Theo bác sĩ Lê Thị Thu Hương, Trưởng khoa Nội thần kinh - cơ xương khớp, Bệnh viện (BV) Đa khoa TP Cần Thơ, bệnh tai biến mạch máu não ngày càng có xu hướng trẻ hóa, gặp nhiều ở lứa tuổi 30 - 40. Người có bệnh tăng huyết áp, tiểu đường, xơ vữa mạch máu, béo phì, bệnh van tim, người hút thuốc lá nhiều, uống nhiều rượu bia, ít vận động, stress, mất ngủ kéo dài... có nhiều nguy cơ mắc bệnh.

Tai biến mạch máu não còn gọi là bệnh đột quỵ não, là bệnh cấp cứu nội khoa nguy hiểm thường gặp. Bệnh biểu hiện dưới 2 thể chính là xuất huyết não và nhồi máu não (còn gọi nhũn não).

Những dấu hiệu để nhận biết đột quỵ não: Bệnh thường xảy ra đột ngột với các triệu chứng như: đau đầu dữ dội, chóng mặt, buồn nôn, choáng váng, cứng cổ. Mặt có biểu hiện như méo miệng, cảm giác tê hoặc liệt 1/2 mặt. Tay tê mỏi 1 bên hoặc cử động vụng về, các thao tác không chính xác, cầm đồ rơi rớt. Chân có cảm giác tê bì, nặng chân hoặc nhấc dép khó. Đi khó hay liệt chi hoặc liệt nửa người. Lời nói khó, ngọng hoặc mất ngôn ngữ. Biểu hiện toàn thân là tri giác lơ mơ; nặng có thể hôn mê, yếu hoặc liệt nửa người, tiêu tiểu không tự chủ.

Bác sĩ Thu Hương cho biết, bệnh tăng huyết áp là nguy cơ hàng đầu gây đột quỵ não cả 2 thể. Ngoài ra, còn một số nguy cơ khác như: bệnh đái tháo đường, xơ vữa mạch máu não, rối loạn mỡ máu, béo phì; những người có tiền sử gia đình có cha, mẹ bị tai biến mạch máu não; các bệnh lý tim mạch như hẹp van 2 lá, bệnh lý mạch vành, các dị dạng mạch máu bẩm sinh, hay các bất thường về rối loạn đông máu. Đột quỵ não ảnh hưởng sức khỏe như: gây liệt nửa người hay toàn thân, tàn phế mất sức lao động, biến chứng loét mông do nằm liệt 1 chỗ, mất các chức năng ngôn ngữ, mất phản xạ nhai nuốt; nặng thì hôn mê, tử vong.

Theo bác sĩ Thu Hương, thời gian vàng cho điều trị đột quỵ não từ lúc phát bệnh đến BV là 3 giờ. Khoa Nội thần kinh BV Đa khoa TP Cần Thơ tiếp nhận bệnh nhân đột quỵ não trung bình từ 10 - 15 ca/ngày, tùy mức độ. Lượng bệnh nhân đột quỵ não nằm điều trị chiếm khoảng 20 - 30% tổng bệnh nhân của khoa. Hiện nay, khoa điều trị thành công nhiều ca bệnh đột quỵ từ trung bình đến nặng, giữ lại mạng sống cho bệnh nhân. Một số ca nặng để lại di chứng yếu liệt nửa người, các bác sĩ nội thần kinh kết hợp với đông y và vật lý trị liệu, giúp phục hồi chức năng để người bệnh trở về với cuộc sống bình thường. BV được trang bị máy chụp MSCT 64 - 128 dãy, giúp việc chẩn đoán sớm, điều trị đạt hiệu quả cao. Sắp tới, khi BV được bàn giao máy DSA chụp mạch máu, Khoa Nội thần kinh sẽ thực hiện điều trị tiêu sợi huyết cho các bệnh nhân bị đột quỵ nhồi máu não đến sớm trong tiêu chuẩn giờ vàng, hy vọng mang lại nhiều lợi ích cho bệnh nhân.

Thời gian bệnh nhân nằm viện trung bình từ 10 - 14 ngày, trường hợp nặng có khi cả tháng trở lên. Do đó, chăm sóc bệnh nhân đột quỵ não rất khó khăn, đòi hỏi điều dưỡng khoa phải tận tụy, kiên nhẫn, chu toàn mọi việc. Điều dưỡng phải bơm súp sữa cho bệnh nhân ngày 4 - 6 lần, chăm sóc vết loét mông do nằm lâu, đặt sond tiểu, xoay trở bệnh nhân, vỗ lưng, tập vận động... Khả năng phục hồi tùy từng trường hợp. Đối với cơn thiếu máu não thoáng qua, có thể phục hồi sau 24 giờ; trường hợp nhẹ không có các bệnh lý khác đi kèm như: tiểu đường, nghiện rượu, viêm phổi... sau 4 tuần có thể phục hồi một phần hoặc hoàn toàn; trường hợp nặng khoảng 6 tháng. Gia đình có vai trò quan trọng trong chăm sóc người bệnh, đòi hỏi sự chu đáo, vệ sinh cá nhân tốt, chế độ dinh dưỡng hợp lý, uống thuốc đúng đủ và hỗ trợ tập luyện, giúp người bệnh mau phục hồi.

Bác sĩ Thu Hương khuyến cáo, việc phòng bệnh tai biến trong cộng đồng là cần thiết và quan trọng. Mỗi người phải tự khám sức khỏe định kỳ 1- 2 lần trong năm. Cần kiểm soát các yếu tố nguy cơ như: huyết áp, tiểu đường, thừa cân, béo phì. Nếu mắc các bệnh lý tim mạch nên khám định kỳ và tuân thủ điều trị. Đồng thời thay đổi lối sống lành mạnh, tập luyện thể dục đi bộ, đạp xe; hạn chế rượu, bia; bỏ thuốc lá; không ăn quá mặn; bớt tinh bột, đường, chất béo động vật.

Bài, ảnh: THU SƯƠNG