* Hà Triều

Bài 1: Ì ạch do đâu?

Bài 2: Cần các giải pháp đồng bộ

Thời gian qua, các ngành, các cấp lãnh đạo thành phố luôn quan tâm đến việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện các dự án (DA) trên địa bàn. Tuy nhiên, tình trạng DA “treo”, bất cập trong công tác giải phóng mặt bằng, xây dựng khu tái định cư (TĐC)... vẫn còn xảy ra. Để giải quyết các vấn đề này, theo các ngành hữu quan, cần phải triển khai đồng bộ các giải pháp về kiên quyết xóa DA “treo”, tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng khu TĐC,... trong thời gian tới.

* Kiên quyết xóa DA “treo”

Khởi công xây dựng khu tái định cư Thới Nhựt 2, giải quyết nhu cầu tái định cư cho nhiều công trình trên địa bàn thành phố đang vướng khâu giải phóng mặt bằng. Ảnh: THIỆN KHIÊM

Theo UBND TP Cần Thơ, từ năm 2004 đến nay, toàn thành phố đã thu hồi trên 40 DA nhóm 1 (các DA xây dựng khu dân cư) do chậm triển khai thực hiện, với diện tích trên 1.200 ha. Song song đó, nhiều DA về kinh tế, xã hội, thương mại, dịch vụ, du lịch... (DA nhóm 3) cũng đã được thu hồi do không thể triển khai được. Từ đầu năm đến nay, trên cơ sở rà soát, kiểm tra và căn cứ vào tình hình triển khai các DA thuộc nhóm 3 trên địa bàn, Sở KH& ĐT TP Cần Thơ đã trình và được UBND thành phố thống nhất quyết định thu hồi 5 DA “treo” với diện tích 127,4ha. Cụ thể: DA chợ số 2 xã Vĩnh Trinh, huyện Vĩnh Thạnh (1,74ha); DA chợ An Nghiệp, quận Ninh Kiều (1,6ha); DA Vườn cò Bằng Lăng, quận Thốt Nốt (42ha); DA chợ Xuân Khánh (4,5ha) và DA Khu du lịch sinh thái Cồn Ấu (77,56ha). Quyết định này được người dân rất hoan nghênh.

Ông Lê Hồng Phát, Giám đốc Sở Xây dựng TP Cần Thơ, nêu rõ quan điểm: “Các DA chậm triển khai cần có biện pháp xử lý thu hồi”. Bởi làm như vậy cũng là nhằm răn đe, thúc đẩy các chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thực hiện các DA. Theo tổng hợp từ các ngành hữu quan, trên địa bàn thành phố vẫn còn nhiều DA cần phải soát xét đến việc thu hồi một phần hay toàn bộ DA trong thời gian tới. Trong số này có 14 DA thuộc nhóm 1, với diện tích 370,2ha và nhiều DA thuộc các nhóm 3 do việc triển khai thực hiện quá chậm. Điển hình như DA Thể thao - giải trí sân golf với diện tích trên 150ha ở phường Long Hòa, quận Bình Thủy do Công ty cổ phần Phương Lam làm chủ đầu tư. DA này đã được chủ trương đầu tư từ tháng 4-2007. Tuy nhiên, từ lúc được cấp chứng nhận đầu tư (từ tháng 7-2008) đến nay, chủ đầu tư chỉ cắm pano tại khu vực DA, việc thành lập hội đồng đền bù và đơn vị thực hiện đền bù hơn 1 năm qua vẫn chưa xong. Sở KH&ĐT thành phố đã nhiều lần hướng dẫn thành lập Ban quản lý DA để điều hành chung nhưng thời gian qua bộ máy hoạt động điều hành DA quá yếu kém, không đảm đương được công việc của một DA lớn. DA này có khả năng sẽ được thu hồi trong quý II/2009. Tương tự, một số DA khác như DA Khu du lịch và cây kiểng Cồn Ấu; DA Cao ốc văn phòng và Trung tâm xe ô tô; DA Khu du lịch sinh thái Cái Nai; DA Khu cao ốc văn phòng - khách sạn tại đường Nguyễn Trãi; DA Trung tâm Khoa học kỹ thuật giáo dục... cũng sẽ được ngành hữu quan thành phố kiểm tra và có khả năng sẽ thu hồi trong quý II/2009.

* Phải tập trung đẩy nhanh tiến độ xây dựng khu TĐC

Để giải quyết tình trạng nhà đầu tư không đạt được thỏa thuận về giá bồi thường đối với một số người dân trong vùng DA, ông Phạm Bửu Việt, Phó trưởng Ban Quản lý Khu đô thị Nam Cần Thơ, đề nghị: “Trên cơ sở tham khảo ý kiến từ các ngành chức năng, các phường, xã... nơi triển khai các DA, UBND thành phố nên ban hành quyết định quy định giá bồi thường, chế tài xử phạt... cụ thể đối với từng DA. Nhà đầu tư căn cứ quyết định này để giải phóng mặt bằng, đẩy nhanh việc thực hiện DA”.

