Sau khi giúp kết thúc chiến sự ở Dải Gaza, Tổng thống Mỹ Donald Trump hy vọng có thể lặp lại thành công này đối với cuộc xung đột Nga - Ukraine.

Tổng thống Trump tại lễ ký tuyên bố chung Gaza ở Ai Cập ngày 13-10. Ảnh: AP

Trong chuyến công du Trung Đông ngày 13-10, nhà lãnh đạo Mỹ đã ám chỉ mục tiêu kết thúc chiến sự kéo dài hơn 3 năm rưỡi ở Ukraine.

Các quan chức cấp cao châu Âu hy vọng ông Trump có thể tận dụng đà chiến thắng ngoại giao ở Gaza để khôi phục nỗ lực đưa Tổng thống Nga Vladimir Putin trở lại bàn đàm phán. 

Sau cuộc không kích gây phẫn nộ của Tel Aviv vào các thủ lĩnh Hamas ở Doha (Qatar), Tổng thống Trump đã gây áp lực buộc Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu chấp nhận kế hoạch hòa bình 20 điểm của ông. Song song đó, Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ đã gia tăng áp lực lên Hamas bằng cách đe dọa cắt đứt các con đường ngoại giao với nhóm này và tước bỏ “vỏ bọc” ngoại giao của họ nếu không chấp nhận kế hoạch hòa bình. 

Trong khi đó, Tổng thống Trump vẫn chưa tạo áp lực như thế đối với Nga. Chủ nhân Nhà Trắng đã áp mức thuế cao lên Ấn Độ, một đối tác thương mại lớn của Nga, nhưng đến nay vẫn chưa tung bất kỳ biện pháp trừng phạt mới hoặc lệnh trừng phạt thứ cấp nào đối với Mát-xcơ-va.

Thách thức cho ông Trump

Nga hiện là một siêu cường với kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới.

Franz-Stefan Gady, nhà phân tích quốc phòng tại Vienna (Áo), cho biết sức mạnh quân sự của Điện Kremlin đồng nghĩa sẽ có một giới hạn đối với đòn bẩy mà ông Trump có thể sử dụng để đưa Nga vào bàn đàm phán. Việc Mát-xcơ-va sở hữu kho vũ khí hạt nhân luôn là yếu tố trong bất kỳ chiến dịch gây áp lực nào.

Theo Gady, nhiều khả năng ông Trump có thể đàm phán trực tiếp về một thỏa thuận ngừng bắn với ông Putin, rồi nỗ lực gây sức ép buộc Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky ký kết. Nhưng kịch bản này vấp phải phản đối từ giới lãnh đạo châu Âu.

Một yếu tố phức tạp khác trong cuộc chiến ở Ukraine mà Tổng thống Trump phải cân nhắc là Trung Quốc, quốc gia được ví như “phao cứu sinh” quan trọng đối với nền kinh tế Nga. Mỹ duy trì quan hệ chặt chẽ với Qatar, Ai Cập và Thổ Nhĩ Kỳ - những bên đã tác động lên Hamas để giúp đạt được giai đoạn đầu của kế hoạch hòa bình Gaza. Tuy nhiên, điều tương tự không dễ xảy ra với Trung Quốc, đối thủ địa chính trị hàng đầu của Mỹ.

Ông Trump hôm 10-10 đã công bố áp thuế bổ sung 100% với tất cả hàng hóa Trung Quốc, do bất đồng về việc nước này siết xuất khẩu các khoáng sản quan trọng. Dù vậy, ông vẫn có thể gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bên lề hội nghị thượng đỉnh Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương tại Hàn Quốc cuối tháng này bất chấp căng thẳng leo thang. Bắc Kinh hôm 14-10 đã tuyên bố sẵn sàng “đấu đến cùng” trong cuộc chiến thương mại với Washington.

Các quan chức nhận định Trung Quốc có thể đóng vai trò tích cực trong việc thúc đẩy ông Putin đạt bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào, với điều kiện ông Trump thuyết phục được Bắc Kinh tham gia.

HẠNH NGUYÊN (Theo WSJ, Telegraph)