Năm nay, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ của TP Cần Thơ ước đạt mức tăng trưởng khá cao so với cùng kỳ. Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu có sự chuyển biến tích cực theo hướng đa dạng hóa ngành hàng, giảm dần tỷ trọng các mặt hàng chủ lực truyền thống là gạo và thủy sản. Song, để tăng kim ngạch xuất khẩu bền vững trong thời gian tới, thành phố tiếp tục đổi mới cơ cấu xuất khẩu, kịp thời hỗ trợ nông dân, doanh nghiệp tháo gỡ khó khăn, phát triển các sản phẩm xuất khẩu tiềm năng.

Khởi sắc

Qua 11 tháng năm 2018, hoạt động xuất khẩu trên địa bàn TP Cần Thơ có nhiều khởi sắc, kim ngạch xuất khẩu nhiều loại hàng hóa đạt mức tăng trưởng cao so cùng kỳ, thành phố cũng đã sớm hoàn thành chỉ tiêu xuất khẩu của cả năm 2018.

Chế biến các sản phẩm cá tra xuất khẩu tại Công ty TNHH Công nghiệp Thủy sản Miền Nam, Khu công nghiệp Trà Nóc 2, TP Cần Thơ.

Ông Huỳnh Trung Trứ, Phó Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ, cho biết: "Xuất khẩu năm nay có nhiều khởi sắc. Tình hình giá cả các mặt hàng xuất khẩu tương đối tốt hơn. Cơ cấu hàng hóa xuất khẩu có sự thay đổi tích cực, giảm dần tỷ trọng của ngành hàng thủy sản và gạo, tăng dần ngành hàng nông sản chế biến và các mặt hàng dệt may cũng tăng lên. Từ năm 2017 đến nay, gạo và thủy sản chỉ còn chiếm trên dưới 64% trong cơ cấu, trong khi trước đây chiếm trên 70% trong cơ cấu". Theo Sở Công thương, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ trong 11 tháng ước thực hiện hơn 1.847,3 triệu USD, vượt 3,21% so với kế hoạch năm, tăng 14,75% so với cùng kỳ năm trước. Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa ước thực hiện hơn 1.492,2 triệu USD, vượt  5,84% so với kế hoạch năm, tăng 17,31% so với cùng kỳ; dịch vụ thu ngoại tệ ước thực hiện là 355 triệu USD, đạt 93,45% kế hoạch, tăng 5,1% so với cùng kỳ. Kim ngạch nhập khẩu 11 tháng là 404,47 triệu USD, vượt 1,12% kế hoạch, tăng 0,9% so với cùng kỳ.

Từ năm 2012-2016, Cần Thơ thường không đạt được chỉ tiêu xuất khẩu theo kế hoạch đề ra, nhưng năm 2017 chúng ta đã thực hiện đạt và năm nay khả năng sẽ vượt cao so với kế hoạch. Đây là kết quả rất đáng khích lệ, là tiền đề thuận lợi để cần Thơ tiếp tục nỗ lực đạt được mức tăng trưởng cao trong xuất khẩu thời gian tới. Theo UBND TP Cần Thơ, trong năm 2018, thành phố dự kiến có 12/13 chỉ tiêu vượt và đạt 100% kế hoạch, trong đó có chỉ tiêu về xuất nhập khẩu. Năm nay, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ thu ngoại tệ của thành phố ước thực hiện 2.070 triệu USD, vượt 15,64% kế hoạch, tăng 13,14% so với năm 2017; kim ngạch nhập khẩu thực hiện 450 triệu USD, vượt 12,5% kế hoạch, tăng 5,17% so với năm 2017. Năm 2019, thành phố có kế hoạch phấn đấu đạt kim ngạch xuất khẩu và doanh thu dịch vụ ngoại tệ 2.200 triệu USD, tăng 6,28% so ước thực hiện năm 2018. Riêng kim ngạch nhập khẩu hàng hóa là 480 triệu USD, tăng 6,67% so với ước thực hiện năm 2018.

Hỗ trợ cho doanh nghiệp

Những năm gần đây, TP Cần Thơ đã mở rộng và phát triển ngày càng nhiều thị trường xuất khẩu và bước đầu đã đưa sản phẩm, hàng hóa vào nhiều thị trường khó tính. Các loại hàng hóa xuất khẩu tại thành phố cũng ngày càng được quan tâm đầu tư nâng cao chất lượng, mẫu mã và đa dạng hơn chủng loại, sản phẩm. Song, theo đánh giá của nhiều doanh nghiệp và sở, ngành hữu quan thành phố, xuất khẩu nhiều loại hàng hóa tại thành phố vẫn còn ở dạng thô, hàm lượng "chất xám" trong sản phẩm còn hạn chế và chưa có thương hiệu nên chưa tạo được giá trị gia tăng cao. Tới đây, các cấp thẩm quyền cần tiếp tục quan tâm hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới máy móc thiết bị, đầu tư cho chế biến sâu và phát triển thêm nhiều sản phẩm xuất khẩu, cũng như hỗ trợ doanh nghiệp vượt qua các "rào cản" thương mại, chủ động mở rộng thị trường và hội nhập quốc tế.

