Tính đến nay, thành phố Cần Thơ đã cấp được khoảng 210.000 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (CNQSDĐ), với diện tích hơn 118.900 ha, đạt hơn 95% diện tích phải cấp. Trong đó, đất nông nghiệp và đất ở nông thôn đã cơ bản hoàn thành; đất ở đô thị đã cấp được khoảng 87%. Tuy nhiên, trong số diện tích đất còn lại cần phải cấp giấy CNQSDĐ, nhiều người dân khi đăng ký cấp giấy CNQSDĐ lại gặp rất nhiều khó khăn…

Mua nhà hóa giá hơn 15 năm chưa được cấp giấy tờ!

Nhiều năm nay, 18 hộ dân sinh sống trong khu tập thể cũ của Công ty Vật liệu xây dựng – Xây lắp nội thương (trực thuộc Bộ Công thương trước đây, đã giải thể năm 1991) tại ấp Mỹ Phước (xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền) đến xã Mỹ Khánh, rồi huyện Phong Điền để đăng ký QSDĐ gắn liền với căn nhà gần 30m2, nhưng vẫn chưa được xem xét giải quyết.

Chị Phạm Thị Thy, nguyên là y tá của Công ty Vật liệu xây dựng – Xây lắp nội thương (gọi tắt là công ty) là người sinh sống trong căn nhà tập thể của Công ty từ ngày những căn nhà này mới đưa vào sử dụng (khoảng năm 1983). Sống trong căn nhà này đã gần 25 năm, vất vả lo toan với chuyện cơm áo hàng ngày, nên khoảng 3 năm trở lại đây chị mới tính đến chuyện xin cấp giấy CNQSDĐ. Chị Phạm Thị Thy nói: “Năm 1991, Công ty giải thể bán hóa giá căn nhà này cho tôi, với giá 400 ngàn đồng. Số tiền này trừ vào tiền lương, tiền giải quyết chế độ thôi việc mà Công ty nợ tôi khi tôi còn công tác tại đây. Tôi đã sống trong căn nhà này gần 25 năm, nhưng đăng ký giấy CNQSDĐ đã 3 năm rồi chưa được giải quyết”.

18 hộ dân sinh sống trong các căn nhà mua hóa giá của Công ty Vật liệu xây dựng - Xây lắp nội thương (ấp Mỹ Phước, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền) nhiều năm đăng ký cấp giấy CNQSDĐ vẫn chưa được giải quyết.

Vì chưa được cấp giấy CNQSDĐ, trong tay chị Thy hiện chỉ có vỏn vẻn 1 tờ biên nhận thu tiền và 1 hợp đồng chuyển nhượng nhà của Công ty. Cùng với chị Phạm Thị Thy, 17 hộ dân khác cùng mua hóa giá nhà tập thể của Công ty từ năm 1991 cũng trong tình cảnh tương tự. Để lo thủ tục đăng ký giấy CNQSDĐ, nhiều người dân nơi đây đã phải đi lại rất nhiều lần, bỏ cả công ăn việc làm, nhưng rốt cuộc chỉ nhận được câu trả lời “chờ xin chủ trương”! Anh Trần Hữu Hoàng, một trong những hộ dân này, cho biết: “Tôi chạy xe ôm, sẵn có xe nên tôi tới lui thường xuyên để hỏi thăm về chuyện cấp giấy CNQSDĐ. Tuy nhiên, lần nào đến huyện Phong Điền cũng chỉ nhận được câu trả lời là nhà của chúng tôi đang ở có vướng mắc, nên phải chờ cấp trên cho chủ trương mới giải quyết được. Huyện đã nói vậy thì đành chờ thôi chứ biết làm sao!”.

Về việc đăng ký cấp giấy CNQSDĐ của 18 hộ dân đã sinh sống tại khu tập thể cũ của Công ty Vật liệu xây dựng – Xây lắp nội thương nhiều năm liền chưa được giải quyết, ông Trần Văn Hải, Trưởng Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phong Điền, cho biết: “Trường hợp hồ sơ đăng ký cấp giấy của các hộ dân này huyện đã nhận được cách đây 2 – 3 năm. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có hướng giải quyết. Nguyên nhân: Công ty này giải thể không bàn giao tài sản là quyền sử dụng đất lại cho chính quyền, nên trong bản đồ địa chính huyện hiện nay, chủ sử dụng diện tích đất này vẫn là Công ty Vật liệu xây dựng – Xây lắp nội thương, chứ không phải đất dân sinh. Huyện Phong Điền đã nhiều lần xin chủ trương của UBND thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường để xem xét giải quyết cho bà con, nhưng đến nay chưa thấy trả lời”.

