Một cựu chiến binh vô gia cư ở California. Ảnh: SDNN

Điều tra viên đặc biệt của Liên Hiệp Quốc, bà Raquel Rolnik, vừa kết thúc chuyến công du Mỹ nhằm đánh giá và báo cáo hiện trạng người vô gia cư ở xứ sở cờ hoa giàu có bậc nhất thế giới này, để rồi trong bài viết đăng trên báo Người bảo vệ của Anh ngày 12-11, nhà phân tích Chris McGreal nhận xét: “Đó là một sự phớt lờ đáng xấu hổ của Mỹ”.

Bà Raquel Rolnik đã quan tâm đến vấn đề người vô gia cư ở Mỹ cách nay hơn một năm, nhưng thời điểm đó chính quyền George Bush không cho phép thực hiện với lập luận rằng “nhà ở chẳng phải là một vấn đề nhân quyền”. Mãi đến khi Tổng thống Barack Obama lên lãnh đạo Nhà Trắng, bà mới có thể rảo bước khắp nước Mỹ để tiếp xúc với những người không nhà cửa sống trên đường phố nhiều năm cũng như những nạn nhân mới của cuộc khủng hoảng tài chính. Bà đã đến những trung tâm phồn hoa đô thị như Chicago, New York, Washington, cũng như đến những nơi còn nghèo khó như New Orleans, khu vực người thổ dân ở tiểu bang South Dakota, thành phố Wilkes-Barre của bang Pennsylvanaia.

Điểm dừng chân quan trọng và cuối cùng của bà Rolnik là thành phố Los Angeles, nơi được coi là “thủ phủ vô gia cư” điển hình của siêu cường Mỹ. Tại thành phố nổi tiếng của bang California này, số liệu thống kê cho biết số nhà bị niêm phong vì thiếu nợ ngân hàng đã tăng gấp 18 lần hồi năm ngoái. Còn nếu tính gộp số nhà có chủ sở hữu và nhà thuê mướn bị tịch thu thì tăng khoảng 10 lần với 62.000 nạn nhân. Một người sống đơn chiếc tại Los Angeles được hưởng trợ cấp xã hội khoảng 221 USD/tháng. Số tiền này tồn tại từ cách đây 10 năm, trong khi giá thuê một phòng trọ đã tăng gần gấp đôi. Ngay cả một nhân viên bất động sản kỳ cựu 51 tuổi từng có của ăn của để như bà Deanne Weakly cũng lâm vào cảnh “màn trời chiếu đất”. Trước đây, nhờ vào thị trường bất động sản ở Los Angeles, bà Weakly mỗi năm thu được 80.000 USD tiền hoa hồng bán nhà. Tuy nhiên, từ sau cuộc khủng hoảng tín dụng nhà đất khiến công việc kinh doanh thua lỗ, bà phải bán căn nhà riêng để có tiền nuôi thân và chịu cảnh “lấy phố làm nhà”. Bà cho biết ngủ trên hè phố, bà bị kẻ khác hãm hiếp, bị cảnh sát quấy nhiễu nên cảm thấy tuyệt vọng.

Số người bị phá sản nhà cửa đã tăng chóng mặt khiến các con đường, xóm chợ sầm uất của Los Angeles mỗi đêm “chứa” khoảng 100.000 người vô gia cư, trong đó có hơn 17.000 trẻ em. Hiện nay, chính phủ Mỹ chưa tiến hành điều tra thống kê số người vô gia cư, chỉ có các tổ chức phi chính phủ ước lượng hơn 3 triệu người hồi năm ngoái. Trong đó, theo Trung tâm Quốc gia các gia đình không nhà, tại Mỹ, bình quân cứ 50 trẻ em thì có 1 trẻ vô gia cư. Như vậy, trên toàn nước Mỹ khoảng 1,5 triệu trẻ em, trong đó 42% dưới 6 tuổi, có thể ngủ trên hè phố. Phần lớn số trẻ này không thể học hết phổ thông trung học, hàng trăm ngàn em khác có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng, chẳng hạn như hen suyễn. Khoảng 25% người không nhà là cựu chiến binh, 80% trong số này từng tham chiến ở Việt Nam.

Thực trạng vô gia cư đáng báo động hiện nay ở Mỹ đã khiến các nhà phân tích quốc tế mỉa mai rằng người dân Mỹ có đầy đủ mọi quyền con người, kể cả quyền vô gia cư!

PHÚC GIA AN (Theo The Guardian, CNN, AP)