Các nhà lãnh đạo Liên minh châu Âu (EU) ngày 26 và 27-6 nhóm họp tại thủ đô Brussels (Bỉ) để thảo luận các vấn đề nội khối vốn tồn tại nhiều khác biệt và 2 điểm nóng xung đột bậc nhất hiện nay là Ukraine và Trung Đông.

Các nhà lãnh đạo EU trong cuộc gặp hôm 26-6. Ảnh: rte

Hội nghị diễn ra trong bối cảnh hạn chót mà Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt ra để 2 bên đạt được thỏa thuận về thuế quan chỉ còn chưa đầy 2 tuần. Theo đó, mức thuế mà Washington đưa ra là 50% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ EU, 25% đối với ô tô và phụ tùng, 10% đối với hầu hết mặt hàng khác. Tổng thống Trump từng cảnh báo có thể tăng lên mức 50% đối với tất cả mặt hàng nếu 2 bên không đạt được thỏa thuận.

Theo hãng tin Reuters, các nhà lãnh đạo EU đã thảo luận các đề xuất mới về thỏa thuận thương mại mà Mỹ vừa gửi cho Ủy ban châu Âu (EC) để quyết định xem họ có muốn thúc đẩy thỏa thuận này nhanh chóng hay tiếp tục đấu tranh để có được thỏa thuận tốt hơn trong bối cảnh 2 nền kinh tế lớn nhất của khối là Đức và Pháp dường như đang bất đồng quan điểm. Trong khi Thủ tướng Đức Friedrich Merz giục EU thực hiện thỏa thuận thương mại này một cách “nhanh chóng và đơn giản” và chỉ trích cách tiếp cận của EC là quá phức tạp, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron dù cũng muốn có một thỏa thuận thương mại nhanh chóng và thực dụng nhưng tuyên bố Paris sẽ không chấp nhận các điều khoản không cân bằng. Về phần mình, Chủ tịch EC Ursula von der Leyen cho hay: “Chúng tôi đã sẵn sàng cho một thỏa thuận, đồng thời chúng tôi cũng đang chuẩn bị cho khả năng không đạt được thỏa thuận nào. Nói tóm lại, mọi lựa chọn vẫn còn trên bàn”.

Bên cạnh vấn đề thuế quan, EU còn tìm kiếm sự thống nhất trong các cam kết hỗ trợ Ukraine. Các nhà lãnh đạo đã đánh giá những diễn biến gần đây, thảo luận về cách thức hỗ trợ thêm cho các nỗ lực hướng tới hòa bình, gồm việc gây thêm áp lực buộc Nga phải chấp nhận lệnh ngừng bắn và thể hiện ý chí đàm phán thực sự. Tham gia hội nghị bằng hình thức trực tuyến, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky giục EU thông qua gói trừng phạt mới đối với Nga nhằm vào hoạt động thương mại dầu mỏ và các ngân hàng, cũng như đưa ra tín hiệu rõ ràng về việc Kiev muốn gia nhập EU. “Điều cần thiết bây giờ là một thông điệp chính trị rõ ràng rằng Ukraine đang vững bước trên con đường của châu Âu và châu Âu sẽ giữ lời hứa của mình. Bất kỳ sự chậm trễ nào của châu Âu tại thời điểm này đều có thể tạo ra tiền lệ toàn cầu” - ông Zelensky nói với các nhà lãnh đạo EU. Song, Hungary và Slovakia đã phản đối biện pháp này, qua đó làm phức tạp thêm sự thống nhất trong EU. Hungary cũng đã chặn việc thông qua tuyên bố cuối cùng về Ukraine, trong đó có nội dung ủng hộ bắt đầu đàm phán về việc Kiev gia nhập EU.

Trong khi đó, mức chi tiêu quốc phòng 5% GDP vào năm 2035 mà hội nghị thượng đỉnh NATO vừa đạt được cũng được lãnh đạo các nước EU bàn luận. Mức chi tiêu quốc phòng này gấp đôi so với mức hiện tại, tạo ra áp lực ngân sách trên khắp lục địa già.

Về tình hình Trung Đông và vấn đề nhân đạo cho Dải Gaza, các nhà lãnh đạo EU kêu gọi Israel dỡ bỏ hoàn toàn các biện pháp phong tỏa nhằm đưa hàng viện trợ vào dải đất ven Địa Trung Hải này. Các nhà lãnh đạo cũng nhấn mạnh Israel cần tuân thủ các nghĩa vụ được nêu trong khuôn khổ Thỏa thuận liên kết EU - Israel, liên quan đến hợp tác giữa 2 bên trong nhiều lĩnh vực, từ đối thoại chính trị, tự do lưu thông hàng hóa đến hợp tác khoa học. Tuy nhiên, khả năng đình chỉ thỏa thuận này khó đạt đồng thuận do lập trường cứng rắn của một số nước thành viên như Áo, Đức và Hungary.

TRÍ VĂN (Tổng hợp)