Với sự hỗ trợ tích cực của các cấp, các ngành chức năng và sự nỗ lực của các doanh nghiệp xuất khẩu trên địa bàn, hoạt động xuất khẩu tại TP Cần Thơ đã có nhiều dấu hiệu khởi sắc. Đặc biệt, trong tháng 7, kim ngạch xuất khẩu nhiều loại hàng hóa của thành phố tăng khá so với trước nhờ những tín hiệu tích cực từ thị trường. Song, để hoàn thành mục tiêu xuất khẩu đạt 1,65 tỉ USD trong năm nay, đòi hỏi thành phố cần có những giải pháp tạo "đột phá". Bởi qua 7 tháng đầu năm, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ của thành phố chỉ mới đạt 54% kế hoạch.

* Nhiều nỗ lực nhưng vẫn còn gặp khó

Thời gian qua, lãnh đạo Thành ủy, UBND thành phố rất quan tâm và chỉ đạo các cấp, các ngành chức năng và địa phương theo dõi sát tình hình xuất khẩu để có các hỗ trợ, tháo gỡ kịp thời khó khăn, vướng mắc cho người dân và doanh nghiệp. Đặc biệt, UBND TP Cần Thơ ban hành Quyết định số 684/QĐ-UBND ngày 17-3-2016 về việc thành lập Ban chỉ đạo thực hiện Kế hoạch xuất khẩu 2016 của thành phố và tổ chức họp thường kỳ hàng tháng để nắm bắt những khó khăn thuận lợi và đề ra những giải pháp kịp thời. Từ năm 2014, thành phố cũng đã thành lập Tổ hỗ trợ doanh nghiệp với sự tham gia của hầu hết các sở ngành hữu quan thành phố nhằm có các hỗ trợ hữu hiệu cho doanh nghiệp.

Thu mua gạo phục vụ chế biến xuất khẩu tại một doanh nghiệp ở phường Trung Nhứt, quận Thốt Nốt, TP Cần Thơ.

Theo Sở Công thương TP Cần Thơ, những tháng đầu năm 2016, Sở đã phối hợp với Viện Kinh tế -Xã hội thành phố tổ chức hội thảo Nhận diện các điểm nghẽn và thách thức trong xuất nhập khẩu của TP Cần Thơ, đề xuất giải pháp trong ngắn, trung và dài hạn. Đồng thời, Sở phối hợp với Ngân hàng Nhà nước Chi nhánh Cần Thơ đến thăm và làm việc với các doanh nghiệp xuất khẩu để nắm nhu cầu vay vốn của các doanh nghiệp và hỗ trợ tháo gỡ các vướng mắc về vốn của doanh nghiệp. Sở cũng phối hợp với Trung tâm Xúc tiến đầu tư, Thương mại và Hội chợ triển lãm tổ chức Đoàn công tác của thành phố đi xúc tiến xuất khẩu mặt hàng gạo sang thị trường Trung Quốc. Bên cạnh đó, Sở cũng hỗ trợ doanh nghiệp kết nối với Tham tán thương mại các nước; rà soát, thông báo đến các doanh nghiệp có giấy phép đủ điều kiện kinh doanh xuất khẩu gạo đến hạn, chuẩn bị hồ sơ để Sở Công thương kiểm tra, xác nhận, tạo điều kiện cho hoạt động của doanh nghiệp không bị gián đoạn…

Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Trương Quang Hoài Nam yêu cầu các sở, ngành thành phố cần tiếp tục tích cực hỗ trợ doanh nghiệp tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc để đẩy mạnh xuất khẩu. Chú ý quan tâm tạo nguồn hàng và làm tốt dịch vụ hỗ trợ xuất khẩu, nhất là dịch vụ logistics và các hỗ trợ hiệu quả cho doanh nghiệp trong xúc tiến thương mại, tìm kiếm thị trường và phát triển các sản phẩm mới.

Với những trợ lực tích cực trên, hoạt động xuất khẩu của thành phố đã và đang có nhiều dấu hiệu khởi sắc. Tuy nhiên, hoạt động này vẫn còn gặp nhiều khó khăn do ảnh hưởng tình hình kinh tế thế giới, cạnh tranh thị trường, sự gia tăng các rào cản kỹ thuật trong thương mại từ các nước nhập khẩu cùng những khó khăn trong nội tại doanh nghiệp. Cụ thể như: nhiều doanh nghiệp còn gặp khó về vốn, về nguyên liệu chế biến, khả năng đa dạng mặt hàng cũng như tiếp cận các thị trường mới còn hạn chế…

