Hiện nay, diện tích cây ăn trái của TP Cần Thơ có xu hướng giảm do quá trình đô thị hóa, người dân chuyển diện tích vườn sang đất phi nông nghiệp. Vì vậy, ngành nông nghiệp thành phố đang tập trung vận động các nhà vườn khôi phục vườn cây ăn trái tập trung, chuyên canh, nâng cao chất lượng nông sản. Đồng thời, ngành cũng hỗ trợ về cây giống và kỹ thuật cho nông dân để góp phần xây dựng các vườn cây ăn trái kiểu mẫu kết hợp phát triển du lịch sinh thái.
* Diện tích thu hẹp, hiệu quả chưa cao
|
Câu lạc bộ chuyên canh xoài cát Hòa Lộc phường Long Hòa. |
Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT) TP Cần Thơ, tính đến cuối năm 2012, tổng diện tích trồng cây ăn trái của thành phố là 13.783 ha. Diện tích này chỉ đạt hơn 91% so kế hoạch năm và tương đương 97,5% so năm 2011. Ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở NN&PTNT thành phố, cho biết: "Xét về điều kiện tự nhiên, TP Cần Thơ có thể trồng nhiều loại cây ăn trái cho hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, vườn cây ăn trái trên địa bàn đa phần là vườn cây lâu năm, với nhiều chủng loại, phân bổ rải rác và diện tích khá manh mún. Hiện nay, đô thị hóa làm diện tích vườn cây ăn trái bị thu hẹp, các loại sâu bệnh gây hại làm giảm hiệu quả kinh tế, giá cả đầu ra bấp bênh khiến nhiều nhà vườn không còn mặn mà cải tạo vườn cây lâu năm".
Huyện Phong Điền là địa phương đứng đầu TP Cần Thơ về diện tích vườn cây ăn trái với hơn 6.000 ha, bao gồm những loại cây trồng chủ lực như: dâu, vú sữa, nhãn, sầu riêng, chôm chôm thái, măng cụt, xoài,
Huyện đã đầu tư hệ thống đê bao khép kín vườn cây ăn trái 3.000ha và xây dựng các tuyến đường giao thông liên huyện, liên xã để tiện cho khâu vận chuyển và phục vụ du lịch sinh thái vườn. Ông Nguyễn Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, cho biết: "Khó khăn hiện nay trong phát triển kinh tế vườn là giá cả đầu ra bấp bênh, phụ thuộc nhiều vào mùa vụ, thời tiết và thương lái. Do nông dân chưa nhận thấy hiệu quả rõ rệt từ kinh tế vườn nên nguồn vốn đầu tư để canh tác và cải tạo vườn còn hạn chế. Việc tiếp cận các nguồn vốn để phát triển vườn cây cũng gặp không ít khó khăn. Tình trạng trồng cây ăn trái theo phong trào, trồng rồi chặt của nông dân vẫn còn khá phổ biến".
Quận Ô Môn có diện tích vườn cây ăn trái là 2.821ha. Trong đó, vườn mang lại hiệu quả (đang cho trái) hơn 1.365 ha. Ông Trương Văn Phú, Phó phòng Kinh tế quận Ô Môn, cho biết: "Trong quá trình canh tác, nông dân rất chủ động trong việc chuyển đổi sang các loại cây trồng phù hợp với thổ nhưỡng, khí hậu của địa phương, trồng vườn xen canh để kịp thích ứng với giá cả thị trường. Song, do thời tiết và sâu bệnh thường xuyên diễn biến phức tạp nên làm ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng vườn cây ăn trái. Chỉ tính năm 2012, toàn quận có hơn 536ha nhãn bị nhiễm bệnh chổi rồng. Diện tích vườn cây có múi cũng giảm do bệnh vàng lá gân xanh, gây thiệt hại không ít cho các nhà vườn".
