ÐỨC TRUNG (Tổng hợp)

Cuộc gặp song phương đầu tiên giữa Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin và người đồng cấp Trung Quốc Ngụy Phương Hòa hôm 10-6 đã không thể giúp ngăn được những cáo buộc và đáp trả căng thẳng giữa 2 bên tại diễn đàn Ðối thoại Shangri-La 2022 (SLD22) tại Singapore.

Bộ trưởng Ngụy Phượng Hòa phát biểu tại SLD22. Ảnh: Global Times

Sau cuộc gặp đó,  Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa tuyên bố cuộc đối thoại đã diễn ra trong không khí “chân thật, chân thành và suôn sẻ”. Tờ South China Morning Post (SCMP) có trụ sở tại Hong Kong cho biết lãnh đạo quốc phòng 2 nước cam kết thúc đẩy quan hệ quân sự ổn định và tăng cường hợp tác song phương. Tuy nhiên, vấn đề Ðài Loan vẫn tiếp tục gây bất đồng sâu sắc giữa 2 nước. Trong thông cáo do phía Mỹ đưa ra sau cuộc gặp, Bộ trưởng Austin kêu gọi Trung Quốc “kiềm chế không có thêm những hành động gây bất ổn” về Ðài Loan. Trong khi đó, phát ngôn viên Bộ Quốc phòng Trung Quốc cho hay Bộ trưởng Ngụy kêu gọi Mỹ không “lợi dụng Ðài Loan để kiềm chế Trung Quốc”. Ðặc biệt, Tướng Ngụy nhấn mạnh Bắc Kinh sẽ “đập tan” bất cứ nỗ lực nào nhằm tìm kiếm độc lập cho Ðài Loan và quân đội Trung Quốc sẽ “chiến đấu bằng mọi giá” để bảo vệ sự toàn vẹn lãnh thổ.

Thông điệp của ông Austin

Trong lần đầu tiên phát biểu tại SLD22 hôm 11-6, Bộ trưởng Austin khẳng định cam kết của Washington về khu vực Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở là trọng tâm của các chiến lược an ninh quốc gia Mỹ. Theo ông Austin, Mỹ và các quốc gia khu vực Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương đều có chung tầm nhìn và ước mơ, đó là xây dựng một khu vực mà không nước nào bị các quốc gia muốn mở rộng phạm vi ảnh hưởng bắt nạt; một thế giới mà trong đó tất cả các quốc gia, cả lớn và nhỏ được tự do phát triển và theo đuổi lợi ích của mình một cách hợp pháp, không bị ép buộc và đe dọa. Ông Austin khẳng định nền tảng chung của những điều đó là niềm tin vào trật tự tự do và rộng mở dựa trên luật pháp quốc tế, bao gồm cam kết về quyền tự do trên biển, trên không, ngoài vũ trụ và giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp hòa bình. Tuy nhiên, theo ông Austin, cuộc chiến Nga - Ukraine có thể làm ảnh hưởng và lan sang khu vực Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương.

Cụ thể, Bộ trưởng Austin quan ngại rằng Trung Quốc đang cố gắng mở rộng quyền kiểm soát ở Biển Hoa Ðông và Biển Ðông cũng như đang cứng rắn hơn với Ấn Ðộ dọc biên giới 2 nước này. Về tình hình Ðài Loan, ông  Austin cho biết thế giới đang chứng kiến ​​sự cưỡng ép ngày càng lớn từ Bắc Kinh thông qua sự gia tăng đều đặn các hoạt động quân sự khiêu khích và gây bất ổn gần hòn đảo này. “Trung Quốc đang áp dụng cách tiếp cận mang tính cưỡng bức và quyết liệt hơn đối với các yêu sách lãnh thổ của mình”, Bộ trưởng Austin nhấn mạnh.

