi vùng ĐBSCL. Theo đó, hằng năm, Tổng cục Dân số - KHHGĐ đầu tư kinh phí từ chương trình mục tiêu dân số để hỗ trợ Trung tâm thực hiện sàng lọc, chẩn đoán dị tật trước sinh và bệnh lý bẩm sinh của trẻ sơ sinh, đồng thời triển khai các hoạt động đào tạo nâng cao trình độ cho mạng lưới cán bộ. Đến năm 2015, Tổng cục giao Trung tâm phụ trách 12 tỉnh thành ĐBSCL. Thời gian này, UBND TP Cần Thơ đầu tư hơn 14 tỉ đồng xây dựng Trung tâm Sàng lọc - chẩn đoán trước sinh và sơ sinh Cần Thơ trên diện tích hơn 1.600m2. Ngoài ra, Tổng cục Dân số - KHHGĐ còn đầu tư thiết bị y tế hiện đại trên 35 tỉ đồng cho Trung tâm.

Hiện nay, Trung tâm thực hiện hầu hết các kỹ thuật sàng lọc và chẩn đoán dị tật trước sinh và bệnh lý bẩm sinh ở trẻ sơ sinh. Trung tâm đã triển khai được gần 20 kỹ thuật chẩn đoán di truyền, sàng lọc 5 bệnh lý sơ sinh cơ bản và phối hợp với Trung tâm sàng lọc Đại học Y Dược Huế triển khai sàng lọc rối loạn chuyển hóa bẩm sinh 33 bệnh. Năm 2019, Trung tâm tiếp tục triển khai kỹ thuật Prenatal BoBs giúp chẩn đoán thêm 9 hội chứng vi mất đoạn trên nhiễm sắc thể và 50 bệnh rối loạn chuyển hóa bẩm sinh. Ký hợp đồng với BV Nhi đồng Cần Thơ điều trị các trường hợp rối loạn chuyển hóa bẩm sinh, hợp đồng với BV Đa khoa TP Cần Thơ điều trị các trường hợp tim bẩm sinh, với BV Tai Mũi Họng Cần Thơ chẩn đoán và điều trị các trường hợp khiếm thính.

Ngoài nhiệm vụ chuyên môn kỹ thuật, Trung tâm còn thực hiện các hoạt động truyền thông tư vấn, vận động để người dân hiểu rõ lợi ích của chương trình sàng lọc, chẩn đoán trước sinh và sơ sinh. Trung tâm còn thường xuyên phối hợp với BV Từ Dũ, BV Đại học Y Dược Huế, Đại học Y Dược Cần Thơ, đào tạo nâng cao kỹ thuật chuyên môn cho đội ngũ cán bộ. Từ năm 2013 - 2018, Trung tâm đã tổ chức 30 lớp về xét  nghiệm, siêu âm và cập nhật kiến thức cho khoảng 2.100 cán bộ của 12 tỉnh thành ĐBSCL thực hiện công tác sàng lọc và chẩn đoán dị tật trước sinh và bệnh lý bẩm sinh ở trẻ sơ sinh.

Bác sĩ CKII Nguyễn Hữu Dự - Giám đốc BV Phụ sản TP Cần Thơ đề nghị Bộ Y tế và Tổng cục Dân số - KHHGĐ sớm ban hành thông tư giá thống nhất về sàng lọc – chẩn đoán trước sinh và sơ sinh trong cả nước để đẩy mạnh công tác sàng lọc xã hội hóa nhằm thực hiện đạt chỉ tiêu sàng lọc do Chính phủ giao; chỉ đạo thẩm định và giám sát chặt chẽ chất lượng các xét nghiệm sàng lọc và chẩn đoán tại các BV. Bên cạnh đó, kiến nghị Sở Y tế và Chi cục dân số các tỉnh tiếp tục làm tốt công tác tuyên truyền vận động nhân dân tham gia sàng lọc để giảm dị tật và bệnh lý trước sinh, sơ sinh, nâng cao chất lượng giống nòi. 

Bài, ảnh: THU SƯƠNG