Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 11-6 thông báo đã yêu cầu tất cả nhân viên không thiết yếu rời khỏi Đại sứ quán tại Baghdad, Iraq dựa trên cam kết “bảo vệ người Mỹ an toàn ở cả trong và ngoài nước”. Washington cũng cho phép nhân viên không thiết yếu cùng gia đình rời khỏi Bahrain và Kuwait. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth đã “bật đèn xanh” cho thân nhân các binh sĩ tự nguyện rời khỏi khu vực.
Trong khi đó, Cơ quan Thương mại hàng hải Anh khuyến cáo các tàu hàng phải hết sức thận trọng khi đi qua Vịnh Persic, Vịnh Oman và Eo biển Hormuz do “căng thẳng gia tăng trong khu vực có thể dẫn đến leo thang hoạt động quân sự”. Phần lớn dầu mỏ và các mặt hàng quan trọng của thế giới, bao gồm ngũ cốc, đều đi qua các tuyến đường biển nhộn nhịp của khu vực này.
Những thông báo trên của Mỹ và Anh được đưa ra vài giờ sau khi Tổng thống Donald Trump nói rằng ông “ít tự tin” hơn về triển vọng Mỹ và Iran đạt được một thỏa thuận hạt nhân. Tối cùng ngày, Tổng thống Trump cho biết Mỹ đang rút bớt nhân viên ngoại giao khỏi khu vực Trung Đông “nguy hiểm” trong lúc căng thẳng với Iran dâng cao, đồng thời tái khẳng định Tehran “không được phép sở hữu vũ khí hạt nhân”.
Căng thẳng trong khu vực đã gia tăng trong những ngày gần đây khi các cuộc đàm phán hạt nhân giữa Mỹ và Iran rơi vào bế tắc. Hôm 11-6, Bộ trưởng Quốc phòng Iran Aziz Nasirzadeh đã phản ứng trước các mối đe dọa hành động quân sự từ Mỹ nếu các cuộc đàm phán thất bại. “Tất cả căn cứ của Mỹ đều nằm trong tầm tấn công của chúng tôi và sẽ bị nhắm tới, kể cả khi tọa lạc trên lãnh thổ các quốc gia khác”, Tướng Nasirzadeh nói, đồng thời cảnh báo Mỹ “sẽ chịu nhiều tổn thất hơn” nếu xảy ra xung đột.
Trên mạng xã hội X, phái bộ Iran tại Liên Hiệp Quốc nêu rõ Tehran “không tìm kiếm vũ khí hạt nhân và chủ nghĩa quân phiệt của Mỹ chỉ châm ngòi bất ổn”. Bình luận này dường như nhắm vào phát biểu của Tướng Michael E. Kurilla, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm của Mỹ (CENTCOM). Trước đó, Tướng Kurilla nói rằng ông đã trình bày với Tổng thống Trump và Bộ trưởng Quốc phòng Hegseth “một loạt lựa chọn” cho một cuộc tấn công tiềm tàng vào Iran.
Mỹ và Iran rơi vào thế bế tắc ngoại giao chủ yếu liên quan hoạt động làm giàu uranium của nước Cộng hòa Hồi giáo, trong đó Tehran bảo vệ quyền này là “không thể thương lượng” và Washington gọi đây là “lằn ranh đỏ”. Vòng đàm phán hạt nhân thứ 6 giữa hai nước dự kiến sẽ diễn ra tại Oman trong những ngày tới, nơi Iran dự định trình bày một đề xuất phản biện sau khi bác lời đề nghị của Washington. Nhưng theo các nguồn tin, vòng đàm phán này “nhiều khả năng” sẽ bị hoãn.
Kể từ khi tái khởi động đàm phán với Iran về chương trình hạt nhân, chủ nhân Nhà Trắng đã cảnh báo rằng các cuộc tấn công quân sự có thể diễn ra nếu ngoại giao thất bại và không đạt được thỏa thuận mới để ngăn chặn Tehran làm giàu uranium. Một quan chức cấp cao Iran nói rằng đe dọa quân sự luôn là một phần trong chiến thuật đàm phán của Mỹ với nước này.
Nga đã kêu gọi nỗ lực lớn hơn để tìm giải pháp cho vấn đề hạt nhân Iran. Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov hôm 11-6 cho biết nước này có thể cung cấp sự giúp đỡ thiết thực để đạt được giải pháp, đề xuất rằng Mát-xcơ-va loại bỏ vật liệu hạt nhân khỏi Tehran và chuyển đổi thành nhiên liệu lò phản ứng dân sự.
HẠNH NGUYÊN (Theo Aljazeera, Reuters)