Theo ông Trần Văn Hải, hiện nay diện tích đất này không nằm trong quy hoạch và không có tranh chấp. Về nguyên tắc, người dân sẽ được xem xét cấp giấy CNQSDĐ, nhưng do đất này có liên quan đến nhiều cơ quan và trên bản đồ địa chính vẫn thể hiện là đất của Công ty, nên cần phải xác minh rõ nguồn gốc, để khi cấp giấy đỏ không phát sinh tranh chấp. Còn thời gian cụ thể để giải quyết vụ việc này thì không thể nói trước được.

Trả lời về việc UBND huyện Phong Điền xin chủ trương cấp giấy CNQSDĐ cho 18 hộ dân tại khu tập thể cũ của Công ty Vật liệu xây dựng – Xây lắp nội thương, ông Dương Bá Diện, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ, cho biết: “Về nguyên tắc, thẩm quyền cấp giấy CNQSDĐ cho hộ gia đình thuộc thẩm quyền của UBND quận, huyện. Tuy nhiên, trường hợp này, Sở sẽ kiểm tra, xem xét kỹ có văn bản kiến nghị về UBND thành phố, Bộ Tài nguyên và Môi trường tháo gỡ”.

Đất “tư” tự dưng thành đất “công” nên không cấp giấy đỏ được!

Đã 1 năm nay, gia đình ông Phan Lương Hòa, ở ấp Tân Long, xã Tân Thới (huyện Phong Điền) liên tục đến UBND huyện đề nghị công nhận và cấp giấy CNQSDĐ phần diện tích đất khoảng 300m2 do ông bà để lại. Thế nhưng, huyện Phong Điền cứ lần lữa mãi không cho biết khi nào giải quyết. Ông Phan Lương Hòa cho biết: “Diện tích đất này là của người thân để lại sau khi qua đời. Tôi cất nhà và quán cà phê sử dụng liên tục từ khi được thừa hưởng đến nay, có thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế. Thế nhưng, khi đến đăng ký giấy CNQSDĐ, huyện Phong Điền nói là đất công nên không giải quyết được, mà phải chờ xin chủ trương”.

Ngày 28-12-2007, UBND huyện Phong Điền đã có Công văn 318/TTr-UBND gửi UBND thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường TP Cần Thơ, xin chủ trương giao đất không thu tiền sử dụng đất cho gia đình ông Hòa. Công văn này nêu rõ: “Theo hồ sơ địa chính lập năm 1984 của Chi cục Quản lý đất đai thuộc Sở Nông nghiệp Hậu Giang (cũ), gia đình ông Phan Lương Hòa, cư ngụ tại ấp Tân Long, xã Tân Thới, có kê khai đăng ký quyền sử dụng phần đất cặp sông Cần Thơ, với diện tích 281m2, loại đất CLN. Đến năm 1990, thực hiện chủ trương của tỉnh Hậu Giang (cũ), lập hồ sơ địa chính xã Tân Thới (thuộc huyện Ô Môn, tỉnh Hậu Giang), UBND xã Tân Thới, huyện Ô Môn tự lập quy hoạch và cho rằng 281m2 đất này thuộc quy hoạch xã Tân Thới nên không cho gia đình ông Hòa và các hộ liền kề kê khai đăng ký phần đất thuộc thửa 1269, tờ bản đồ số 5, ấp Tân Long, tổng diện tích 4.270m2. Hiện nay, phần đất này do UBND xã Tân Thới đứng tên trong bản đồ, nhưng trong thực tế không tồn tại công văn nào có nội dung liên quan đến việc quy hoạch của UBND xã Tân Thới cũng như huyện Ô Môn, tỉnh Hậu Giang (cũ). Từ năm 1984 đến nay, gia đình ông Hòa và các hộ liền kề vẫn sử dụng ổn định phần đất này và hiện không nằm trong quy hoạch”.

