Thu mua, phân loại chôm chôm ở vựa trái cây Hai Vân ở xã Hòa Nghĩa, huyện Chợ Lách (Bến Tre).

Hằng năm, chôm chôm rộ mùa từ tháng 5 đến tháng 7 âm lịch. Nhưng năm nay, do ảnh hưởng của thời tiết nên mãi đến tháng 8 âm lịch nhiều vườn chôm chôm tại các tỉnh Bến Tre, Vĩnh Long,... mới đồng loạt chín đỏ. Chôm chôm trúng mùa, nhiều vườn cây đạt năng suất 2-3 tấn/công. Thế nhưng, giá chôm chôm bị rớt xuống chỉ còn 2.000-2.500 đồng/kg. Trong khi đó, tại TP Cần Thơ, giá bán lẻ chôm chôm lại cao gấp 2-3 lần. Vì sao?

* Chi phí tăng, rớt giá: Trúng mùa cũng như không!

So với cách nay một tháng, giá các loại chôm chôm tại TP Cần Thơ đã giảm khoảng 2.000 đồng/kg. Hiện giá bán lẻ chôm chôm Java tại Cần Thơ đang ở mức 6.000 đồng/kg, chôm chôm nhãn: 14.000-15.000 đồng/kg. Theo nhiều người tiêu dùng, mức giá này không rẻ.

Nhưng cũng vào thời điểm này, nhà vườn trồng chôm chôm tại các huyện Long Hồ (Vĩnh Long), Chợ Lách (Bến Tre), chỉ cách TP Cần Thơ khoảng 50-60km đang bán chôm chôm Java chỉ ở mức 2.000-2.500 đồng/kg; còn chôm chôm nhãn 6.000-7.000 đồng/kg, riêng chôm chôm Thái có giá 10.000-11.000 đồng/kg.

Ông Nguyễn Văn Hỷ ở ấp Vĩnh Lộc, xã Vĩnh Bình, huyện Chợ Lách, có 4 công chôm chôm java đang thu hoạch, cho biết: “Hồi rằm tháng 7 âm lịch, giá chôm chôm Java ở mức 2.800-2.900 đồng/kg nhưng bước sang tháng 8 âm lịch chỉ còn 2.000-2.200 đồng/kg. Hiện giá chôm chôm đã tăng khoảng 300 đồng/kg so với đầu tháng 8 âm lịch (tháng 9-2008) nhưng vẫn còn rất thấp, chưa đủ bù chi phí và công chăm sóc của nhà vườn. Chôm chôm Java loại 1 (loại có thể xuất khẩu) ở mức 2.500 đồng/kg, còn loại thường: 2.000 đồng/kg, loại xấu 1.600-1.700 đồng/kg, hàng dạt 600 đồng/kg. Tính ra, 4 công chôm chôm của tôi vụ này trúng mùa thu hoạch khoảng 10 tấn. Giá bán chôm chôm Java phải từ 3.000-4.000 đồng/kg trở lên mới có lời. Còn với giá hiện nay coi như bị lỗ tiền công chăm sóc”.

Ông Nguyễn Quốc Việt ở ấp Sơn Long, xã Sơn Định, huyện Chợ Lách đang có một công chôm chôm Java 20 năm tuổi và một công chôm chôm nhãn 4 năm tuổi, cho biết: “Vào thời điểm này của năm trước, giá chôm chôm Java ở mức 4.800-5.000, còn chôm chôm nhãn 17.000 đồng/kg. Nhưng giờ tôi bán chôm chôm Java chỉ 2.000-2.500 đồng/kg, tùy loại, còn chôm chôm nhãn ở mức 7.000 đồng/kg. Chôm chôm nhãn và Thái giá thường cao hơn chôm chôm Java nhưng năng suất không bằng chôm chôm Java. Với giá hiện nay, người trồng chôm chôm nhãn và chôm chôm Thái khó có lời”.

