Thạc sĩ-bác sĩ Nguyễn Thái Hoàng, Phó Trưởng Khoa Phụ, Bệnh viện Phụ sản TP Cần Thơ, ghi nhận từ thực tế khám chữa bệnh, “ngừa nhà” được xem như một trong những “biện pháp tránh thai” khá phổ biến của các cặp vợ chồng. Tuy nhiên, sau đó, không ít cặp đôi đến tìm bác sĩ, vì mang thai ngoài ý muốn.

Bác sĩ Thái Hoàng trong một buổi sinh hoạt chuyên đề về các biện pháp tránh thai cho lực lượng đoàn viên thanh niên.

► Ngại ngần, hiểu chưa đúng

Tại phòng khám của Bệnh viện Phụ sản TP Cần Thơ, nhiều chị em “tiết lộ” với bác sĩ, vợ chồng họ đã có đủ con mong muốn và họ thực hiện “ngừa nhà” để tránh thai. “Ngừa nhà”, theo ý của chị em, chính là việc xuất tinh ngoài âm đạo, không cho tinh trùng vào tử cung gặp trứng để làm tổ.

Mặc dù đã “canh thời gian” xuất tinh của quý ông, nhưng kết quả, vẫn có nhiều trường hợp dính bầu. Theo bác sĩ Thái Hoàng, bình thường, tinh trùng được sản xuất tại tinh hoàn, trong các ống nhỏ và cuộn chặt gọi là các ống sinh tinh. Sau đó tinh trùng đi vào mào tinh trước khi xuất tinh. Quan niệm dân gian cho rằng trước khi xuất tinh thì không có tinh trùng khi giao hợp. Thực tế tinh trùng đã có sẵn trên đường sinh dục của người nam. Nghiên cứu cũng cho thấy trong chất dịch trước khi xuất tinh của nam vẫn chứa những mảng tinh trùng nhỏ. Mặc dù lượng tinh trùng khá ít nhưng chúng vẫn có thể làm phụ nữ mang thai.

Liên quan đến câu chuyện tránh thai, cũng “ngừa nhà”, các chị em lại áp dụng biện pháp canh ngày rụng trứng của vòng kinh. Mặc dù tính, đếm từng ngày, nhưng cũng có nhiều chị em mang thai ngoài ý muốn. Theo bác sĩ Thái Hoàng, phương pháp Ogyno tính ngày theo chu kỳ kinh đòi hỏi người phụ nữ phải có chu kỳ kinh đều, ổn định và khả năng ghi nhớ chính xác. Mặt khác, trứng có thể rụng bất thường không theo quy luật do cơ thể người phụ nữ vô cùng nhạy cảm. Việc thay đổi tâm trạng, căng thẳng, cảm xúc, tần suất giao hợp cũng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt. Do vậy, việc ngừa thai bằng cách tính vòng kinh là mạo hiểm và rủi ro do tác dụng tránh thai không cao.

Một số chị em cũng than vãn: “Nghe nói cho con bú là không có bầu, nhưng vẫn dính bầu”. Theo bác sĩ Thái Hoàng, biện pháp cho bú vô kinh là một biện pháp tránh thai tạm thời dựa vào việc cho bú mẹ hoàn toàn sau sinh khi chưa có kinh trở lại và con dưới 6 tháng tuổi. Nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời đòi hỏi một cách khắt khe là chỉ cho trẻ bú mẹ hoàn toàn, không cho ăn, uống thứ gì khác, kể cả sữa công thức hay nước trắng. Bác sĩ khuyến cáo, đối với trường hợp cho con bú không hoàn toàn bằng sữa mẹ hoặc không cho con bú  sữa mẹ, thì sản phụ phải ngừa thai từ tuần thứ 3 sau sinh, còn với chị em nuôi con bằng sữa mẹ hoàn toàn, thì cần ngừa thai từ tháng thứ 3.

Bên cạnh việc không hiểu đầy đủ về các biện pháp tránh thai hiện đại, hiện nay, vẫn còn một bộ phận người dân ngại ngần khi đề cập đến vấn đề tình dục cũng như các biện pháp tránh thai an toàn, hiệu quả. Ngay cả việc sử dụng bao cao su, biện pháp tránh thai đơn giản, chi phí thấp và hiệu quả, thì việc tiếp cận và sử dụng biện pháp này vẫn chưa được xem là thường quy. Thế nên, ghi nhận của các cơ sở y tế trên địa bàn TP Cần Thơ thời gian qua, tỷ lệ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục, với các bệnh HIV, giang mai, sùi mào gà, lậu và nhiều bệnh viêm nhiễm khác, ngày càng gia tăng ở giới trẻ, đặc biệt là ở đối tượng học sinh-sinh viên, phụ nữ ở độ tuổi hoạt động tình dục.

