Xác định tiêu chí môi trường là một trong những tiêu chí khó thực hiện trong bộ tiêu chí xây dựng nông thôn mới (NTM), thời gian qua, TP Cần Thơ đã tập trung triển khai đồng bộ nhiều giải pháp thực hiện tiêu chí môi trường với sự vào cuộc của chính quyền địa phương, các đoàn, hội… Đồng thời, chú trọng đẩy mạnh công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức, ý thức trách nhiệm bảo vệ môi trường của người dân.

Để đạt tiêu chí về môi trường, các xã xây dựng NTM phải hoàn thành 5 nội dung. Đó là: Tỷ lệ hộ được sử dụng nước sạch hợp vệ sinh theo quy chuẩn quốc gia đạt 70%; các cơ sở sản xuất kinh doanh đạt tiêu chuẩn về môi trường; không có các hoạt động gây suy giảm chất lượng môi trường và có các hoạt động phát triển môi trường xanh, sạch, đẹp; nghĩa trang được xây dựng theo quy hoạch; chất thải, nước thải được thu gom và xử lý theo quy định. Trong các buổi làm việc với địa phương tham gia xây dựng NTM trên địa bàn thành phố, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Đào Anh Dũng nhấn mạnh: Các địa phương cần quan tâm xây dựng cảnh quan môi trường sáng – xanh – sạch đẹp. Việc này không chỉ tạo môi trường sống trong lành, bảo vệ sức khỏe cho người dân mà còn là điểm nhấn tạo sự khác biệt của các xã NTM.

Thực hiện tiêu chí môi trường, những năm qua, thành phố đã đề ra nhiều giải pháp như: tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao nhận thức của cộng đồng về vai trò, trách nhiệm trong công tác bảo vệ môi trường gắn với xây dựng NTM, lắp đặt các pano tuyên truyền về bảo vệ môi trường; nâng cấp, sửa chữa, phát quang tầm nhìn, vệ sinh cảnh quan môi trường, trồng hoa kiểng, cây xanh các tuyến đường tỉnh lộ, đường liên xã, đường giao thông nông thôn theo hướng đô thị sinh thái. Bên cạnh đó, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng thân thiện với môi trường, trong đó chú trọng áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, khắc phục, phòng ngừa ô nhiễm, suy thoái môi trường. Cụ thể, thành phố nghiên cứu và nhân rộng mô hình cánh đồng sinh thái; hoạt động chăn nuôi chuyển dịch dần từ các quận trung tâm về các huyện theo hướng tập trung, vệ sinh an toàn sản xuất với các mô hình hiệu quả, như: nuôi gà theo hướng an toàn sinh học... Đối với nuôi trồng thủy sản, thành phố phát triển theo hướng bền vững, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và vệ sinh môi trường, từng bước áp dụng theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP. Ngoài ra, thực hiện các chính sách hỗ trợ về nước sạch, vệ sinh môi trường nông thôn, hỗ trợ các cơ sở sản xuất kinh doanh, hộ chăn nuôi xây dựng công trình xử lý chất thải; dự án Jicas đã hỗ trợ đầu tư cho các xã trên 210 túi ủ biogas…

Mô hình trồng hoa 2 bên đường, xây dựng cột cờ trước nhà được nhiều xã nông thôn mới triển khai thực hiện. (Trong ảnh đoạn đường qua xã Trường Long, huyện Phong Điền).

Ông Trần Thái Nghiêm, Trưởng phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện Phong Điền, cho biết: Thời gian qua, UBND huyện Phong Điền quan tâm, chỉ đạo các xã tập trung xây dựng các tuyến cảnh quan môi trường trên các tuyến đường; thường xuyên nâng cấp, sửa chữa, phát quang tầm nhìn, trồng hoa kiểng, cây xanh theo hướng đô thị sinh thái. Chỉ riêng từ đầu năm đến nay, các xã trên địa bàn trồng thêm được gần 15km hoa kiểng trên các tuyến lộ giao thông chính; nhân rộng mô hình thu gom và xử lý rác thải. Đồng thời, lồng ghép với các mô hình sản xuất nông nghiệp, người dân đã trồng được hơn 105.000 cây phân tán các loại (tràm, keo lai...). Huyện phối hợp Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn thành phố khởi công xây dựng trạm cấp nước tập trung xã Tân Thới và mở rộng các tuyến cấp nước trên địa bàn nhằm đảm bảo cung cấp nước sạch sinh hoạt cho người dân…

