Đây là những bài tập thông thường, giúp bệnh nhân (BN) bị đau thần kinh tọa mãn tính, tái đi tái lại nhiều lần, giảm cơn đau trong quá trình điều trị bệnh. Mỗi lần tập tối đa từ 30-45 phút.
Những động tác cần có sự hỗ trợ của kỹ thuật viên điều trị:
+ Tập cổ chân (đối với chân bị đau), gồm 2 động tác:
- Quay cổ chân: BN nằm ngửa, kỹ thuật viên đứng bên cạnh phần cẳng chân, một tay giữ gót chân người bệnh, tay kia nắm phía đầu bàn chân quay cổ chân BN 2-3 lần, rồi đẩy bàn chân vào ống chân để chân co tối đa, sau đó, duỗi bàn chân đến cực độ.
- Lắc cổ chân: Kỹ thuật viên đứng phía dưới, 2 tay ôm cổ chân BN, 2 ngón cái để trên mắt cá trong và mắt cá ngoài; dùng gốc bàn tay đẩy đưa gót chân người bệnh vào trong, ra ngoài khoảng 2-3 lần.
+ Động tác ưỡn lưng: BN nằm sấp, kỹ thuật viên đứng bên cạnh, một tay ấn vào vùng thắt lưng, tay kia luồn dưới 2 đầu gối BN rồi nhấc cao 2 chân BN lên 2-3 lần.
+ Động tác tam giác và tam giác biến thể: BN nằm ngửa, 2 bàn tay úp xuống đặt kế bên nhau và để dưới mông, 2 chân chống lên, co gối, gót chân gần đụng mông. BN hít vào tối đa, giữ hơi dao động, ngả 2 chân qua bên trái rồi qua bên phải, đầu gối đụng giường. Đồng thời, cố gắng hít thêm để mở thanh quản, làm từ 2-6 cái rồi thở ra bằng cách co đùi vào bụng để đuổi hơi ra triệt để. Sau đó hạ chân xuống, nghỉ. Động tác này làm từ 1-3 lần.
Những động tác bệnh nhân có thể tự tập:
+ BN nằm sấp và làm những động tác sau:
- Gồng cơ mông.
- Ngẩng đầu lên, xoay đầu sang trái, phải, trước, sau từ 2-6 cái.
- Nhấc từng chân lên, hạ xuống, làm từ 1-3 lần.
- Gập duỗi gối từng bên và 2 bên cùng lúc.
- Tay để sau gáy, nhấc đầu và vai lên.
+ Người bệnh quì: Chống 2 tay và 2 gối. Sau đó, đưa từng chân lên, hạ xuống.
+ Động tác chào mặt trời:
- BN quì một chân, mông ngồi trên bắp chân, bàn chân duỗi. Chân kia duỗi ra phía sau. 2 tay để 2 bên đầu gối chống xuống giường.
- BN đưa 2 tay thẳng lên trời, 2 cánh tay ngang với 2 tay, thân ưỡn ra sau tối đa, hít vào tối đa, giữ hơi mở thanh quản bằng cách hít thêm, đồng thời dao động thân trên và đầu về phía trước, sau từ 2-6 cái. Sau đó, hạ tay chống xuống giường thở ra triệt để. Động tác này làm từ 1-3 lần.
+ Xoa chi dưới (đối với chân bị đau): BN ngồi, nếu chân trái đau thì hơi co đầu gối trái, chân phải thẳng, 2 bàn tay đặt trên đầu gối trái, xoa từ trên xuống dưới và phía bên cẳng chân, rồi xoa từ cổ chân lên đến mông phía sau từ 10-20 lần. Thở tự nhiên.
Đối với BN bị thoái hóa cột sống, tốt nhất là nên đi bộ mỗi buổi sáng. Tùy theo thể trạng mà đi bộ với thời gian phù hợp. Lúc đầu có thể đi khoảng 20 phút, sau tăng lên 30-45 phút. Đi bộ có thể chống cứng khớp, làm dẻo dai cột sống.
Bác sĩ NGUYỄN THỊ HỒNG HẠNH
(Trưởng Khoa Vật lý trị liệu, Bệnh viện Y học cổ truyền TP Cần Thơ)