Theo ông Dương Tấn Hiển, Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất TP Cần Thơ, mấu chốt của việc chậm tiến độ thực hiện dự án ở đây không phải là do khâu giải phóng mặt bằng chậm. Bởi Quyết định 91/2008/QĐ-UBND quy định về bồi thường, hỗ trợ và TĐC khi Nhà nước thu hồi đất trên địa bàn TP Cần Thơ so với những mức giá ban hành theo những quyết định trước đó cao hơn gấp đôi. Thậm chí, giá vật liệu xây dựng trong quyết định này còn cao gần gấp 2 lần so với giá thực tế hiện nay. Đây là một thuận lợi lớn cho việc áp giá, bồi hoàn giải tỏa giải phóng mặt bằng. Vì thế, việc có hay không có các khu TĐC mới là yếu tố quyết định đẩy nhanh tiến độ thực hiện các DA trên địa bàn thành phố.

Theo thống kê của Sở Xây dựng, hiện nay trên địa bàn thành phố có khoảng 116 DA đầu tư xây dựng cần bố trí TĐC với trên 20.000 hộ bị ảnh hưởng và trên 11.000 hộ đủ tiêu chuẩn TĐC. Tuy nhiên, các khu TĐC hiện có của thành phố chỉ mới bố trí được trên 1.000 nền, chưa được 10% so với số nền cần bố trí TĐC. Ông Lê Hồng Phát, Giám đốc Sở Xây dựng TP Cần Thơ, cho biết: “Căn cứ vào số lượng nền hiện có (từ 44 DA khu TĐC và nhu cầu TĐC tại chỗ của khu TĐC và TĐC của các DA trên địa bàn) cơ bản đủ số lượng theo yêu cầu”. Do đó, đẩy mạnh việc xây dựng khu TĐC để bố trí các hộ dân bị ảnh hưởng bởi các DA đang được triển khai chính là “chìa khóa” của việc đẩy nhanh tiến độ thực hiện các DA trên địa bàn thành phố.

Để đẩy nhanh tiến độ xây dựng các khu TĐC, ông Lê Hồng Phát, Giám đốc Sở Xây dựng, cho rằng: Từ nay đến năm 2010, nếu đủ điều kiện, ngân sách nên ưu tiên bố trí vốn để đầu tư xây dựng khu TĐC. Tuy nhiên, giải pháp chính trong giai đoạn này là kêu gọi đầu tư từ các doanh nghiệp với tỷ lệ giao về cho thành phố từ 50% đất trở lên sau khi quy hoạch, bằng với giá thành để bố trí TĐC. Khuyến khích các tổ chức tài chính hỗ trợ chủ đầu tư để xây dựng nhà TĐC bán trả góp với lãi suất ưu đãi hoặc hỗ trợ nhân dân tự xây dựng nhưng phải đảm bảo theo thiết kế đô thị và mỹ quan. Từ năm 2020 trở về sau, ưu tiên thực hiện bằng vốn ngân sách, trong đó dành một tỷ lệ nhất định trong khu đô thị TĐC để đấu giá quyền sử dụng đất nhằm thu hồi vốn. Bên cạnh đó, TĐC phải thống nhất và nhất quán về phương án bồi thường thiệt hại và giải phóng mặt bằng; khi có đủ năng lực tài chính mới tiến hành bồi thường, tránh khó khăn khi phân kỳ thực hiện.

* Nỗ lực phát huy nội lực

Theo nhận định của các ngành hữu quan, đầu năm đến nay, việc triển khai nhiều công trình, DA trên địa bàn thành phố đã có nhiều chuyển biến tích cực. Nhiều DA sau thời gian “nằm im” do giá cả vật tư xây dựng tăng “chóng mặt” đã bắt đầu chuyển động. Giải thích sự kiện này, ông Nguyễn Hữu Lộc, Giám đốc Ban Quản lý DA Đầu tư xây dựng TP Cần Thơ, cho biết: “Từ cuối năm 2008, Thành ủy, UBND thành phố đã có nhiều cuộc họp, ban hành văn bản tháo gỡ nhiều khó khăn, vướng mắc của các chủ đầu tư, nhà thầu... Đơn cử như tại thông báo số 118/TB-VPUB về việc kết luận của Chủ tịch UBND thành phố Trần Thanh Mẫn tại buổi làm việc với Sở Giao thông Vận tải và Ban Quản lý DA Đầu tư Xây dựng thành phố nêu: Việc tạm ứng vốn một phần cho số vật tư thiết yếu của nhà thầu tập kết tại công trường thuộc thẩm quyền giải quyết và cam kết thực hiện giữa chủ đầu tư và nhà thầu. Giao Kho bạc Nhà nước Cần Thơ xem xét giải quyết việc thanh toán trực tiếp cho nhà cung cấp vật tư để hướng dẫn các chủ đầu tư thực hiện đảm bảo quản lý được nguồn vốn chi đúng cho công trình đang thực hiện... Theo tôi, đây là hướng mở hợp lý và kịp thời để chủ đầu tư và nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thực hiện các công trình, DA”.