► Ðể tránh mang thai ngoài ý muốn

Bác sĩ Thái Hoàng cho biết, trong vai trò của người thầy thuốc, bác sĩ rất tiếc với những trường hợp mang thai mà muốn bỏ thai. Việc này không chỉ liên quan tính nhân văn, mà còn  ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản, sức khỏe thể chất, tinh thần của người phụ nữ. Có thể để lại những cú sốc tâm lý trong cuộc đời người phụ nữ.

Theo thống kê trên thế giới, năm 2008 có khoảng 208 triệu thai kỳ, trong đó, có 86 triệu (chiếm 41%) trường hợp mang thai ngoài ý muốn và có 41 triệu trường hợp phá thai. Mỗi năm ghi nhận có khoảng 70.000 ca tử vong khi thực hiện phá thai trên toàn thế giới. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) xếp Việt Nam đứng thứ 3 trên thế giới và đứng đầu các nước Đông Nam Á về tình trạng phá thai, với khoảng từ 250.000-300.000 ca phá thai/năm. Trong tổng số đó, có 60%-70% trường hợp là sinh viên, học sinh từ 15-19 tuổi; từ 20-30% là phụ nữ chưa kết hôn.

Lẽ thường, mang thai là kết tinh của tình yêu, là quá trình duy trì nòi giống. Ngược lại, phá thai ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản của phụ nữ, với nhiều biến chứng: chảy máu, nguy cơ gây viêm nhiễm, có thể dẫn đến vô sinh và nhất là ảnh hưởng đến tâm lý của người phụ nữ, có thể gây cú sốc nặng nề. Ngày nay, y học phát triển vượt bậc, với rất nhiều phương pháp tránh thai hiện đại, an toàn và hiệu quả cao. Trong đó, các biện pháp không cần hỗ trợ của nhân viên y tế bao gồm bao cao su, viên tránh thai khẩn cấp, viên tránh thai kết hợp, còn các biện pháp cần hỗ trợ của nhân viên y tế gồm thuốc tiêm, que cấy, vòng tránh thai, triệt sản nam - nữ.

Theo bác sĩ Thái Hoàng, với các biện pháp không cần hỗ trợ của nhân viên y tế, các cặp đôi cần tìm hiểu kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. Bao cao su được xem là biện pháp hữu hiệu để bảo vệ người dùng trước ít nhất 20 bệnh lây truyền qua đường tình dục. Tuy nhiên, vẫn có tỷ lệ nhỏ, do sự cố rách bao, bao không đạt chất lượng, hoặc sử dụng không đúng cách, dẫn đến mang thai ngoài ý muốn và mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Còn với biện pháp thuốc viên tránh thai khẩn cấp, được sử dụng hiệu quả để tránh thai khi quan hệ tình dục trước đó không được bảo vệ, trong vòng 72 giờ đầu sau khi giao hợp, càng sớm càng tốt trong vòng 24 giờ. Bác sĩ Hoàng khuyến cáo, biện pháp này không nên dùng lâu dài, vì có nguy cơ gây rối loạn kinh nguyệt, rong kinh rong huyết, nguy cơ mang thai ngoài tử cung và lưu ý biện pháp này cũng không dự phòng được các bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Viên uống tránh thai hàng ngày, cũng là biện pháp tránh thai hiệu quả, được sử dụng phổ biến trên thế giới, ở nhóm phụ nữ trong độ tuổi hoạt động tình dục và nhóm phụ nữ có gia đình. Chị em uống mỗi ngày một viên vào một giờ cố định, liên tục 28 ngày đối với vỉ 28 viên rồi sang vỉ tiếp theo. Đối với vỉ 21 viên, uống liên tục 21 ngày nghỉ 7 ngày rồi tiếp vỉ sau.

Còn đối với các biện pháp tránh thai cần hỗ trợ của nhân viên y tế, các cặp đôi có thể tìm đến cơ sở y tế chuyên khoa để được tư vấn cặn kẽ, chọn lựa biện pháp phù hợp nhất, để thực hiện tránh thai. Nếu sử dụng thuốc tiêm tránh thai, có tác dụng tránh thai trong vòng 3 tháng phải tiêm nhắc lại.

Còn biện pháp que cấy tránh thai Implanon, có tác dụng ngừa thai trong vòng 3 năm. Dụng cụ tử cung, có thời gian sử dụng hiệu quả tùy loại vòng từ 5-10 năm. Các biện pháp này phải được thực hiện và theo dõi tại cơ sở y tế chuyên khoa. Ngoài ra, còn các biện pháp triệt sản nam và nữ là biện pháp ngừa thai vĩnh viễn áp dụng đối với các trường hợp đủ con muốn lựa chọn biện pháp an toàn suốt đời.

Bài, ảnh: Thu Sương