Ngoài ra, Mặt trận Tổ quốc và các hội, đoàn thể các cấp đã cùng vào cuộc để triển khai thực hiện các cuộc vận động, như: "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư"; xây dựng gia đình "5 không 3 sạch", đoạn đường tự quản… Bà Trần Thị Thiên Thư, Phó Chủ tịch Hội Nông dân TP Cần Thơ, cho biết: Xác định rõ vai trò chủ thể của nông dân trong xây dựng NTM, Hội đã tập trung tuyên truyền ý nghĩa, mục đích của chương trình đến hội viên, nông dân. Thời gian qua, các cấp hội nông dân triển khai và vận động hội viên tham gia nhiều phong trào góp phần xây dựng NTM. Thực hiện chương trình bảo vệ môi trường nông thôn, Hội Nông dân thành phố phối hợp với các sở, ngành tích cực tuyên truyền cán bộ, hội viên tham gia giữ gìn và bảo vệ môi trường nông thôn. Cụ thể, vận động hội viên, nông dân tham gia phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa" phấn đấu đạt danh hiệu gia đình văn hóa, khu, ấp văn hóa; xây dựng cảnh quan môi trường sáng - xanh - sạch đẹp… Qua đó, nông dân đã cụ thể hóa bằng việc phát quang bụi rậm xung quanh nhà, trồng cây xanh; thu gom bao bì, vỏ chai thuốc bảo vệ thực vật sau khi sử dụng… Nhìn chung, các hoạt động trên đều được cán bộ hội viên, nông dân tham gia tích cực và sôi nổi đem lại kết quả khả quan.

Qua hơn 5 năm triển khai chương trình xây dựng NTM, nhờ nỗ lực tuyên truyền, vận động, người dân đã nâng cao ý thức trong việc thực hiện các vấn đề liên quan đến môi trường, như: chỉnh trang nhà ở; làm đường giao thông nông thôn; vệ sinh đường làng, ngõ xóm xanh - sạch - đẹp; thu gom, xử lý rác thải… Hằng năm, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp Trung tâm Nước sạch và Vệ sinh môi trường nông thôn thành phố cùng các địa phương khảo sát, xây dựng mới trạm cấp nước, mở rộng các tuyến ống. Theo đó, tỷ lệ hộ gia đình được sử dụng nước sinh hoạt hợp vệ sinh theo chuẩn trên 50%; số công trình cung cấp nước sinh hoạt tập trung được xây dựng có hoạt động đều trên 60%. Tỷ lệ hộ gia đình có đủ 3 công trình vệ sinh theo chuẩn (hố, xí, nhà tắm, bể nước hoặc nước máy) cơ bản đạt yêu cầu. Tuy nhiên qua thực tế cho thấy, trong quá trình thực hiện tiêu chí môi trường, vẫn còn một bộ phận người dân còn thói quen vứt rác xuống sông, kênh rạch làm ảnh hưởng đến nguồn nước sản xuất của người dân; vệ sinh môi trường xung quanh khu vực nhà ở chưa bảo đảm, làm tăng nguy cơ xảy ra các loại dịch bệnh. Đối với những khu vực chợ, khu vực đông dân cư, mặc dù đã được bố trí thùng chứa rác nhưng tình trạng người dân vứt rác bừa bãi vẫn còn diễn ra; một số cơ sở sản xuất chưa đảm bảo thực hiện tốt bảo vệ môi trường...

Có thể nói, môi trường là một trong những tiêu chí "động" cùng với các hoạt động kinh tế - xã hội. Do vậy, để xây dựng và giữ gìn tiêu chí này là một thách thức, ngoài sự nỗ lực của chính quyền địa phương, rất cần sự ý thức, chung tay góp sức của tất cả các hộ dân nhằm tạo ra một môi trường sống trong lành, bảo vệ sức khỏe cộng đồng ngày càng tốt hơn.

Bài, ảnh: T. TRINH