Vì lão hóa là khởi nguồn của bệnh tật, nên các nhà khoa học cho rằng tìm cách làm chậm lão hóa có thể là biện pháp hữu ích để ngăn ngừa hoặc điều trị một loạt căn bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống cho nhiều người.

Các chuyên gia tại Đại học Bách khoa Liên bang Lausanne (EPFL) ở Thụy Sĩ đã đạt được một bước tiến mới hướng tới mục tiêu nói trên, với các thử nghiệm lâm sàng trên người cho thấy một hợp chất có nguồn gốc từ trái cây có thể làm chậm lão hóa ở bệnh nhân cao tuổi mà không gây ra tác dụng phụ.

 Ảnh: healthline

Trong nghiên cứu vừa công bố trên tạp chí Nature Metabolism, hợp chất có tên urolithin A (UA) chính là trọng tâm của nghiên cứu, sau khi các thí nghiệm trước đó cho thấy nó có triển vọng kéo dài tuổi thọ của giun và chuột. Hợp chất này dường như chống lại sự lão hóa bằng cách cải thiện chức năng của ty thể - bộ phận sản xuất năng lượng của tế bào - theo cách tương tự như lợi ích của việc tập thể dục.

Tuy không hiện diện tự nhiên trong bất kỳ loại thực phẩm nào, song các phân tử sinh học trong các loại trái cây như lựu (ảnh) và quả mâm xôi sẽ phân hủy thành UA trong ruột người. Nhóm nghiên cứu EPFL đã tổng hợp UA và sử dụng nó cho 60 người lớn tuổi với nhiều liều lượng khác nhau nhằm xác định độ an toàn cũng như hiệu quả của hợp chất. Những người tham gia thử nghiệm đều có lối sống khá tĩnh tại nhưng sức khỏe tốt tại thời điểm nghiên cứu. Trong vòng thử nghiệm đầu tiên, họ được cho uống một liều UA duy nhất, từ 250mg đến 2.000mg và không phát hiện có tác dụng phụ nào.

Tiếp theo, nhóm nghiên cứu đã kiểm tra tính an toàn và hiệu quả của hợp chất UA trong thời gian 28 ngày, khi chia đối tượng thử nghiệm thành 4 nhóm, mỗi nhóm uống UA mỗi ngày với liều lượng 250mg, 500mg, 1.000mg và một nhóm đối chứng dùng giả dược. Một lần nữa, không người nào bị tác dụng phụ sau thời gian dài sử dụng. Xét nghiệm cho thấy chỉ dấu sinh học của UA hiện diện trong máu của tất cả người dùng UA, nhưng ở những người uống liều 500mg và 1.000mg, biểu hiện gien của ty thể trong các tế bào cơ xương đã bị ảnh hưởng, với cơ chế kích thích sinh học giống như khi chúng ta tập thể dục.

 Các chuyên gia hy vọng điều trị bằng UA có thể làm chậm hoặc thậm chí đảo ngược tình trạng suy giảm mật độ cơ xương và sự suy yếu của các mô khác do tuổi tác. Hiện công ty Amazentis thuộc EPFL đang có kế hoạch đưa các sản phẩm UA ra thị trường càng sớm càng tốt.

Cũng trong nỗ lực trì hoãn quá trình lão hóa, các chuyên gia thuộc Trường Y Đại học Washington (Mỹ) đã tìm ra cơ chế giúp giải thích ý tưởng từ lâu cho rằng việc truyền máu trẻ có thể giúp đẩy lùi tác động của lão hóa.

Nghiên cứu tập trung vào một hợp chất gọi là nicotinamide adenine dinucleotide (NAD), vốn là trọng tâm của rất nhiều nghiên cứu chống lão hóa những năm gần đây. Các nhà khoa học phát hiện NAD rất cần thiết cho quá trình chuyển hóa năng lượng lành mạnh và nó thường suy giảm một cách có hệ thống ở tất cả các mô cơ thể khi lớn tuổi, từ đó chi phối tuổi thọ và sức khỏe con người. 

Nhóm nghiên cứu nhận thấy có một loại prôtêin tên eNAMPT lưu thông trong máu và đóng vai trò cơ bản trong quá trình sinh tổng hợp NAD. Một số thí nghiệm trên chuột cho thấy eNAMPT truyền từ chuột trẻ đã cải thiện một số đặc điểm già nua ở chuột già. Cụ thể, việc bổ sung eNAMPT không chỉ giúp chuột già cải thiện thị giác và nhận thức trong các bài kiểm tra trí nhớ mà còn gia tăng hoạt động thể chất và ngủ ngon hơn, kéo dài tuổi thọ trung bình thêm 16%.  

Đối với người, làm thế nào để tăng mức NAD cho người già vẫn chưa được xác định. Trên thực tế, vitamin B3, hay niacin, được biết đến là tiền chất NAD, nhưng khi bổ sung ở liều cao để tăng mức NAD thì gây ra nhiều tác dụng phụ. Do đó, các nhà nghiên cứu đang tìm hiểu xem liệu bổ sung eNAMPT có phải là cách an toàn để tăng mức độ NAD ở người già nhằm trì hoãn lão hóa hay không.

HOÀNG ĐIỂU (Theo New Atlas, Medical Express)