Hiện nay, Bệnh viện Trường Đại học Y Dược Cần Thơ là đơn vị đầu tiên ở ĐBSCL được Bộ Y tế cho phép trang bị máy HIFU (High – Intensity Focused Ultrasound: Sóng siêu âm tập trung cường độ cao) điều trị các bệnh lý khối u, gồm: u xơ tử cung, phì đại tiền liệt tuyến, u gan, u tụy. Để giúp người có nhu cầu trị bệnh hiểu đúng về phương pháp điều trị tiên tiến này, thông qua sự tư vấn của y, bác sĩ, nhà trường và bệnh viện đã tổ chức hội thảo khoa học chuyên đề về sử dụng sóng siêu âm hội tụ cường độ cao điều trị khối u, do GS Zheng Shu Fan, Giám đốc Trung tâm HIFU Bệnh viện Các hoàng tử xứ Wales (ở Hồng Công), thuyết trình. Nội dung như sau:

* Áp dụng HIFU điều trị u tiền liệt tuyến

Ung thư (UT) tiền liệt tuyến phát triển trong tuyến tiền liệt, một tuyến trong hệ sinh dục nam, là loại UT phổ biến nhất ở nam giới, thường xảy ra ở độ tuổi 50. Triệu chứng không rõ ràng. Sự phát triển của tế bào UT tuyến tiền liệt liên quan nhiều yếu tố, bao gồm yếu tố di truyền và chế độ ăn uống. Người bị UT tiền liệt tuyến có thể áp dụng HIFU trong 2 trường hợp: phát hiện sớm: trọng lượng tuyến tiền liệt không quá 40g, PSA,20ng/ml. Trong giai đoạn muộn, HIFU giúp điều trị hỗ trợ, giảm đau; điều trị bổ sung sau phẫu thuật hay xạ trị còn sót mô bướu.

Trước khi điều trị bằng HIFU, bệnh nhân phải được bệnh viện chỉ định thực hiện đầy đủ các xét nghiệm cần thiết, đối với bệnh nhân có bệnh lý về tim mạch hay tuổi trên 60 phải được siêu âm tim.

* Áp dụng HIFU điều trị u xơ tử cung

Theo thống kê, u xơ tử cung là bệnh rất phổ biến ở phụ nữ độ tuổi sinh sản, có những khối u phát triển trong thành tử cung (không phải UT), do gia tăng cường độ estrogen.

U xơ tử cung nếu phát triển sẽ gây biến dạng tử cung dẫn đến khó thụ thai. Bệnh nhân bị u xơ tử cung có thể điều trị bằng HIFU trong các trường hợp: khối u nhỏ hơn 8cm và số lượng không quá 2 khối u. Dùng sóng siêu âm điều trị u xơ tử cung là một liệu pháp cực kỳ hiệu quả và tiện ích. Đồng thời, xã hội đang có rất nhiều phụ nữ bị u xơ tử cung, nên đối với các trường hợp sau không cần mất thời gian tiếp cận dịch vụ này, vì bệnh nhân không thể ngăn chặn khối u bằng sóng siêu âm. Đó là: bệnh nhân bị thiếu máu nặng hoặc Hb<10mg/dL; có tiền sử bệnh lý tim mạch; bị nhồi máu cơ tim trong vòng 6 tháng trước; bị cao huyết áp nặng (HA tâm trương trên 100mmHg), suy tim, sung huyết; tiền sử. Bệnh nhân có tiền sử vùng chậu hoặc khối u vùng chậu khác ngoài tử cung. Rối loạn đông máu. Có sẹo lớn ở vùng được dự kiến điều trị. Trong quá trình điều trị bằng HIFU, ở mỗi liệu pháp bệnh nhân bị u xơ tử cung có thể bị chảy máu hoặc tăng tiết dịch âm đạo, triệu chứng này sẽ tự hết sau một tuần. Trường hợp xuất huyết nhiều hoặc tiết dịch có mùi hôi, bệnh nhân phải đến bệnh viện ngay để tái khám.

* Áp dụng HIFU trong điều trị bệnh lý ung thư gan

Ước tính hằng năm trên thế giới có khoảng một triệu người mắc mới UT biểu mô tế bào gan (HCC). Đây là bệnh lý có tỷ lệ tử vong cao nếu không được điều trị kịp thời. Việc sử dụng phương pháp HIFU phụ thuộc vào giai đoạn tiến triển của khối u. Đó là các trường hợp: U gan không thể phẫu thuật được, khối u gần mạch máu lớn – nhiều mạch máu nuôi; bệnh nhân phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn, suy giảm chức năng gan (xơ gan) hoặc u gan tái phát trên phần gan sau phẫu thuật. Riêng các trường hợp sau không được điều trị bằng HIFU: Phụ nữ có thai, xét nghiệm máu có những thông số chứng tỏ nguy cơ dễ chảy máu, bệnh nhân bị rối loạn tri giác, u gan có di căn.

* Áp dụng HIFU trong điều trị bệnh lý ung thư tụy

Thiết bị HIFU tiếp xúc với cơ thể bệnh nhân như đầu dò siêu âm bình thường. Quá trình điều trị các bệnh lý khối u, gồm: u xơ tử cung, phì đại tiền liệt tuyến, u gan, u tụy bằng sóng siêu âm, bệnh nhân có thể bị phỏng da nhẹ sau liệu trình điều trị. Bệnh viện sẽ làm công tác tư vấn để bệnh nhân an tâm để kiên trì, tích cực phối hợp với bệnh viện theo suốt liệu trình điều trị. Đối với bệnh nhân UT, thì yếu tố tâm lý (vững vàng) là cực kỳ quan trọng để giúp duy trì chất lượng cuộc sống. Bệnh nhân có nhu cầu điều trị bệnh có thể tìm hiểu qua Website:www.ctump.edu.vn. SĐT: 07103.601511

Tuyến tụy là một bộ phận nằm giữa dạ dày, gan và ruột. UT từ các tế bào tuyến trong tuyến tụy không phổ biến, được y học gọi bằng những tên khác nhau, tùy thuộc vào loại tế bào ung thư cụ thể hoặc các hormone được sản xuất từ khối u. Bao gồm các khối u thần kinh-nội tiết (carcinoid tumour), ung thư tế bào đảo tụy (islet cell carcinoma), u tụy nội tiết insulin (insulinoma), u tụy glucagon (glucagonoma... Loại tuyến thứ hai sản xuất các enzym giúp tiêu hóa thức ăn. Những tuyến này chảy vào ống dẫn rồi vào ruột non. Tế bào của các ống dẫn có thể chuyển thành UT. Đây là dạng UT tuyến tụy phổ biến. Nói chung phương pháp HIFU có thể sử dụng cho bệnh nhân UT tụy giai đoạn 1 và 2, khối u ở vị trí thân và đuôi của tuyến tụy. Đối với bệnh nhân ở giai đoạn 3 và 4, không thể phẫu thuật thì bệnh viện chỉ nhận điều trị bằng phương pháp HIFU khi có sự yêu cầu từ phía gia đình, vì chi phí điều trị khá cao. Các trường hợp UT tụy tuyệt đối không được sử dụng phương pháp HIFU: phụ nữ có thai, người bị rối loạn đông máu, tổng trạng suy kiệt.

Bài, ảnh: ĐÌNH KHÔI