Mẹ con chị Nguyễn Thị Mai (vợ anh Bình) ở ấp Thới Thuận 2, xã Tân Thạnh (huyện Thới Lai) bàng hoàng, buồn bã trước căn nhà ĐĐK được xét cất, chưa xây xong đã bị sập. Ảnh: THANH NHỊ

Đến nay, huyện Thới Lai đã khởi công xây dựng 108 căn nhà đại đoàn kết (ĐĐK), trong tổng số chỉ tiêu xây dựng 356 căn nhà ĐĐK của năm 2009. Hầu hết những căn nhà ĐĐK đã khởi công xây dựng đều “có vấn đề”, thậm chí có căn nhà ĐĐK xây dựng chưa xong... đã sập, gây bức xúc trong nhân dân.

* Nhà chưa ở đã... sập !

Ngày 20-5-2009, sau gần hai tháng thi công, căn nhà ĐĐK của anh Nguyễn Thanh Bình, ở ấp Thới Thuận 2, xã Tân Thạnh, huyện Thới Lai, đã bất ngờ đổ sập xuống vệ đường. Vợ chồng anh Bình liền báo cáo với ấp Thới Thuận 2 và cán bộ ấp đã lập biên bản. Ngay sau khi nhận được báo cáo, UBND xã và Công an xã đã đến xác minh, lập biên bản tại hiện trường. Biên bản ghi rõ: Nhà xây không đúng bản vẽ thiết kế, do vậy bị sập hoàn toàn, thiệt hại 100%.

Sáng 21-5-2009, khi chúng tôi đến gia đình anh Bình để tìm hiểu vụ việc, thì hiện trường đã được một vài người của bên thi công xây dựng nhà ĐĐK ấp Thới Thuận 2 dọn dẹp khá tươm tất, chỉ còn lại 4 cột đúc bê tông xi măng bị gãy, nhiều đoạn vỡ vụn trơ lõi sắt nằm ngổn ngang. Nhìn đống đổ nát, chị Nguyễn Thị Mai, vợ anh Bình, chưa hết bần thần, nước mắt chảy dài, than thở: “Gần hai tháng che chòi sống tạm bợ dưới gốc mít, đợi ngày căn nhà hoàn thành dọn vô ở, ai dè nhà chưa xây xong đã sập rồi!”. Chị Mai kể: Đơn vị thi công mới dựng xong 4 cột, gác đòn tay, chưa lợp mái. 13 giờ trưa ngày 20-5-2009, dù không có giông bão gì, nhưng căn nhà liêu xiêu, rồi đổ ầm. Khi ấy chị Mai đang dọn dẹp gần đó, may mà chạy kịp.

Đoàn cán bộ gồm Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (UBMTTQVN) huyện Thới Lai và xã Tân Thạnh đến kiểm tra tình hình sập nhà. Ông Nguyễn Văn Mạnh, Phó Chủ tịch UBMTTQVN huyện Thới Lai, làm “thí nghiệm” bằng cách lấy hai miếng bê tông bị vỡ ra từ 4 cây cột đập vào nhau, thấy vỡ vụn. Nhiều người dân đứng quanh đó hỏi ông Phó Chủ tịch UBMTTQVN huyện về quy chuẩn của công trình nhà ĐĐK mà cơ quan này là đơn vị chủ đầu tư, ông Mạnh nói: “Tôi không đem theo bản vẽ thiết kế, nhưng tôi nhớ một số chi tiết chính, gồm cột nhà đúc tại chỗ, sắt đúc cột là sắt phi 10; đòn tay, xiên luồn, xiên ngang, chống đứng, kèo đều là gỗ trâm đỏ; gạch tàu lót nền, gạch ống bó nền; diện tích xây dựng 4,5 mét x 9 mét...”. Một số người dân “nhờ” ông Nguyễn Văn Mạnh đối chiếu giữa các mẫu vật liệu từ căn nhà bị sập, như đòn tay, sắt, tôn với mẫu quy chuẩn mà ông mới đưa ra, thì ông Mạnh, khẳng định: “Không đúng bản vẽ thiết kế”.

