Bất chấp sự lên án của quốc tế đối với các hành động trên khắp Dải Gaza và gần đây là chiến dịch không kích nhằm vào lãnh đạo phong trào Hamas ở Qatar, lực lượng Israel vẫn đang tăng cường các cuộc tấn công vào Thành phố Gaza, nơi mà Tel Aviv gọi là “thành trì cuối cùng” của nhóm chiến binh Palestine. Đáng nói là động thái đó diễn ra khi nước này đón tiếp Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio.

Trong khuôn khổ chiến dịch mở rộng tại Thành phố Gaza, Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) Israel ngày 14-9 đã san phẳng nhiều tòa nhà cao tầng sau khi lệnh sơ tán được người phát ngôn quân đội Avichay Adraee đăng tải trực tuyến. 

Chiến dịch nói trên diễn ra trong lúc Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio có mặt tại Israel để thảo luận về tương lai cuộc xung đột, đặc biệt sau vụ không kích vào thủ đô Doha làm đảo lộn nỗ lực trung gian hòa giải của Qatar. Trước khi dự buổi hội đàm với Thủ tướng nước chủ nhà Benjamin Netanyahu, Ngoại trưởng Rubio đã đến thăm địa điểm cầu nguyện ở Bức tường phía Tây tại Jerusalem. Hoạt động này, theo tuyên bố từ Bộ Ngoại giao Mỹ, tái khẳng định sự công nhận của Washington đối với việc Jerusalem là thủ đô của Israel.

Sau buổi cầu nguyện, Thủ tướng Netanyahu gọi Ngoại trưởng Rubio là “người bạn tuyệt vời” của Tel Aviv trong chuyến thăm thể hiện “sức mạnh của liên minh Israel - Mỹ”. Trước đó, ông Rubio cho biết chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump không chấp thuận các cuộc không kích của Israel nhằm vào Hamas ở Qatar nhưng cũng nói rõ vụ việc không làm thay đổi bản chất liên minh giữa hai nước. Đại diện ngoại giao Mỹ nói thêm rằng điều cần làm hiện nay là thảo luận tác động tiềm tàng của cuộc tấn công đối với tiến trình đàm phán ngừng bắn.

Ngoại trưởng Mỹ Rubio (trái) gặp Thủ tướng Israel Netanyahu tại Thành cổ Jerusalem hôm 14-9. Ảnh: Reuters

Chia sẻ với trang tin CNA, nhà phân tích Amin Saikal đánh giá sự hiện diện của Ngoại trưởng Rubio tại Jerusalem không thể ngăn cản kế hoạch của Thủ tướng Netanyahu chiếm đóng và tiến tới sáp nhập Gaza, thậm chí một phần lãnh thổ Bờ Tây. Mặt khác, chuyến thăm thể hiện sự ủng hộ nhất quán của Mỹ đối với Tel Aviv, bất chấp việc một đồng minh thân cận của Washington mở chiến dịch không kích trên lãnh thổ của một đồng minh khác.

Với những gì đang diễn ra, nhà phân tích Saikal cho biết điều mà Qatar mong muốn hiện nay chính là Nhà Trắng ít nhất sẽ có chính sách tiếp cận công bằng. Tuy điều đó được cho khó mà đạt được, nhưng nếu xét tới quan hệ giữa Mỹ với các quốc gia giàu dầu mỏ trong khu vực, có khả năng ông Rubio sẽ ngăn Israel tiếp tục triển khai các đợt tấn công Doha hoặc những thành phố Arab khác. Tuần rồi, Tổng thống Trump và Ngoại trưởng Rubio đã gặp Thủ tướng Qatar Mohammed bin Abdulrahman Al Thani để thảo luận về hậu quả từ chiến dịch của Israel. Các hoạt động ngoại giao liên tiếp này cho thấy Nhà Trắng đang nỗ lực cân bằng quan hệ giữa các đồng minh chủ chốt ở Trung Đông.

Về phần Doha, Thủ tướng Al Thani đã kêu gọi cộng đồng quốc tế chấm dứt tình trạng “tiêu chuẩn kép” và trừng phạt Israel vì những tội ác mà nước này gây ra. Ông cũng khẳng định “cuộc chiến hủy diệt” mà Tel Aviv triển khai ở Gaza sẽ không thành công. Tuyên bố được đưa ra trước thềm hội nghị thượng đỉnh khẩn cấp giữa Tổ chức Hợp tác Hồi giáo (OIC) và Liên đoàn Arab tại thủ đô Doha ngày 15-9. Theo người phát ngôn Bộ Ngoại giao Qatar Majed al-Ansari, các nước tham dự sẽ xem xét dự thảo nghị quyết về phản ứng chung trước hành động gần đây của Israel nhằm vào Qatar.

Nói với trang tin France 24, chuyên gia Karim Bitar thuộc Đại học Sciences Po (Pháp) cho biết cuộc họp nói trên là “phép thử” đối với các nhà lãnh đạo Arab và Hồi giáo, trong đó các quốc gia vùng Vịnh thể hiện sự đoàn kết nhằm gia tăng áp lực buộc Mỹ kiềm chế Israel. Đây là tín hiệu rất quan trọng, không chỉ gởi tới Tel Aviv mà còn cho Washington thấy rằng đã đến lúc khu vực chuyển từ lên án và khẩu hiệu sang các bước thực tế chống lại Israel.

Bước ngoặt này không chỉ liên quan đến vấn đề Palestine mà còn khơi dậy tinh thần dân tộc chủ nghĩa trong thế giới Arab, phản ánh diễn biến chính trị rộng lớn có thể định hình lại ưu tiên trong khu vực. Mặt khác, các bên cũng sẽ tìm kiếm sự đảm bảo an ninh mạnh mẽ hơn từ Nhà Trắng dựa trên cơ sở rằng hành động của Israel cho thấy các đảm bảo hiện tại là không đủ trong bối cảnh uy tín của Mỹ với tư cách đối tác an ninh tiếp tục bị suy giảm.

MAI QUYÊN (Tổng hợp)