Theo Sở Công thương TP Cần Thơ, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ tháng 7 ước thực hiện 114,7 triệu USD, tăng 9,3% so với tháng trước. Trong đó, xuất khẩu gạo ước thực hiện 51,6 ngàn tấn, tăng 52,5%, với kim ngạch 23,7 triệu USD, tăng gần 49% so với tháng trước. Xuất khẩu thủy sản tháng 7 ước thực hiện 12,7 ngàn tấn, tăng 6,7%, với kim ngạch 49,1 triệu USD, tăng 3,6% so với tháng trước. Nhìn chung, kim ngạch xuất khẩu 2 mặt hàng chủ lực tại thành phố là gạo và thủy sản đang tăng khá so với các tháng trước nhưng khó khăn là sản lượng lúa gạo tại nhiều địa phương ĐBSCL bị giảm do ảnh hưởng của hạn mặn trong những tháng đầu năm nay. Nguồn nguyên liệu tôm tại một số địa phương cũng bị suy giảm mạnh, không đủ để chế biến nên doanh nghiệp phải nhập khẩu thêm. Một số doanh nghiệp thủy sản còn chuyển sang chế biến xuất khẩu thêm nông sản. Trong khi đó, giá cá tra nguyên liệu tại ĐBSCL đang giảm thấp khiến người nuôi cá tra lỗ nặng nên khó tái phát triển nuôi. Điều này rất có thể ảnh hưởng đến nguồn cá tra nguyên liệu thời gian tới.

* Quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp

Năm 2016, TP Cần Thơ đề ra mục tiêu kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ đạt 1,65 tỉ USD, tăng 9,8% so với năm 2015. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa đạt 1,47 tỉ USD, dịch vụ thu ngoại tệ 180 triệu USD. Theo Sở Công thương TP Cần Thơ, qua 7 tháng đầu năm 2016, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ ước thực hiện 891,2 triệu USD, đạt 54% kế hoạch, trong đó xuất khẩu hàng hóa ước thực hiện 686,2 triệu USD và dịch vụ thu ngoại tệ 205 triệu USD.

Trong điều kiện kim ngạch xuất khẩu còn đạt thấp so kế hoạch và còn tồn tại không ít khó khăn đòi hỏi thành phố cần có những giải pháp tạo đột phá gia tăng kim ngạch xuất khẩu trong những tháng cuối năm. Thực hiện được điều đó không chỉ nhằm đạt tốt chỉ tiêu kế hoạch đề ra mà còn có ý nghĩa quan trọng hỗ trợ giải quyết đầu ra cho nhiều loại nông sản và thúc đẩy phát triển các hoạt động sản xuất, giải quyết việc làm cho nhiều lao động trên địa bàn. Nhiều ý kiến cho rằng, hoạt động xuất nhập khẩu tại thành phố chưa phát triển "xứng tầm" là do các dịch vụ hỗ trợ xuất nhập khẩu tại thành phố còn hạn chế, nhất là dịch vụ logistics và dịch vụ khai thuế hải quan. Tới đây, thành phố cần quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp phát triển các dịch vụ này để khuyến khích các doanh nghiệp phát triển xuất khẩu trực tiếp tại Cần Thơ thông qua các cảng trên địa bàn thay vì phải trung chuyển hàng lên các cảng ở TP Hồ Chí Minh và tỉnh Bà Rịa Vũng Tàu - vừa tốn nhiều thời gian chi phí, vừa làm giảm nguồn thu xuất nhập khẩu tại địa phương. Đặc biệt, việc đảm bảo tốt các nguồn nguyên liệu cho xuất khẩu cũng như phát triển đa dạng các mặt hàng và thị trường xuất khẩu là rất quan trọng cho giai đoạn trước mắt và cả lâu dài.

Theo ông Nguyễn Minh Toại, Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ, từ nay đến cuối năm, xuất khẩu gạo và nhiều loại hàng hóa của thành phố sẽ có chiều hướng tốt do nhu cầu thị trường tăng và hiện doanh nghiệp cũng đã ký được nhiều hợp đồng xuất khẩu sẽ giao hàng thời gian tới. Tuy nhiên, thị trường xuất khẩu tiếp tục có nhiều cạnh tranh, nhất là đối với xuất khẩu gạo sẽ chịu sức ép từ nhiều nước, như: Thái Lan, Ấn Độ, Myanmar… làm giá gạo xuất khẩu khó tăng. Các doanh nghiệp cần quan tâm chủ động nguồn nguyên liệu gắn với việc phát triển đa dạng thêm các thị trường và mặt hàng xuất khẩu. Doanh nghiệp cũng cần chú ý liên kết với các doanh nghiệp làm dịch vụ cảng (như Tân Cảng) để phát triển xuất khẩu hàng trực tiếp tại thành phố nhằm tiết kiệm thời gian và chi phí nhằm nâng cao sức cạnh tranh trên thị trường. Ông Nguyễn Ngọc Hè, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TP Cần Thơ, cho biết: Thời gian qua, ngành nông nghiệp thành phố đã tích cực hỗ trợ nông dân tháo gỡ khó khăn để phát triển các hoạt động sản xuất nông nghiệp và nông dân cũng đã tích cực gia tăng các hoạt động sản xuất để cải thiện thu nhập. Từ đầu năm đến nay, nhìn chung diện tích và sản lượng sản xuất nhiều loại cây trồng vật nuôi tại thành phố vẫn tăng khá so với cùng kỳ và hiện đạt ở mức cao so với kế hoạch, cung ứng khá tốt các nguồn nguyên liệu tại chỗ cho xuất khẩu.

Bài, ảnh: Khánh Trung