Sau khi nhà ĐĐK bị sập, sáng ngày 21-5-2009, UBMTTQVN huyện Thới Lai mới tiến hành kiểm tra 15 căn trong tổng số 22 căn nhà ĐĐK đang xây dựng tại xã Tân Thạnh, thì phát hiện tất cả đều vi phạm bản vẽ thiết kế, có những căn 100% các hạng mục đều vi phạm. Trao đổi với chúng tôi về vấn đề chất lượng công trình xây dựng nhà ĐĐK năm 2009 trên toàn địa bàn huyện Thới Lai, ông Lý Hồng Phước, Chủ tịch UBMTTQVN huyện, khẳng định: “Không chỉ có riêng xã Tân Thạnh, mà ở các xã khác trên địa bàn việc xây dựng ĐĐK cũng xảy ra tình trạng vi phạm bản vẽ thiết kế. Hiện nay, huyện đang yêu cầu nhà thầu khắc phục”.

Sự cố nhà ĐĐK chưa xây xong đã sập, khiến không ít người dân, đặc biệt là những hộ dân nghèo được xã Tân Thạnh chọn cất nhà ĐĐK trở nên hoang mang, lo lắng. Chị Huỳnh Thị Yến Trinh, ở ấp Thới Thuận 2, người được bình xét cất nhà ĐĐK, cho biết: “Tôi ở kế bên nhà anh Bình, khi hay tin nhà anh Bình bị sập, tôi bàng hoàng, lo lắng không ngủ được. Bởi vì, cùng một nhà thầu, thì chất lượng nhà của tôi chắc gì đã hơn nhà anh Bình! Tôi mong chủ đầu tư, nhà thầu thấu hiểu nỗi lo này”. Chính vì lo lắng về chất lượng nhà của mình, nên ngày khởi công, gia đình và người thân của chị Huỳnh Thị Yến Trinh đã đề nghị nhà thầu để gia đình tự xây dựng, nhà thầu chỉ cần cung cấp vật liệu. Sau khi xây dựng xong, nhà thầu tính toán trả tiền công xây dựng cho gia đình. Chị Trinh cho biết: “Xây cả căn nhà mà nhà thầu chỉ giao có 7 bao xi măng, gia đình phải thêm vào 3 bao nữa, vì thấy ít xi măng nên không an tâm. Cột thì nhà thầu chở tới, chứ không phải đúc tại chỗ, do đó không biết sắt đúc trụ là phi mấy cả!”

* Thiếu trách nhiệm, mất dân chủ

Giữa tháng 3-2009, khi bắt đầu khởi công xây dựng 22 căn nhà ĐĐK, Đảng ủy, UBND xã Tân Thạnh đã thành lập “Ban Giám sát công trình xây dựng nhà ĐĐK”, gồm đại diện các ban, ngành của xã và trưởng các ấp, có nhiệm vụ tổ chức giám sát, phát hiện sai sót, để báo cáo cơ quan chức năng khắc phục. Trong suốt quá trình thi công gần 2 tháng, xã Tân Thạnh đã tổ chức giám sát hai lần. Lần thứ nhất vào ngày 29-4-2009 và lần thứ 2 vào ngày 15-5-2009. Các lần giám sát đều xác định rõ tình trạng vi phạm bản vẽ thiết kế của từng căn nhà, lập thành biên bản, báo cáo về UBMTTQVN huyện Thới Lai, để có hướng xử lý. Thế nhưng, UBMTTQVN huyện lại chậm có biện pháp khắc phục, cho đến khi sự cố sụp nhà xảy ra mới đến xã Tân Thạnh kiểm tra tình hình ! Mặt khác, người dân ở đây cũng không hề được UBMTTQVN xã hoặc huyện công khai quy chuẩn nhà ĐĐK để thực hiện vai trò giám sát chất lượng công trình. Việc này đã gây bức xúc cho người dân địa phương.

