Ảnh: Politico

Trong thông báo phát ra từ Nhà Trắng sau đó, ông Trump còn thòng thêm câu mức thuế đối với hàng hóa Mexico sẽ tăng 5% mỗi tháng cho đến khi chạm mức 25% vào ngày 1-10. Và thuế sẽ được gỡ bỏ nếu các biện pháp hiệu quả của Mexico giúp giảm bớt cuộc khủng hoảng di cư trái phép. Vị lãnh đạo tự xưng là “Người đánh thuế” này nói rằng Mexico có luật di cư rất nghiêm khắc và có thể dễ dàng ngăn chặn dòng người di cư phi pháp, bao gồm trả họ về nơi bắt đầu. Chủ nhân Nhà Trắng đổ lỗi chính sự hợp tác thụ động của quốc gia láng giềng đã gây nên tình trạng xâm nhập ồ ạt này, tạo ra mối đe dọa đặc biệt và cấp bách đối với an ninh quốc gia cũng như kinh tế Mỹ.

Trong chiến dịch vận động tranh cử hồi năm 2016, ông Trump cam kết sẽ trấn áp tình trạng di cư trái phép và thời gian gần đây ông tỏ ra bực mình  khi dòng chảy này dâng cao. Được biết, các vụ bắt bớ người di cư trái phép ở dọc biên giới phía Nam đã tăng mạnh trong những tháng gần đây, trong đó tháng 3 các nhân viên kiểm soát biên giới bắt hơn 100.000 trường hợp hoặc từ chối cho nhập cảnh. Các tòa án xử lý đơn xin tị nạn hiện vẫn còn tồn đọng trên 800.000 vụ. Tháng rồi, Cơ quan Hải quan và Bảo vệ biên giới Mỹ đã bắt giữ hoặc từ chối tiếp nhận hơn 109.000 người di cư muốn vượt qua biên giới, đánh dấu tháng thứ hai liên tiếp con số này vượt hơn 100.000. Đặc biệt vào hôm 29-5, có đến 1.036 người di cư lậu bị các nhân viên biên giới ở El Paso thuộc bang Texas giữ lại, nhóm đông nhất từ trước tới nay bị bắt. Hiện có 80.000 trường hợp di cư trái phép bị giam, trung bình mỗi ngày có 4.500 người đến, vượt ngoài khả năng xử lý của lực lượng tuần tra biên giới. Người di cư chủ yếu trốn chạy tình trạng nghèo đói và bạo lực ở khu vực Trung Mỹ để tìm kiếm tị nạn tại Mỹ.

Chủ tịch Ủy ban Tài chính Thượng viện Mỹ Chuck Grassley chỉ trích đề xuất áp thuế của ông Trump lên hàng hóa Mexico là “chiến lược sai lầm”. Theo vị này, chính sách thương mại và an ninh biên giới là hai vấn đề khác nhau.

Về phần mình, sau tuyên bố của Tổng thống Trump, người đồng cấp Mexico Andres Lopez Obrador đã gởi một bức thư đến Nhà Trắng, trong đó cho biết ông không muốn “đối đầu” và kêu gọi đối thoại với Mỹ về vấn đề người di cư. Theo Tổng thống Obrador, Ngoại trưởng Mexico sẽ dẫn đầu phái đoàn sang Mỹ để tìm kiếm giải pháp hòa bình về vấn đề này. Tuy nhiên, Thứ trưởng Ngoại giao Mexico phụ trách khu vực Bắc Mỹ Jesus Seade cảnh báo động thái áp thuế 5% lên toàn bộ hàng hóa nước này sẽ là “thảm họa” và tuyên bố Mexico sẽ đáp trả mạnh mẽ.

Chưa rõ “phát súng” của ông Trump có dẫn đến thương chiến giữa hai nước hay không, nhưng một điều thấy rõ là thị trường chứng khoán Mỹ và châu Á hôm qua đã giảm điểm do giới đầu tư lo ngại. Mở đầu phiên giao dịch sáng 31-5, chỉ số Nikkei (Nhật Bản) và KOSPI (Hàn Quốc) đều giảm khoảng 1% giá trị.  Hôm trước đó, các chỉ số chứng khoán Mỹ gồm Dow Jones, S&P 500 và Nasdaq đã mất khoảng 0,7%. Trên thị trường tiền tệ, đồng peso Mexico mất giá 2% so với USD.

THANH BÌNH (Theo Fox News, Reuters)