Ông Đỗ Hoàng Thanh, Phó Giám đốc Công ty Lương thực Sông Hậu, cho biết: "Trong bối cảnh hội nhập hiện nay, doanh nghiệp xuất khẩu rất cần được Nhà nước, nhất là tham tán thương mại của Việt Nam tại các nước hỗ trợ cung cấp kịp thời thông tin về thị trường xuất khẩu, nhu cầu nhập khẩu các loại hàng hóa cụ thể từ các nước. Doanh nghiệp Việt Nam cũng cần được hỗ trợ thông tin để nắm rõ về các doanh nghiệp đối tác, biết họ "mạnh, yếu" ra sao nhằm tránh rủi ro khi giao dịch xuất khẩu hàng hóa với họ. Đặc biệt, Nhà nước hỗ trợ kịp thời về mặt pháp lý khi hàng hóa của doanh nghiệp nước ta bị "dính các vụ thưa kiện" hay bị phản ảnh về chất lượng hàng hóa tại các nước nhập khẩu". Theo nhiều doanh nghiệp ở TP Cần Thơ, muốn có các sản phẩm nông sản chất lượng cao để xuất khẩu, doanh nghiệp cần phải đầu tư vùng nguyên liệu nhưng hiện nay việc đầu tư xây dựng các vùng nguyên liệu nông sản xuất khẩu vẫn còn gặp nhiều khó khăn do doanh nghiệp khó liên kết với các nông hộ sản xuất nhỏ lẻ. Do vậy, các cơ quan chức năng thành phố cần khuyến khích tổ chức nông dân thành lập các tổ hợp tác và hợp tác xã để thuận lợi liên kết với doanh nghiệp và hỗ trợ cần thiết về tín dụng cho doanh nghiệp thực hiện hợp đồng bao tiêu sản phẩm của nông dân.

TP Cần Thơ đã nhận thấy những khó khăn, thách thức và đang tích cực triển khai nhiều giải pháp đồng bộ nhằm đổi mới xuất khẩu cả về cơ cấu ngành hàng đến việc đa dạng và nâng cao chất lượng sản phẩm. Hướng đến đa dạng thị trường xuất khẩu, tránh phụ thuộc quá nhiều vào một vài sản phẩm hay một số thị trường nhằm giảm thiểu tối đa các rủi ro. Theo Phó Giám đốc Sở Công thương TP Cần Thơ Huỳnh Trung Trứ, tới đây sẽ phối hợp các sở, ngành liên quan triển khai nhiều giải pháp nhằm thu hút đầu tư vào xuất khẩu và hỗ trợ người dân, doanh nghiệp đẩy mạnh các hoạt động sản xuất và xuất khẩu hàng hóa. Cụ thể như: hỗ trợ cung cấp thông tin về thị trường xuất khẩu, thông tin về hội nhập, thực hiện các chương trình, đề án hỗ trợ doanh nghiệp đổi mới công nghệ, tiếp cận vốn, đầu tư cho chế biến sâu… Song song đó, ngành công thương cũng quan tâm đẩy mạnh cải cách hành chính, tạo thuận lợi tối đa cho doanh nghiệp về mặt hồ sơ, thủ tục. Tham mưu UBND thành phố đầu tư, phát triển các hạ tầng giao thông, logistics và các khu công nghiệp đặc thù như: Khu Công nghiệp Việt - Nhật, Khu Công nghiệp công nghệ cao Ô Môn… nhằm thu hút nhiều doanh nghiệp chất lượng đến Cần Thơ đầu tư để gia tăng giá trị xuất khẩu.

Để xuất khẩu tăng trưởng bền vững, Viện Kinh tế xã hội TP Cần Thơ đang phối hợp các đơn vị liên quan thực hiện Đề án nghiên cứu, tìm giải pháp phát triển xuất khẩu cho TP Cần Thơ để nâng cao giá trị sản phẩm xuất khẩu của thành phố giai đoạn 2017-2020 và tầm nhìn đến 2030.

Bài, ảnh: Khánh Trung