* Phát triển vườn tập trung và chuyên canh
Hiện nay, các quận, huyện trên địa bàn thành phố đều định hướng cải tạo và phát triển vườn cây ăn trái với diện tích tập trung và chuyên canh. Theo đó, TP Cần Thơ xác định sẽ tập trung phát triển vườn cây ăn trái tại 4 quận, huyện Ô Môn, Bình Thủy, Cái Răng và Phong Điền với mục tiêu "Chất lượng, an toàn, đa dạng chủng loại". Ông Lê Hoàng Tua, Phó trạm Khuyến nông quận Bình Thủy, cho biết: "Với định hướng phát triển vườn cây ăn trái trên địa bàn, thời gian qua, quận đã hỗ trợ các giống cây ăn trái chất lượng cao để nông dân trồng thay thế vườn tạp. Song song đó, quận cũng vận động thành lập được các tổ hợp tác sản xuất như Tổ sản xuất vú sữa phường Thới An Đông, Tổ liên kết sản xuất và kinh doanh xoài phường Long Tuyền, Câu lạc bộ chuyên canh xoài cát Hòa Lộc phường Long Hòa. Các tổ hợp tác, câu lạc bộ này không chỉ trao đổi, học hỏi kinh nghiệm canh tác theo hướng an toàn, chất lượng, thân thiện môi trường mà còn liên kết tìm đầu ra cho các thành viên tham gia".
Ngành nông nghiệp thành phố cũng hướng đến phát triển mô hình du lịch sinh thái vườn, xây dựng các vườn cây ăn trái kiểu mẫu phục vụ khách tham quan. Theo ông Nguyễn Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, huyện đã chỉ đạo xuống các xã vận động nông dân giữ vững diện tích và phát triển tập trung các vườn cây ăn trái chuyên canh, các loại cây chủ lực có hiệu quả kinh tế cao. Huyện còn kết hợp với Trung tâm Xúc tiến Đầu tư Thương mại-Du lịch TP Cần Thơ mở lớp tập huấn cho một số nhà vườn về kỹ năng giao tiếp với khách du lịch để đón tiếp du khách trong và ngoài nước đến tham quan.
Hiện nay, xã Mỹ Khánh, huyện Phong Điền phát triển khá hiệu quả mô hình du lịch sinh thái vườn. Tuy nhiên, để mô hình này được nhân rộng tại huyện Phong Điền và các quận, huyện khác thì còn không ít khó khăn. Theo ông Trương Văn Phú, Phó phòng Kinh tế quận Ô Môn, với vị trí nằm cặp sông Hậu, thuận lợi giao thông cả đường thủy lẫn đường bộ, quận Ô Môn cũng có tiềm năng để phát triển du lịch sinh thái vườn. Tuy nhiên, ngoài vấn đề cải tạo, phục hồi vườn cây ăn trái đặc sản, chất lượng, thì ngành nông nghiệp thành phố và địa phương phải tiếp tục đầu tư hoàn thiện cơ sở hạ tầng, quảng bá hình ảnh, phải tạo sự khác biệt và tăng cường mối liên kết giữa nhà vườn với các công ty du lịch, lữ hành,... Thực tế cho thấy, một số địa phương muốn phát triển du lịch sinh thái nhưng chỉ mới dừng lại ở ý tưởng.
Để kinh tế vườn ở TP Cần Thơ phát triển cần có nhiều giải pháp đồng bộ. Trong đó, ngành nông nghiệp và địa phương cần hỗ trợ đầu tư, chuyển đổi giống, chuyển giao khoa học kỹ thuật cho nông dân cải tạo vườn cây ăn trái chất lượng cao, đa dạng chủng loại, ổn định đầu ra. Theo ông Phạm Văn Quỳnh, Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, thời gian qua, ngành nông nghiệp thành phố đã triển khai quy hoạch phát triển vườn cây ăn trái trên địa bàn. Song song đó, ngành tập trung vào chương trình hỗ trợ giống cây trồng, tập huấn kỹ thuật, củng cố đê bao theo khu vực nhằm giúp nông dân cải tạo, phát triển vườn cây ăn trái tập trung. Trong tương lai, thành phố phấn đấu duy trì ổn định vườn cây ăn trái với diện tích 14.000ha, đa dạng chủng loại, mỗi chủng loại với diện tích khoảng 1.000ha. Đồng thời, chú trọng nâng cao quy trình sản xuất theo hướng chất lượng, sắp xếp rải vụ đều quanh năm để ổn định đầu ra kết hợp phục vụ du lịch tại chỗ.
Bài, ảnh: MINH HUYỀN