Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, Trưởng Ban Chỉ đạo đổi mới và Phát triển doanh nghiệp phát biểu. Ảnh: Doãn Tấn - TTXVN

Báo cáo của Ban Chỉ đạo cho thấy, tổng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp 6 tháng đầu năm 2019 gần 5.501,7 tỉ đồng. Lũy kế từ năm 2016 đến nay, cả nước đã cổ phần hóa 162 doanh nghiệp với tổng quy mô vốn nhà nước được xác định lại đạt 205.433,2 tỉ đồng, bằng 108% tổng giá trị phần vốn nhà nước tại các doanh nghiệp cổ phần hóa cả giai đoạn 2011-2015; số tiền thu được từ chào bán chứng khoán lần đầu ra công chúng (IPO) các doanh nghiệp nhà nước đạt 24.812,7 tỉ đồng. Tổng số thu từ cổ phần hóa, thoái vốn đạt 218.255,7 tỉ đồng, gấp 2,8 lần tổng thu từ cổ phần hóa, thoái vốn của cả giai đoạn 2011-2015. Đến tháng 6-2019, theo rà soát của Bộ Tài chính, vẫn còn 796 doanh nghiệp chưa thực hiện đăng ký giao dịch, niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Từ đầu năm đến nay, có 66.958 doanh nghiệp thành lập mới, với số vốn đăng ký 860.195 tỉ đồng; 21.617 doanh nghiệp quay trở lại hoạt động, nhưng cũng có tới 7.867 doanh nghiệp giải thể, 21.849 doanh nghiệp tạm ngừng hoạt động chờ giải thể. Đến tháng 6-2019, ước tính có 737.000 doanh nghiệp đang hoạt động trên phạm vi cả nước.

Tuy nhiên, tiến độ cổ phần hóa và thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp chậm, mới cổ phần 35/127 doanh nghiệp, thoái vốn 88/403 doanh nghiệp của giai đoạn 2017- 2020. Nguyên nhân là do nhiều doanh nghiệp cổ phần hóa, thoái vốn trong giai đoạn này là doanh nghiệp có quy mô lớn, phức tạp về tài chính, đất đai nhiều, phạm vi hoạt động rộng nên việc xử lý tài chính, phê duyệt phương án sử dụng đất, xác định giá trị doanh nghiệp, bán cổ phần lần đầu gặp nhiều khó khăn, thời gian kéo dài. Bên cạnh đó, một số bộ, ngành, địa phương, tập đoàn kinh tế, tổng công ty, doanh nghiệp nhà nước chưa nghiêm túc, quyết liệt trong chỉ đạo và triển khai thực hiện; còn hiện tượng không dám làm, không dám chịu trách nhiệm, viện dẫn vào các khó khăn vướng mắc để chậm hoặc không thực hiện.

Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho rằng việc xử lý tài chính thời gian kéo dài, khó khăn, còn tình trạng đùn đẩy trách nhiệm. Thẳng thắn phê bình Bộ Tài chính trong việc rà soát các văn bản pháp luật liên quan, đặc biệt là Nghị định 20/NĐ-CP về giao dịch liên kết, theo Phó Thủ tướng, phải xem xét trách nhiệm của Bộ trong sửa đổi Nghị định 20, Bộ Tư pháp có trách nhiệm xem việc ban hành nghị định này đúng hay sai, doanh nghiệp nêu đã nhiều năm.

Nhắc Bộ Tài chính triển khai xây dựng nghị định về thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Phó Thủ tướng chỉ rõ, gần đây có tình trạng các công ty, doanh nghiệp, nhất là các công ty bất động sản phát hành trái phiếu doanh nghiệp với số lượng lớn và lãi suất rất cao, từ 12- 14%, phá vỡ đường cong lãi suất, tạo áp lực lớn đến hệ thống tài chính và ngân hàng, trong khi tín dụng bất động sản ngân hàng đang kiểm soát. Theo Phó Thủ tướng, phát hành trái phiếu doanh nghiệp ở nước ta hiện còn hạn chế, cần phát triển mạnh hơn để tăng vốn cho nền kinh tế, giảm bớt kênh huy động vốn của ngân hàng, song, việc doanh nghiệp phát hành trái phiếu thiếu minh bạch, thiếu an toàn cần phải chấn chỉnh, phải dẫn vốn đúng mục tiêu, liều lượng phù hợp, minh bạch. Phó Thủ tướng giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với Ngân hàng Nhà nước sớm đánh giá tình hình này, trình Chính phủ ban hành đề án về trái phiếu doanh nghiệp, đi kèm theo đó là vấn đề hạn mức, điều kiện, định hạng tín nhiệm. “Làm quản lý phải biết phát hiện những cái bất thường để có phản ứng nhanh nhạy, ngay lập tức, còn chờ giao nhiệm vụ mới ngồi đấy làm, toàn tham mưu ngược, Chính phủ và Thủ tướng toàn tham mưu cho bộ, ngành, mà tham mưu rồi, chỉ ra việc rồi cũng không làm, làm chậm”, Phó Thủ tướng đánh giá.

Phó Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan theo chức năng, nhiệm vụ được giao, trình Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ để ban hành đầy đủ, đúng tiến độ các cơ chế, chính sách, văn bản quy phạm pháp luật 6 tháng cuối năm 2019; rà soát toàn diện các văn bản pháp luật liên quan để ban hành hướng dẫn, tháo gỡ vướng mắc, khó khăn theo thẩm quyền, bảo đảm rõ ràng, minh bạch, khả thi trong triển khai thực hiện. Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan tổ chức tốt Hội nghị “Vai trò dẫn dắt của doanh nghiệp, tập đoàn lớn trong liên kết và đổi mới sáng tạo”. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng nhắc đến trách nhiệm của Bộ Tài nguyên và Môi trường khẩn trương rà soát các quy định liên quan đến việc phê duyệt phương án sử dụng đất của các doanh nghiệp cổ phần hóa để chủ động tháo gỡ các vướng mắc theo thẩm quyền; ban hành Thông tư hướng dẫn Nghị định 126/2017/NĐ-CP (về chuyển doanh nghiệp nhà nước và công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên do doanh nghiệp nhà nước đầu tư 100% vốn điều lệ thành công ty cổ phần) theo đúng quy định.

Chu Thanh Vân (TTXVN)