HẠNH NGUYÊN (Theo CNA, Guardian)

Trong báo cáo công bố hôm 8-2, Quỹ Ðộng vật Hoang dã Thế giới (WWF) cảnh báo rác thải nhựa đã len lỏi vào mọi ngóc ngách của đại dương và hiện có trong những sinh vật phù du nhỏ nhất cho đến loài cá voi lớn nhất. Qua đó, WWF kêu gọi thực hiện những nỗ lực cấp bách để thiết lập hiệp ước quốc tế về rác thải nhựa.

Chim biển ăn rác thải nhựa. Ảnh: Scientific American

Hiện chưa có thỏa thuận quốc tế nào giải quyết vấn đề rác thải nhựa đại dương, mặc dù Hội nghị Liên Hiệp Quốc về môi trường diễn ra tại thủ đô Nairobi (Kenya) vào cuối tháng 2 này dự kiến xúc tiến các cuộc thảo luận về hiệp ước nhựa toàn cầu.

Về phần mình, WWF đã tổng hợp hơn 2.000 nghiên cứu khoa học về những ảnh hưởng của ô nhiễm rác thải nhựa đối với đại dương, sự đa dạng sinh học và hệ sinh thái biển. Báo cáo thừa nhận chưa có đủ bằng chứng để ước tính những hậu quả tiềm tàng của rác thải nhựa đối với con người. Tuy nhiên, sản phẩm có nguồn gốc từ nhiên liệu hóa thạch này đang xâm nhập từng ngóc ngách của đại dương. Năm 2019, các nhà khoa học phát hiện rất nhiều hạt vi nhựa trong các lõi băng được khoan tại Bắc Cực và nhựa cũng được tìm thấy bên trong cơ thể cá dưới rãnh đại dương sâu nhất Trái đất - khe nứt Mariana ở Thái Bình Dương.

Theo ước tính, mỗi năm trên thế giới có 19-23 triệu tấn rác thải nhựa được đẩy xuống các kênh rạch. Chúng chủ yếu là đồ nhựa dùng một lần, “thủ phạm” gây ra hơn 60% tình trạng ô nhiễm biển, bất chấp ngày càng nhiều quốc gia cấm sử dụng vật liệu này. “Ở nhiều nơi đã chạm tới điểm bão hòa đối với hệ sinh thái biển và nó đặt ra mối đe dọa đáng kể”, theo Eirik Lindebjerg, Giám đốc Chính sách Nhựa Toàn cầu tại WWF. Một số khu vực có nguy cơ “sụp đổ hệ sinh thái”. Ông Lindebjerg cho rằng có một giới hạn về mức độ ô nhiễm rác thải nhựa mà các hệ sinh thái biển có thể chịu đựng được. Nhiều nơi trên thế giới, nhất là Ðịa Trung Hải, Hoàng Hải, Biển Hoa Ðông và băng biển Bắc Cực, đã chạm tới những giới hạn này.

Nhiều chim biển đã bị hóc ống hút nhựa hoặc rùa vướng vào lưới đánh cá bỏ đi. Rác thải nhựa còn ảnh hưởng đến toàn mạng lưới hải sản. Trong nghiên cứu hồi năm ngoái, các nhà khoa học phát hiện 386/555 loài cá đã nuốt phải rác thải nhựa. Tài liệu khác cho thấy 30% số mẫu cá tuyết được đánh bắt ở Biển Bắc có vi nhựa trong dạ dày. Khi ở trong nước, nhựa bắt đầu phân rã và ngày càng nhỏ cho đến lúc trở thành những hạt “nano nhựa”, mà mắt thường không thể nhìn thấy.

Thế nhưng việc sản xuất nhựa trên thế giới vẫn đang tiếp tục gia tăng, nhiều khả năng sẽ cao gấp đôi vào năm 2040.

Ðại dịch làm trầm trọng thêm vấn đề rác thải nhựa

Theo nghiên cứu công bố hồi tháng 11-2021 của các nhà khoa học Trung Quốc, kể từ đầu đại dịch COVID-19, ước tính 8,4 triệu tấn rác nhựa được tạo ra từ 193 quốc gia, trong đó gần 26.000 tấn xâm nhập đại dương. Con số này tương đương với khối lượng của hơn 2.000 xe buýt hai tầng.

Nghiên cứu phát hiện 46% rác thải nhựa không được xử lý đúng cách đến từ châu Á, sau đó là châu Âu, châu Mỹ. Khoảng 87,4% lượng rác thải là từ các bệnh viện và 7,6% được các cá nhân sử dụng. Ðại dịch đã làm tăng nhu cầu về nhựa dùng một lần, khiến vấn đề rác thải nhựa toàn cầu vốn đã mất kiểm soát càng trở nên nghiêm trọng. Nhựa thải ra có thể trôi một quãng đường dài trong đại dương, tiếp xúc với động vật hoang dã ở biển và có thể khiến chúng bị thương tích hoặc chết. Các nhà khoa học dự đoán, vào cuối thế kỷ 21, gần như toàn bộ rác thải nhựa liên quan đại dịch COVID-19 sẽ chất đống ở đại dương hoặc dạt lên các bờ biển.

Dubai thu phí túi nylon dùng một lần

Tiểu vương quốc Dubai thuộc Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE) thông báo chấm dứt phát miễn phí túi nylon dùng một lần, trong nỗ lực thúc đẩy hành động thực tiễn bảo vệ môi trường tại tiểu vương quốc nổi tiếng về tiêu dùng ồ ạt.       

 Túi nylon được sử dụng phổ biến khắp Dubai, từ giao hàng tận nhà cho đến đựng hàng tại các siêu thị và cửa hàng. Nhà chức trách Dubai ngày 7-2 nêu rõ để thúc đẩy tính bền vững đối với môi trường và khuyến khích từng cá nhân giảm sử dụng sản phẩm nhựa, Hội đồng Ðiều hành Dubai đã thông qua chính sách hạn chế tình trạng sử dụng quá mức túi nylon dùng một lần bằng cách áp thuế 25 fil (khoảng 0,07 USD)/túi nylon dùng một lần. Quyết định này sẽ có hiệu lực vào đầu tháng 7 năm nay tại các cửa hàng, quán ăn, hiệu thuốc và các dịch vụ giao hàng tận nhà.