Chị Nguyễn Thị Tuyết, nhà ở ấp Thới Phước 2, xã Tân Thạnh, bức xúc nói: “Ở ấp tôi có nhiều hộ nghèo được chọn cất nhà ĐĐK, nhưng khởi công gần hai tháng rồi mà đơn vị thi công dựng được vài cây cột rồi không làm tiếp, khiến người dân lo lắng. Hỏi cán bộ xã về thời gian thi công, thì xã nói là phụ thuộc vào huyện”. Chị Nguyễn Thị Hằng, nhà ở ấp Thới Thuận 2, cho biết: “Nghe bà con mình được trên hỗ trợ cất nhà ĐĐK, tôi mừng cho họ. Tôi rất muốn tham gia giám sát việc xây dựng có đảm bảo chất lượng hay không, nhưng người dân chỉ được dự cuộc họp về việc bình xét chọn đối tượng cất nhà, còn nhà cất như thế nào cán bộ không công khai thì làm sao mà giám sát”. Ngay cả chính quyền xã cũng gặp khó khăn trong việc “tìm hiểu” quy chuẩn xây dựng nhà ĐĐK. Ông Trần Văn Mới, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Tân Thạnh, cho biết: “UBMTTQVN huyện có triển khai đến xã về việc xây dựng nhà ĐĐK, nhưng chỉ triển khai quy trình bình xét, chọn đối tượng. Còn vấn đề quy chuẩn nhà ĐĐK thì không nói rõ. Sau đó, xã đề nghị thì UBMTTQVN huyện mới cung cấp bản vẽ thiết kế. Căn cứ vào bản vẽ thiết kế này, Ban chỉ đạo xã đã tổ chức giám sát, phát hiện vi phạm, nhưng UBMTTQVN huyện lại chậm có biện pháp khắc phục, dẫn đến sự cố sập nhà ĐĐK”.

Trao đổi vấn đề này, ông Lý Hồng Phước, Chủ tịch UBMTTQVN huyện Thới Lai, cho biết: “Sau khi khởi công xây dựng nhà ĐĐK, UBMTTQVN huyện có cung cấp bản vẽ thiết kế cho cán bộ mặt trận các xã và chỉ đạo công khai ra dân. Công tác mặt trận của huyện nhiều, lại ít cán bộ, nên xã phải tự tìm hiểu bản vẽ thiết kế, chứ huyện không thể về xã để hướng dẫn cụ thể được”. Riêng đối với việc chậm giải quyết sai phạm của nhà thầu theo báo cáo của xã, ông Lý Hồng Phước cho biết đã nhắc nhở “bằng miệng” đối với nhà thầu 3 lần về chất lượng, tiến độ thi công rồi, nhà thầu hứa sẽ làm nhanh. Ngay cả khi xảy ra sự cố sập nhà ĐĐK ở ấp Thới Thuận 2, xã Tân Thạnh, gây hoang mang cho người dân, trong buổi làm việc với chúng tôi, ông Lý Hồng Phước cho biết cũng đã “nhắc nhở miệng” đối với nhà thầu, chứ không hề có cuộc họp hay văn bản đề nghị khắc phục.

Hiện nay, 108 căn nhà ĐĐK của huyện Thới Lai đã quá thời gian thi công cả tháng, nhưng do có quá nhiều sai phạm trong thi công, nên chưa có căn nhà nào được bàn giao đưa vào sử dụng, khiến nhiều hộ dân nghèo phải sống cảnh màn trời chiếu đất... chờ nhà ĐĐK. Ông Lý Hồng Phước thừa nhận: “UBMTTQVN huyện chưa làm tốt vai trò giám sát, chưa thực hiện nghiêm quy chế dân chủ cơ sở trong xây dựng nhà ĐĐK, dẫn đến nhiều sai phạm. Đây là bài học cho công tác xây dựng nhà ĐĐK trên địa bàn huyện trong thời gian tới”. Ông Lý Hồng Phước cũng hứa, từ nay đến ngày 5-6, UBMTTQVN huyện sẽ yêu cầu nhà thầu khắc phục triệt để các vi phạm, xây dựng hoàn thiện 108 căn nhà ĐĐK, bàn giao cho người dân sử dụng.

Chỉ đạo về vấn đề này, ông Lê Văn Tâm, Bí thư Huyện ủy Thới Lai, khẳng định: “Huyện ủy sẽ xem xét xử lý nghiêm trách nhiệm của cơ quan, đơn vị và cá nhân để xảy ra vụ việc nhà ĐĐK xây dựng không đúng bản vẽ thiết kế dẫn đến sập khi đang xây dựng. Đồng thời, yêu cầu nhà thầu nhanh chóng khắc phục sai phạm, dứt khoát khi nào hoàn thiện đúng theo bản vẽ thiết kế mới cho thanh quyết toán công trình”.

NGUYỄN THANH