Ðáp lại các hành động “ngày càng hung hăng” của Trung Quốc tại Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương, Bộ trưởng Austin cam kết Mỹ sẽ tăng cường hiện diện tại khu vực nhằm quản lý căng thẳng với Trung Quốc và ngăn ngừa xung đột. Ông Austin khẳng định Washington không tìm kiếm đối đầu hay xung đột, cũng không tìm kiếm chiến tranh lạnh mới, một NATO ở châu Á, hay một sự phân chia thành các khối thù địch ở khu vực.

Tướng Ngụy “phản pháo”

Trong chương trình nghị sự cuối cùng của SLD22 sáng 12-6, Bộ trưởng Quốc phòng Trung Quốc Ngụy Phượng Hòa đã đưa ra tầm nhìn của nước này đối với trật tự khu vực. Tại đây, Tướng Ngụy cực lực chỉ trích ông Austin vì đã đưa ra “những cáo buộc bôi nhọ” và “đe dọa chống lại Trung Quốc” trong bài phát biểu hôm 11-6. Theo SCMP, Tướng Ngụy gọi chiến lược Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở của Mỹ “là một nỗ lực nhằm xây dựng một nhóm nhỏ độc quyền dưới danh nghĩa một Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương tự do và rộng mở để chiếm đoạt các quốc gia trong khu vực và nhắm mục tiêu vào một quốc gia cụ thể. Ðó là một chiến lược tạo ra xung đột và đối đầu để kiềm chế và bao vây các nước khác”. Bắc Kinh lâu nay cho rằng các nỗ lực do Mỹ dẫn đầu nhằm đoàn kết các quốc gia theo các nhóm an ninh, chẳng hạn như Aukus (Úc, Anh, Mỹ) và Quad (Mỹ, Nhật, Úc, Ấn Ðộ), là nhằm kiềm chế Trung Quốc.

Nói về sự can thiệp của Mỹ và ý đồ độc lập của Ðài Loan, ông Ngụy nêu rõ: “Nếu ai dám tách Ðài Loan ra khỏi Trung Quốc, chúng tôi sẽ không ngần ngại chiến đấu. Chúng tôi sẽ chiến đấu bằng mọi giá. Chúng tôi sẽ chiến đấu đến cùng. Ðây là sự lựa chọn duy nhất cho Trung Quốc”.

Trước khi Tướng Ngụy “phản pháo” lại lời ông Austin, giới chức quân sự trong phái đoàn Trung Quốc tham gia SLD22 cũng đã lên án người đứng đầu Lầu Năm Góc. Ông Triệu Hiểu Trác, Ðại tá cao cấp thuộc Học viện Khoa học Quân sự Trung Quốc cho rằng việc Mỹ đánh đồng giữa cuộc chiến Nga - Ukraine và mối lo ngại an ninh tại khu vực Ấn Ðộ dương - Thái Bình Dương, trong đó có vấn đề Ðài Loan, là sự so sánh “quá hung hăng”.

 Bình luận trước báo giới sau phát biểu của ông Austin, Trung tướng Trương Chấn Trung - Phó trưởng phòng tham mưu của Quân ủy Trung ương Trung Quốc - cũng cảnh báo việc Mỹ sử dụng lá bài Ðài Loan là động thái nguy hiểm và gửi đi thông điệp sai trái cho Ðài Loan. Ông cáo buộc Mỹ muốn đối đầu và tìm cách duy trì vị thế thống trị khu vực khi đang cố gắng hình thành nhóm nhỏ ở châu Á - Thái Bình Dương bằng cách liên kết và kích động một số quốc gia chống lại một số quốc gia khác. Ông cho rằng chiến lược Ấn Ðộ Dương - Thái Bình Dương của Mỹ là “cách tiếp cận khiêu khích” sẽ dẫn đến sự chia rẽ và đối đầu giữa các nước trong khu vực. “Chiến lược như vậy sẽ kéo các quốc gia ở châu Á - Thái Bình Dương vào bẫy của sự cạnh tranh địa chính trị và một loạt các cuộc đối đầu”, ông Trương nhận định.