Nỗ lực trở lại Điện Élysée của cựu Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy đã tan thành mây khói hôm 20-11, sau thất bại nặng nề tại vòng bỏ phiếu đầu tiên trong cuộc bầu chọn ứng viên của phe cánh hữu.

Theo kết quả kiểm phiếu công bố tối cùng ngày, ông Francois Fillon – cựu thủ tướng dưới thời ông Sarkozy – giành được 44% số phiếu ủng hộ, kế tiếp là Alain Juppé 29% và ông Sarkozy chấp nhận thất bại ở vị trí thứ ba với 20% số phiếu bầu. Cựu tổng thống 61 tuổi ngay lập tức xác nhận chiến thắng của ông Fillon và tuyên bố sẽ rút khỏi chính trường. Phát biểu từ trụ sở vận động tranh cử của mình ở Paris, ông Sarkozy kêu gọi những người ủng hộ bỏ phiếu cho Fillon trong cuộc bỏ phiếu vòng hai. "Tôi đánh giá rất cao Alain Juppé, nhưng những lựa chọn chính trị của Francois Fillon gần gũi với tôi hơn" – ông Sarkozy nói thêm.

Đây là lần đầu tiên hình thức bầu cử sơ bộ theo phong cách Mỹ được tiến hành tại Pháp và sự tham gia của cử tri cánh tả dường như là một yếu tố khiến ông Sarkozy thất bại. Theo quy định, bất cứ ai trả 2 euro (2,1 USD) và ký một tuyên bố cam kết tôn trọng "các giá trị của phe trung hữu và cánh hữu" đều có thể tham gia. Những người ủng hộ đảng Xã hội cầm quyền được cho là đã làm như vậy để ngăn cựu tổng thống tái cử. Cử tri của đảng Xã hội tên Eric, một giáo viên thể dục khoảng 50 tuổi, cho biết ông đã tham gia bỏ phiếu để "chống lại Sarkozy". "Tôi chán người này, ông ấy nghĩ mình toàn năng và dính vào quá nhiều vụ bê bối…" – Eric nói.

Trong cuộc tranh luận gần nhất hôm 17-11, ông Sarkozy giận dữ chỉ trích cáo buộc mới về việc ông đã nhận được hàng triệu euro tiền tài trợ từ nhà lãnh đạo Libye Muammar Gadhafi trong chiến dịch tranh cử năm 2007. Đây là một trong những cuộc điều tra đã đeo bám ông Sarkozy kể từ khi ông rời nhiệm sở cùng biệt danh "tổng thống thích hàng hiệu" vì lối sống hào nhoáng của ông. Về chương trình tranh cử, ông Sarkozy chủ trương cứng rắn trong chính sách nhập cư và các vấn đề liên quan đến người Hồi giáo. Trong khi đó, ông Juppé (71 tuổi) và ông Fillon (62 tuổi) có chương trình tranh cử tương tự nhau, nhấn mạnh cam kết tăng cường an ninh nội địa trong bối cảnh Pháp vẫn đang trong tình trạng khẩn cấp sau các cuộc tấn công khủng bố làm hơn 230 người thiệt mạng. Họ cũng chia sẻ mong muốn củng cố biên giới châu Âu và hạn chế người nhập cư, hứa giảm thuế và tinh giản bộ máy công quyền cồng kềnh ở Pháp.

Trong chiến dịch tranh cử kéo dài 2 tháng, cựu Thủ tướng Fillon luôn bị cho là khó vượt qua đối thủ Sarkozy và Juppé, người từng giữ chức ngoại trưởng và thủ tướng được dự đoán sẽ dẫn trước trong cuộc bỏ phiếu vòng một. Nhưng càng gần tới ngày bỏ phiếu, tỷ lệ ủng hộ ông Fillon trong các cuộc thăm dò càng tăng, khi cử tri dần có cảm tình với phong cách mộc mạc cùng hình ảnh uy quyền và nghiêm nghị của ông so với cựu tổng thống. Sự ủng hộ dành cho ông Fillon tiếp tục qua mặt ông Juppé nhờ vào sự thể hiện xuất sắc trong 3 cuộc tranh luận trên truyền hình.

Với kết quả trên, hai cựu thủ tướng sẽ cạnh tranh tấm vé đề cử ứng viên tổng thống trong cuộc bỏ phiếu vòng hai vào ngày 27-11. Theo thăm dò của hãng OpinionWay trên 3,095 cử tri đã đi bỏ phiếu vòng đầu, ông Fillon đang chiếm ưu thế với 56% số phiếu ủng hộ so với 44% dành cho ông Juppé. Người nhận vé đề cử của phe cánh hữu được dự báo sẽ có cơ hội lớn giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống vào tháng 5-2017, bởi các đối thủ truyền thống bên cánh tả "khó làm nên chuyện" sau một nhiệm kỳ tổng thống đầy khó khăn của ông Francois Hollande. Thay vào đó, đối thủ chính của ứng cử viên bảo thủ trong năm tới có thể là lãnh đạo đảng Mặt trận Dân tộc theo đường lối cực hữu Marine Le Pen, người đang hy vọng chính sách chống nhập cư và Hồi giáo cực đoan có thể đưa bà đến chiếc ghế tổng thống Pháp.

Theo Reuters, đảng Xã hội cầm quyền và các đồng minh sẽ tổ chức cuộc bầu cử sơ bộ vào tháng 1-2017. Tổng thống Hollande – người có tỷ lệ ủng hộ thấp nhất trong các đời tổng thống thời hậu chiến – hiện chưa công bố có tái tranh cử hay không, nhưng được cho là sẽ thông báo ý định của ông sau khi ứng cử viên cánh hữu lộ diện vào tuần tới.

THANH TRÚC (Theo AFP, AP, Reuters)