Theo các nhà vườn, trong khi giá chôm chôm bị rớt mạnh thì giá các loại vật tư nông nghiệp, nhân công đều tăng. Đặc biệt, giá hầu hết các loại phân bón đã vượt lên trên 10.000 đồng/kg, riêng phân DAP có nhiều lúc trên 20.000 đồng/kg. Giá các loại màng phủ phục vụ cho việc xử lý chôm chôm ra trái nghịch vụ cũng tăng từ 28.000 đồng/kg lên 48.000 đồng/kg. Năm trước giá thuê nhân công hái chôm chôm ở mức khoảng 7.000 đồng/người/giờ, hiện nay tăng lên 10.000-12.000 đồng/người/giờ (bao ăn cơm). Theo tính toán của nhà vườn, để thuê bẻ một tấn chôm chôm, nhà vườn đang phải tốn khoảng 350.000 đồng/kg; còn tiền thuê lặt chôm chôm đang ở mức khoảng 20.000-30.000 đồng/người/buổi.

* Giá giảm do sức tiêu thụ yếu

Theo giới kinh doanh trái cây, giá chôm chôm giảm do trong khoảng 2-3 tuần qua nguồn cung tăng mạnh, trong khi sức tiêu thụ giảm. Năm nay, trong tình hình lạm phát, thu nhập của nhiều người dân có hạn nên phải hạn chế chi tiêu hàng ngày. Thêm vào đó, ở thời điểm cuối tháng 8 đầu tháng 9 nhiều gia đình tập trung tiền để lo cho con, em nhập học nên càng hạn chế việc mua sắm. Mặt khác, sức tiêu thụ chôm chôm và nhiều loại trái cây khác còn bị giảm do ảnh hưởng bởi Tết Trung thu. Ông Lê Phước Hồng, chủ một vựa trái cây ở xã Sơn Định, huyện Chợ Lách, cho biết: “Cùng kỳ năm trước, mỗi ngày tôi mua và bán khoảng 3 tấn chôm chôm các loại, nhưng năm nay chỉ mua khoảng 2 tấn/ngày, thậm chí có ngày bán không hết phải kéo dài tới ngày hôm sau”. Còn chị Phạm Thị Hồng Nhung ấp Tân Hiệp, xã Vĩnh Bình, huyện Chợ Lách, than vãn: “Do trái cây đang chủ yếu được tiêu thụ ở nội địa, xuất khẩu ít nên khi sức tiêu thụ trong nước bị giảm, giá giảm mạnh. Hiện nay, mỗi ngày cơ sở tôi thu mua khoảng 1 tấn chôm chôm, trong đó chủ yếu tiêu thụ ở thị trường TP Hồ Chí Minh và các tỉnh, chứ bán cho xuất khẩu rất ít”.

Thời gian qua, chôm chôm Java đã được xuất khẩu sang một số nước như: Trung Quốc, Campuchia, nhưng chủ yếu theo dạng tiểu ngạch, số lượng không đáng kể. Hiện nay, chôm chôm Java tiếp tục được xuất khẩu nhưng vẫn chưa đủ nhiều để kéo giá chôm chôm của nhà vườn lên, bởi lượng hàng xuất khẩu vẫn còn ít. Muốn đẩy mạnh xuất khẩu, đòi hỏi chôm chôm phải đạt được các tiêu chuẩn như: trái to, đồng đều, có màu sắc đẹp. Hiện nay, chôm chôm của nhiều nhà vườn chỉ có thể tiêu thụ nội địa, không đạt chuẩn xuất khẩu. Trong khi đó, giá thu mua chôm chôm xuất khẩu cũng đang khá rẻ. Giá chôm chôm đạt chuẩn đang được tiểu thương mua tại vườn ở mức 2.500 đồng/kg, còn tiểu thương đóng thành thùng bán lại cho các doanh nghiệp xuất khẩu ở mức 3.200-3.300 đồng/kg.

Một vấn đề khác rất đáng quan tâm là hiện việc tiêu thụ trái chôm chôm phải qua quá nhiều trung gian, làm cho giá bán lẻ chôm chôm trên thị trường và giá tại vườn có sự chênh lệnh quá lớn. Trái chôm chôm từ nhà vườn khi bán đến tay người tiêu dùng phải qua ít nhất 2 đến 3 trung gian. Điều này đã tạo ra sự bất hợp lý: Nhà vườn bán chôm chôm với giá rẻ mạt, nhưng người tiêu dùng phải mua với giá quá cao!

Bài, ảnh: KHÁNH TRUNG