Tháng 11-2008, UBND thành phố tổ chức hội nghị xúc tiến đầu tư vào TP Cần Thơ. Tại hội nghị này, đã có 11 đơn vị doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế ký kết biên bản ghi nhớ đầu tư 25 DA đa ngành góp phần phát triển thành phố (DA nhóm 5). Thúc đẩy việc triển khai các DA này, ngày 9-2-2009, Chủ tịch UBND TP Cần Thơ Trần Thanh Mẫn đã ký Quyết định số 464/QĐ-UBND về việc thành lập Ban Chỉ đạo thực hiện các DA đầu tư (Ban Chỉ đạo). Ông Trần Tuấn Anh, Phó Chủ tịch UBND TP Cần Thơ, Phó Trưởng Ban Chỉ đạo, cho biết: “Ban Chỉ đạo không phải làm thay việc cho các sở, ngành hữu quan trong việc kêu gọi, lập các thủ tục... cho các DA đầu tư. Mục tiêu quan trọng của việc thành lập Ban Chỉ đạo là tạo nề nếp trong việc phối hợp giữa các ngành hữu quan một cách hài hòa, đảm bảo giải quyết những khó khăn, vướng mắc, đặc biệt là thủ tục đất đai, cơ chế chính sách, ưu đãi đầu tư... cho các nhà đầu tư”. Từ đó, tạo nền tảng để các ngành, các cấp thực hiện nghiêm túc hơn nữa nhiệm vụ và trách nhiệm trong việc quản lý đầu tư, thúc đẩy việc triển khai thực hiện các DA trên địa bàn thành phố.

Trong việc quản lý và thực hiện các DA, đặc biệt là các DA mới, để lựa chọn chủ đầu tư và đảm bảo kiểm soát quá trình thực hiện DA ngay từ đầu, ông Lê Kế Hoa, Phó Giám đốc Sở KH&ĐT TP Cần Thơ, bày tỏ quan điểm: Kiểm tra năng lực tài chính của chủ đầu tư; phải đầu tư trước khu TĐC và có kế hoạch cụ thể để triển khai phân kỳ đầu tư hợp lý. Đặc biệt, chủ đầu tư phải có văn phòng đại diện tại TP Cần Thơ để nhân dân liên hệ thuận tiện trong việc bồi thường thiệt hại, giải phóng mặt bằng hoặc khiếu nại các vấn đề (nếu có).

Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Cần Thơ Nguyễn Hữu Lợi, cho rằng: Các ngành, các cấp, các địa phương cần chủ động gặp gỡ, trao đổi, vận động, hỗ trợ nhà đầu tư trong việc giải quyết các vấn đề khó khăn về vốn, vấn đề giải phóng mặt bằng, cơ chế chính sách về giá bồi thường, TĐC và đào tạo chuyển đổi nghề nghiệp cho người dân bị ảnh hưởng bởi các DA. Phó Chủ tịch Nguyễn Hữu Lợi cũng nhắc nhở Sở Xây dựng, Sở KH&ĐT có trách nhiệm chủ động theo dõi, đôn đốc, tiếp tục rà soát tiến độ triển khai các DA, năng lực chủ đầu tư, nhà thầu; trên cơ sở đó trình UBND thành phố xem xét hướng xử lý phù hợp... Bên cạnh đó, UBND các quận, huyện có DA tọa lạc thường xuyên theo dõi, kiểm tra giúp đỡ, tạo điều kiện cho các chủ đầu tư thực hiện DA. Đồng thời, phối hợp cùng các sở, ngành hữu quan kiến nghị những vấn đề bức xúc phát sinh, rà soát tình hình thực hiện bồi hoàn, TĐC, đời sống của nhân dân trong các khu DA để đề xuất kiến nghị và hỗ trợ giải quyết kịp thời.

***

TP Cần Thơ đang từng bước hoàn thiện để trở thành thành phố đồng bằng cấp quốc gia văn minh, xanh, sạch đẹp... Việc triển khai xây dựng các DA khu dân cư, các DA về kinh tế, xã hội, thương mại, dịch vụ, du lịch... luôn được các cấp lãnh đạo thành phố đặc biệt quan tâm. Chính vì thế, từ đầu năm đến nay, dù nhiều khó khăn do ảnh hưởng chung của suy thoái kinh tế thế giới nhưng hàng loạt các DA xây dựng giao thông, đô thị.... vẫn được triển khai trên địa bàn thành phố. Với cố gắng này, hy vọng không xa nữa, TP Cần Thơ sẽ là đô thị trung tâm, đô thị động lực của vùng ĐBSCL.

(Còn tiếp)

Bài 3: Quản lý các dự án đầu tư - Kinh nghiệm từ các thành phố lớn