Sáng 20-11-2025, tiếp tục Chương trình làm việc tại kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Quốc hội đã tiến hành thảo luận tại Hội trường về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về những cơ chế, chính sách đặc thù để thực hiện Nghị quyết số 71-NQ/TW ngày 22-8-2025 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Bà Triệu Thị Ngọc Diễm - Bí thư Đảng ủy phường Khánh Hòa, đại biểu Quốc hội thuộc Đoàn Đại biểu Quốc hội thành phố Cần Thơ tham gia ý kiến như sau:

Về phát triển nguồn nhân lực ngành giáo dục, điểm b khoản 1 Điều 2, giao Chủ tịch UBND cấp xã thẩm quyền điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công, thay đổi vị trí việc làm đối với nhân sự thuộc các cơ sở giáo dục công lập do xã quản lý. Công tác điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công, thay đổi vị trí việc làm đối với nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập không phải chỉ thực hiện khâu thủ tục hay quy trình mà cần gắn với việc đánh giá, quản trị nhân sự giáo dục một cách toàn diện về năng lực chuyên môn, đạo đức, chiều hướng phát triển và khả năng đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ. Quá trình này cũng không thể tách rời cơ chế tuyển dụng, sử dụng và quản lý nhân lực ngành giáo dục.

Trong khi đó, thẩm quyền này hiện tại được giao cho Giám đốc sở Giáo dục và Đào tạo. Nếu trao toàn bộ thẩm quyền này cho UBND cấp xã sẽ dễ phát sinh tình trạng thiếu tính thuyết phục trong công tác cán bộ; công tác đánh giá thiếu triệt để, chặt chẽ và thiếu thông tin chuẩn xác, đa chiều. Đồng thời cũng chưa phù hợp với tinh thần Nghị quyết 71: “Bảo đảm nguyên tắc gắn trách nhiệm quản lý chuyên môn với quản lý nhân sự và tài chính”.  

Do đó, xin đề xuất vẫn giao thẩm quyền điều động, bố trí nhân sự cho Chủ tịch UBND cấp xã để phù hợp mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, nhưng không tách với sự quản lý về chuyên môn và nghiệp vụ, năng lực quản lý giáo dục từ phía ngành giáo dục thông qua cơ chế phối hợp chặt chẽ, và chỉ phân cấp một phần cho địa phương để có sự nhất quán trong nhìn nhận, đánh giá công tác cán bộ cũng như quản lý toàn diện đội ngũ.

Bà Triệu Thị Ngọc Diễm phát biểu thảo luận.

Bên cạnh đó, 10 điều thể hiện trong dự thảo Nghị quyết nêu một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, Nghị quyết số 71-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo, tôi nhận thấy còn một số nhiệm vụ, giải pháp mang tính quan trọng, cấp bách cần được quan tâm, đưa vào dự thảo Nghị quyết để cụ thể hóa và có lộ trình thực hiện khẩn trương, nhằm giải quyết thực trạng hiện nay. Xin kiến nghị:

Thứ nhất, bổ sung nhiệm vụ và giải pháp cụ thể để: “Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền gắn với phân bổ nguồn lực, tăng cường tự chủ, tự chịu trách nhiệm của cơ sở giáo dục gắn với kiểm tra, giám sát hiệu quả; giảm đầu mối cơ quan quản lý đối với các cơ sở giáo dục, bảo đảm nguyên tắc gắn trách nhiệm quản lý chuyên môn với quản lý nhân sự và tài chính, tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý giáo dục phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp” (tại giải pháp 2 của Nghị quyết 71) vì đây là nội dung đặc biệt được quan tâm và có nhiều điểm nghẽn tại cấp xã, có sự chuyển giao nhiệm vụ rất nhiều từ tỉnh và huyện về nhưng phương thức phân cấp, phân quyền vẫn chưa gắn với phân bổ nguồn lực lẫn nhân lực nên các xã, phường và sơ sở giáo dục đang rất bị động trong quá trình thực hiện nhiệm vụ.

Thứ hai, bổ sung chính sách đặc thù để xây dựng hệ giá trị con người Việt Nam - giáo dục đức - trí - thể - mỹ - giá trị cốt lõi, nhất là việc xây dựng văn hoá học đường, kiểm soát tác động tiêu cực truyền thông, mạng xã hội vào giáo dục; ngăn chặn, đẩy lùi, tiến tới chấm dứt bạo lực học đường, ma túy học đường. Nghị quyết 71 xác định đây là nhiệm vụ chiến lược, có sự phối hợp của nhiều bộ, ngành chứ không riêng gì nhiệm vụ của ngành giáo dục và đào tạo nhưng lại chưa thấy đưa vào dự thảo nghị quyết (tại giải pháp 3 của Nghị quyết 71).

Thứ ba, xây dựng các chính sách đặc thù, vượt trội để thực sự việc quản lý chất lượng - kiểm định - kiểm soát đầu ra toàn hệ thống theo Nghị quyết 71 đạt hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng toàn diện và nâng cao vị thế ngành giáo dục trong nước và quốc tế. Từ kiểm soát chuẩn đầu vào - đầu ra, kiểm định chất lượng bắt buộc, đổi mới tuyển sinh đại học, chất lượng đào tạo các cấp, các ngành cũng như các chính sách phát triển đại học tinh hoa - đại học nghiên cứu đẳng cấp quốc tế, trung tâm nghiên cứu xuất sắc; các chính sách đổi mới toàn diện giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học.

Thứ tư, đề xuất dự thảo Nghị quyết quan tâm các cơ chế quy hoạch - sắp xếp lại mạng lưới trường học, từ mầm non đến đại học đối với các cơ sở có quy mô trường lớp nhỏ, thiếu đội ngũ giáo viên; sáp nhập - giải thể đối với các trường không đạt chuẩn, trình độ đội ngũ chưa đáp ứng nhu cầu. Việc này mang lại nhiều ý nghĩa và có giá trị trong việc tập trung đầu tư trường trọng tâm, trọng điểm ở từng khu vực xã, phường, phù hợp với chủ trương kiến tạo không gian phát triển, giải quyết được việc thừa, thiếu nhân sự cục bộ. Đồng thời, tính toán lại đội ngũ cán bộ quản lý phù hợp với quy mô trường, lớp, đội ngũ nhân sự; bộ máy càng nhỏ thì công tác quản lý nhà nước về giáo dục cấp xã lại càng cồng kềnh, đầu tư nhiều và dàn trải, kém hiệu quả.

Về chuyển đổi số và khoa học, công nghệ trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo (Điều 4), dự thảo nêu mục tiêu xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia nhưng chưa đề cập tới cơ chế chia sẻ dữ liệu giữa bộ, ngành và địa phương, cũng như quy định cụ thể cơ quan nào chủ quản về dữ liệu và kỹ thuật; tiêu chuẩn liên thông, cơ chế bảo mật và an ninh dữ liệu, nhiệm vụ cập nhật, cung cấp dữ liệu của địa phương, nhất là trong bối cảnh phân cấp cho chính quyền cấp cơ sở rất nhiều liên quan đến lĩnh vực giáo dục và đào tạo hiện nay, việc liên thông và kết nối dữ liệu trong các cơ sở giáo dục là rất cần thiết. Do đó, đề xuất bổ sung cơ chế liên thông, chia sẻ dữ liệu cùng quy định cụ thể về phụ trách dữ liệu, kỹ thuật, tiêu chuẩn liên thông để đảm bảo nhiệm vụ chuyển đổi số và khoa học, công nghệ trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo được thực hiện hiệu quả.

ĐOÀN ĐẠI BIỂU QUỐC HỘI TP CẦN THƠ