Saudi Arabia đã đạt được những thỏa thuận sơ bộ về việc mua hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 Triumph và tiếp nhận “các công nghệ đột phá” từ Nga, trong chuyến thăm lịch sử của Quốc vương Salman bin Abdulaziz tại xứ sở bạch dương.

 Quốc vương Salman bin Abdulaziz (trái) và Tổng thống Putin hội đàm tại Điện Kremlin hôm 5-10. Ảnh: Reuters

Sự kiện trên đánh dấu chuyến thăm đầu tiên của một quốc vương Saudi Arabia đương nhiệm tới Nga. Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov mô tả sự kiện này là “dấu mốc lịch sử”. Hôm 5-10, Tổng thống Vladimir Putin đã đón tiếp nồng nhiệt Quốc vương Salman tại Điện Kremlin và hai nhà lãnh đạo thảo luận nhiều vấn đề quan trọng trong quan hệ song phương, khu vực và quốc tế. “Tôi chắc rằng chuyến thăm của Ngài sẽ tạo ra lực đẩy mạnh mẽ cho sự phát triển quan hệ giữa hai quốc gia”- Tổng thống Putin nói với Quốc vương Salman. Đáp lại, Quốc vương Salman cho rằng Nga là “quốc gia thân thiết”.

Dấu mốc lịch sử từ S-400

Sau cuộc hội đàm của hai nhà lãnh đạo, phái đoàn của Saudi Arabia và Nga cũng đã ký kết nhiều văn kiện hợp tác. Theo thỏa thuận đạt được với nhà xuất khẩu vũ khí của Nga Rosoboronexport, Riyadh sẽ mua các hệ thống vũ khí phòng không S-400 Triumph, hệ thống tên lửa dẫn đường chống tăng Kornet-EM, dàn pháo phản lực đa nòng TOS-1A 220mm cũng như súng phóng lựu tự động AGS-30 Atlant. Theo Công ty Công nghiệp quốc phòng nhà nước (SAMI) của Saudi Arabia, thỏa thuận còn bao gồm việc chuyển giao công nghệ sản xuất các hệ thống quân sự nói trên cho Saudi Arabia. Ngoài quốc phòng, nhiều thỏa thuận trị giá hàng tỉ USD khác, trong đó liên quan đến năng lượng, cũng đã được 2 bên ký kết trong chuyến thăm của Quốc vương Salman.

Việc đạt được thỏa thuận mua vũ khí trị giá 3 tỉ USD giúp Saudi Arabia sở hữu một trong những lá chắn tên lửa hiện đại nhất thế giới hiện nay. Kênh truyền hình Al Arabiya cho hay, hệ thống tên lửa S-400 sẽ giúp Saudi Arabia tăng cường năng lực phòng thủ đa tầng chống lại các mối đe dọa trên không. Hiện Riyadh đã có sẵn hệ thống cảnh báo sớm bằng radar, máy bay cảnh báo sớm và hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot của Mỹ. Ngoài Nga, hiện chỉ có quân đội  Trung Quốc và Belarus được Nga cung cấp S-400. Thổ Nhĩ Kỳ và Ấn Độ thì đang chờ nhận hàng.

Thỏa thuận trên cho thấy Nga đang khẩn trương tìm kiếm thị trường vũ khí mới trong bối cảnh  Trung Quốc và Ấn Độ, hai nhà nhập khẩu vũ khí lớn nhất của Nga, muốn thúc đẩy quá trình “tự cung tự cấp” vũ khí. Tuy nhiên, theo báo The Independent của Anh, bước đi này chứng tỏ mối quan hệ chính trị xung khắc giữa hai nước đã thay đổi nhanh chóng sau khi cùng bắt tay cắt giảm sản lượng dầu nhằm bình ổn giá dầu thế giới.

Cân bằng quan hệ giữa Nga và phương Tây

Theo New York Times, chuyến thăm của Quốc vương Saudi Arabia đến Nga đã tô đậm các nỗ lực của Quốc vương Salman, người kế thừa vương vị hồi năm 2015, là thay đổi “sự trông cậy” lâu nay của Riyadh ở Mỹ cũng như đa dạng hóa các quan hệ đối tác quốc tế.

Chuyến thăm Nga của Quốc vương Salman cũng cho thấy quyền lực lớn dần của Mát-xcơ-va tại Trung Đông, đồng thời cho thấy chính quyền Riyadh dần chấp nhận vai trò lãnh đạo Syria của Tổng thống Bashar al-Assad, người mà Saudi Arabia phản đối trong khi Nga giải cứu bằng chiến dịch can thiệp quân sự.

Yuri Barmin, một chuyên gia thuộc Hội đồng các vấn đề quốc tế của Nga, bình luận: “Saudi Arabia đã đánh mất nhiều lợi ích của mình ở Trung Đông và nhận ra rằng Nga đang chi phối các  cuộc khủng hoảng  tại khu vực. Họ nhận thấy cán cân quyền lực đang thay đổi khi Mỹ rút bớt binh lực trong khi Nga tăng cường ảnh hưởng tại khu vực”.

THANH BÌNH