Với nhiều nguyên nhân, một số trẻ khi được sinh ra, cha mẹ ít quan tâm đăng ký khai sinh hay việc đứng tên trong giấy khai sinh của trẻ. Khi trẻ dần lớn lên, phát sinh vấn đề cha, mẹ muốn nhận lại con; hay phải đăng ký khai sinh cho trẻ được đến trường. Xuất phát từ thực tiễn, Luật Hộ tịch năm 2014 tạo thuận lợi hơn cho người dân trong việc thực hiện thủ tục truy nhận cha, mẹ, con và đăng ký khai sinh.

Chị Trần Thị Trúc Ly, Công chức Tư pháp – Hộ tịch của UBND phường Thới Thuận (bìa phải) xác minh thực tế trường hợp đăng ký hộ tịch trên địa bàn. 

Năm học mới này, cháu Nguyễn Trọng P., con anh Nguyễn Văn Đ. (ở phường Thới Thuận, quận Thốt Nốt) bắt đầu đi học mẫu giáo. Khi nhà trường yêu cầu nộp giấy khai sinh của cháu P. thì anh mới bắt đầu “chạy đôn, chạy đáo” để làm.

Anh Đ. cho biết: “Hoàn cảnh khó khăn, hằng ngày, tôi “đầu tắt, mặt tối” lo làm lụng kiếm tiền nuôi con, đâu nhớ tới chuyện làm giấy khai sinh. Khi nhà trường yêu cầu phải có giấy đăng ký khai sinh, tôi mới ngỡ ngàng và đi đăng ký khai sinh cho con”.

Năm 2013, anh Đ. và chị T. chung sống như vợ chồng, không đăng ký kết hôn. Cháu P. chào đời, sau đó, giữa vợ chồng anh phát sinh mâu thuẫn. Vợ anh bỏ đi, xây dựng gia đình mới. Còn cha con anh thì sống nương nhờ ông, bà nội. Biết được hoàn cảnh của anh Đ., chị Trần Thị Trúc Ly, Công chức Tư pháp – Hộ tịch của UBND phường Thới Thuận tận tình hướng dẫn, tạo điều kiện thuận lợi để anh làm thủ tục truy nhận cha, mẹ, con và đăng ký khai sinh cho cháu P..

Chị N.N.T.L. (ở phường Thới Thuận, quận Thốt Nốt) cũng rất vui mừng khi vừa hoàn tất thủ tục truy nhận cha, mẹ, con. Ngày trước, chị L. quen biết, chung sống như vợ chồng với một thanh niên cùng địa phương, sinh được con trai là N.Đ.K.. Sau đó, hôn nhân đổ vỡ, chị L. đi làm ăn xa, cháu K. được dì ruột (chị N.N.H.V.) trực tiếp nuôi dưỡng. Khi cháu K. đến tuổi đi học, chị V. đăng ký khai sinh cho cháu K. và khai nhận chính chị là mẹ ruột của cháu K..

Bẵng đi một thời gian dài, đến nay, cháu K. học lớp 7. Nay, chị L. trở về trực tiếp nuôi dạy cháu K. và có nguyện vọng được truy nhận mẹ, con. Hôm chúng tôi ghé nhà, chị L. phấn khởi nói: “Trước đây, tôi cứ nghĩ việc điều chỉnh này sẽ khó lắm. Nhưng qua xác minh thực tế của cán bộ, những khó khăn của tôi được tháo gỡ. Tôi mừng lắm!”.

So với quy định trước đây về thủ tục đăng ký khai sinh cho trẻ em, nhất là với những trường hợp đăng ký khai sinh cho trẻ em bị bỏ rơi, đăng ký khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ… thì Luật Hộ tịch năm 2014 và các văn bản hướng dẫn thi hành đã có nhiều quy định theo hướng thông thoáng hơn, bảo đảm quyền được khai sinh của trẻ em, nhất là các trường hợp “đặc biệt” khai sinh cho trẻ chưa xác định được cha, mẹ.

Để đăng ký việc nhận cha, mẹ, con, người nhận và người được nhận là cha, mẹ, con phải còn sống vào thời điểm đăng ký việc nhận cha, mẹ, con. Việc nhận cha, mẹ, con là tự nguyện và không có tranh chấp. Người con đã thành niên hoặc người giám hộ của người con chưa thành niên hoặc đã thành niên nhưng mất năng lực hành vi dân sự cũng được làm thủ tục nhận cha, mẹ, con trong trường hợp cha, mẹ đã chết, nếu việc nhận cha, mẹ là tự nguyện không có tranh chấp...

Theo quy định pháp luật, UBND xã, phường, thị trấn nơi cư trú của người nhận hoặc người được nhận là cha, mẹ, con thực hiện đăng ký việc nhận cha, mẹ, con. Theo đó, người yêu cầu phải nộp tờ khai nhận cha, mẹ, con theo mẫu quy định.

Trong trường hợp cha hoặc mẹ nhận con chưa thành niên thì phải có sự đồng ý của người hiện là mẹ hoặc cha, trừ trường hợp người đó đã chết, mất tích, mất năng lực hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự. Thời gian giải quyết đối với các trường hợp này là 5 ngày làm việc, kể từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ. Trường hợp cần xác minh thì thời hạn giải quyết là không quá 10 ngày làm việc.

Đăng ký khai sinh là việc làm có ý nghĩa rất quan trọng đối với sự ra đời của mỗi đứa trẻ. Giấy khai sinh là bằng chứng pháp lý đầu tiên chứng minh sự tồn tại của một công dân và có giá trị xuyên suốt cuộc đời của mỗi người. Do đó, các bậc cha, mẹ cần quan tâm và thực hiện khai sinh cho trẻ đúng quy định pháp luật.

Bài, ảnh: Chấn Hưng