Từ khi triển khai thực hiện chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM), đến nay cả nước đã có 2.045 xã, chiếm 23% tổng số xã trong cả nước đạt chuẩn. Dự kiến đến cuối năm 2016, tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới sẽ tăng lên 25% và 30 huyện được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới. Tại các xã, huyện đạt chuẩn nông thôn mới , bộ mặt nông thôn đổi thay rõ rệt, hạ tầng giao thông phát triển vượt bậc, đời sống nhân dân được nâng cao hơn trước. Điều đó khẳng định chương trình mục tiêu quốc gia XDNTM đã thực sự được nhân dân tin tưởng và đồng thuận; tạo nên nguồn lực rất to lớn cả về vật chất lẫn tinh thần trong đời sống người dân khu vực nông thôn.

Tuy nhiên, trong quá trình XDNTM, một số vấn đề đã và đang cần phải tiếp tục điều chỉnh. Trong phiên thảo luận của Quốc hội sáng 4-11-2016, một số đại biểu đã chỉ ra rằng bộ tiêu chí chuẩn nông thôn mới đã có điểm không phù hợp với một số địa phương. Một số xã XDNTM còn mang tính phong trào, chạy theo thành tích nên đã chạy đua xây dựng các công trình để bảo đảm các tiêu chí nông thôn mới như nhà văn hóa, chợ, không phù hợp với phong tục, nhu cầu của nhân dân nên không mang lại hiệu quả sử dụng, gây lãng phí lớn và nợ đọng vốn xây dựng; các địa phương trong cả nước nợ 15.200 tỉ đồng....

Nhìn lại các xã, huyện đã đạt chuẩn nông thôn mới, hầu hết là những địa phương có điều kiện kinh tế xã hội thuận lợi, kết cấu hạ tầng khá tốt trước khi thực hiện XDNTM. Đó là các xã, huyện ở khu vực đồng bằng sông Hồng, miền Đông Nam Bộ, ở gần đô thị, sẵn có điện, đường, trường, trạm. Chính quyền các địa phương này đã tổ chức cơ cấu lại sản xuất, phát triển nhiều ngành nghề, chuyển đổi cây trồng, mùa vụ, đa dạng hóa ngành nghề, giải quyết việc làm lúc nông nhàn, hạ được tỷ lệ hộ nghèo xuống thấp, nhiều hộ nông dân có thu nhập khá, có hộ trở nên giàu có. Trong khi đó ở những vùng có xuất phát điểm thấp về kinh tế xã hội, công cuộc XDNTM còn nhiều khó khăn. Đặc biệt như ở khu vực Tây Nguyên, Tây Bắc tỷ lệ xã đạt chuẩn nông thôn mới rất thấp...

Với nhiều xã, huyên đạt chuẩn nông thôn mới, đã đánh dấu sự thành công đầu tiên của một chính sách đúng đắn hợp lòng dân. Tuy nhiên, chương trình XDNTM cần một quá trình chuyển đổi căn bản của đời sống nông dân, cơ cấu nông nghiệp và diện mạo nông thôn, do đó không thể nóng vội; đặc biệt là không thể chạy theo thành tích hoặc "gồng mình" vì nông thôn mới. Cũng cần phải có đánh giá trên phạm vi toàn quốc về việc thực hiện các tiêu chí để có điều chỉnh phù hợp với đặc điểm của từng vùng, miền...

NGUYỄN QUANG VINH (TTXVN)