Thế nhưng, sau 31 ngày chờ đợi, khi nhận được câu trả lời về việc xin chủ trương giao đất cho hộ ông Phan Lương Hòa của Sở Tài nguyên và Môi trường, vụ việc lại càng thêm vướng mắc. Công văn số 78/STNMT (ngày 29-1-2008) của Sở Tài nguyên và Môi trường gửi UBND huyện Phong Điền, khẳng định “Việc giao đất cho hộ gia đình, cá nhân thuộc thẩm quyền UBND quận, huyện. Vì vậy, đề nghị UBND huyện Phong Điền chỉ đạo Phòng Tài nguyên và Môi trường căn cứ các quy định để giải quyết. Sở Tài nguyên và Môi trường không là cơ quan cho chủ trương hợp thức hóa QSDĐ”. Cho biết về việc tham mưu giải quyết giao đất cho gia đình ông Phan Lương Hòa theo thẩm quyền, ông Trần Văn Hải, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phong Điền, cho biết: “Căn cứ vào quy định của Luật Đất đai, phòng sẽ tham mưu cấp giấy CNQSDĐ cho gia đình ông Phan Lương Hòa theo đúng quy định. Tuy nhiên, thời gian cấp giấy CNQSDĐ cho ông Hòa thì chưa thể hứa cụ thể”.

Đất có nguồn gốc rõ ràng, đăng ký cấp giấy đỏ cũng không dễ!

Trường hợp của ông Lê Hoàng Nam, người dân ấp Thới Hòa C, xã Thới Đông (huyện Cờ Đỏ) mặc dù đất rõ nguồn gốc nhưng khi đăng ký cấp giấy CNQSDĐ cũng gặp vướng mắc.

Trước những năm 1970, gia đình ông Nam có diện tích đất khoảng 200m2 cho chính quyền cũ mượn xây dựng trường học. Sau giải phóng, trường học này không còn sử dụng. Vì thấy trường học không còn sử dụng, khoảng năm 1985 gia đình ông Nam nhận lại diện tích đất này và tiến hành lập thủ tục đến chính quyền để đăng ký cấp giấy CNQSDĐ, nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết cấp giấy CNQSDĐ. Ông Lê Hoàng Nam cho biết: Cách đây mấy tháng, xã Thới Đông có hướng dẫn tôi lập hồ sơ, có họp dân để lấy ý kiến xác nhận về nguồn gốc, nhưng khi lập xong hồ sơ gửi về huyện thì nói đất này có vướng mắc, phải có thời gian xác minh kỹ mới xem xét trả lời được”.

Trường hợp này được ông Nguyễn Văn Bá, Phó Giám đốc Văn phòng Đăng ký quyền sử dụng đất huyện, cho biết: “Khi nhận được đơn đề nghị đăng ký QSDĐ của gia đình ông Lê Hoàng Nam, huyện đã có công văn yêu cầu Phòng Giáo dục huyện trả lời về hiện trạng sử dụng đất của trường học này, nhưng đến nay chưa nhận được công văn trả lời. Hiện nay, diện tích đất này không nằm trong quy hoạch, không có tranh chấp. Theo tôi, việc cấp giấy cho gia đình ông Nam nhanh hay chậm là do gia đình cung cấp giấy tờ chứng minh nguồn gốc sử dụng và Phòng Giáo dục huyện trả lời về việc quản lý, sử dụng diện tích đất này có kịp thời hay không. Nếu xác minh rõ nguồn gốc, Văn phòng đăng ký QSDĐ sẽ tham mưu giải quyết cấp giấy CNQSDĐ theo đúng quy định”.

Hiện nay, hồ sơ đăng ký cấp giấy CNQSDĐ của gia đình ông Nam đã được Văn phòng Đăng ký QSDĐ huyện Cờ Đỏ trả về để bổ sung thêm giấy tờ. Riêng Phòng Giáo dục huyện Cờ Đỏ, hiện vẫn đang trong quá trình rà soát, để có công văn trả lời về việc có còn nhu cầu sử dụng đối với diện tích đất này nữa hay không.

***

Những người đang sử dụng những diện tích đất nói trên mong muốn ngành Tài nguyên và Môi trường quan tâm, tháo gỡ hoặc tham mưu cho cơ quan có thẩm quyền xem xét, sớm giải quyết cấp giấy “đỏ” cho họ, để họ an tâm sinh sống, canh tác trên mảnh đất vốn đã gắn bó như máu thịt này.

Bài, ảnh: NGUYỄN THANH