Ít nhất 14 người chết và 60 người bị thương trong vụ đánh bom rung chuyển sân bay quốc tế ở Thủ đô Kabul hôm 22-7, không lâu sau khi Phó Tổng thống thứ nhất của Afghanistan Abdul Rashid Dostum (ảnh, giữa) hồi hương.

 Ảnh: ABC

Cảnh sát Kabul cho biết ông Dostum là mục tiêu của vụ đánh bom liều chết này. Hung thủ đã kích nổ bom bên ngoài cổng sân bay khi xe bọc thép chở Tướng Dostum vừa đi ra, may mắn ông không bị thương. Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) sau đó đã nhận trách nhiệm gây ra vụ tấn công nhằm vào chính khách 63 tuổi. Trước đó, bất chấp những cáo buộc hình sự chống lại Dostum, một loạt quan chức cấp cao Afghanistan đã đón và đưa ông về thẳng văn phòng, theo thỏa thuận đàm phán với Tổng thống Ashraf Ghani.

Kể từ tháng 5-2017, Dostum sang Thổ Nhĩ Kỳ sống lưu vong sau khi ông và 9 cận vệ bị tố bắt cóc, đánh đập dã man đối thủ chính trị Ahmad Ishchi, cựu tỉnh trưởng tỉnh Jowzjan. Ông Dostum phủ nhận cáo buộc trên và khẳng định xuất ngoại chỉ để kiểm tra sức khỏe. 

Thực ra, trước khi Dostum về nước, hàng ngàn người thiểu số Uzbek ủng hộ ông đã xuống đường biểu tình ở nhiều tỉnh phía Bắc Afghanistan (thành trì của vị này) trong những tuần qua sau khi lực lượng an ninh bắt giữ Nizamuddin Qaisari, một thủ lĩnh dân quân quyền lực tại đây và là đồng minh của ông Dostum. Những người biểu tình bao vây các điểm bầu cử, công sở và chặn đường cao tốc nhằm yêu cầu chính phủ “bật đèn xanh” cho ông Dostum hồi hương cũng như phóng thích thủ lĩnh nói trên.

 Thỏa thuận cho phép Tướng Dostum hồi hương được coi là nỗ lực của Tổng thống Ghani nhằm tìm kiếm sự hợp tác của vị này trong các cuộc bầu cử quốc hội vào tháng 10 tới cũng như cuộc đua đến ghế tổng thống vào năm sau, bởi nhiều phe phái chính trị khác ở miền Bắc đang liên kết chống lại vị tổng thống thuộc tộc người Pashtun. Dù từng mô tả ông Dostum là “kẻ sát nhân khét tiếng”, nhưng Tổng thống Ghani vẫn chọn vị này vào liên danh tranh cử năm 2014. Thực tế, Dostum đã cho thấy ông là nhân vật chính trị đầy quyền lực trong các cuộc bầu cử ở Afghanistan những năm gần đây, bởi có thể tập hợp tộc người thiểu số Uzbek thành một khối 4 triệu người, qua đó giúp ông có tầm ảnh hưởng lớn lao.

Cuộc hồi hương nói trên đánh dấu tình tiết mới trong sự nghiệp ồn ào của ông Dostum, người có lúc bắt tay với phe này, khi lại hợp tác với phe khác trong cuộc chiến kéo dài ở Afghanistan. 

Vụ đánh bom ở sân bay Hamid Karzai xảy ra một tuần sau khi Liên Hiệp Quốc công bố báo cáo cho thấy con số kỷ lục thường dân Afghanistan thiệt mạng trong 6 tháng đầu năm 2018, gần 1.700 người, cao hơn so với các giai đoạn cùng kỳ trong 10 năm qua.

THANH BÌNH (Theo CNN, AFP)