Thu hoạch tôm tại HTX Hòa Nghĩa.

Năm 2011, khi hội chứng teo và hoại tử gan tụy trên tôm nuôi bùng phát trên diện rộng, toàn bộ hơn 53ha của HTX nuôi tôm Hòa Nghĩa đều bị thiệt hại, tổng mức thiệt hại trên 3 tỉ đồng. Ông Tăng Văn Tuối, Chủ nhiệm HTX, cho biết: Năm 2010, dịch bệnh này đã xuất hiện và gây thiệt hại nhiều nơi trong tỉnh, nhưng HTX vẫn trúng mùa với tổng mức lợi nhuận lên đến trên 7 tỉ đồng. Do đó, bước sang vụ nuôi 2011, cả Ban chủ nhiệm và xã viên đều chủ quan nên mới bị thiệt hại hơn 3 tỉ đồng. Đây cũng là lần thiệt hại lớn đầu tiên đối với HTX trong hơn 10 năm qua, kể từ khi thành lập.

Vẫn trung thành với con tôm sú và mùa vụ thả nuôi theo lịch khuyến cáo, đầu vụ nuôi 2012, một số xã viên cải tạo ao cẩn thận hơn, thả nuôi với mật độ thưa, nhưng vẫn không tránh khỏi thiệt hại. Ông Tăng Văn Xúa, Phó Chủ nhiệm HTX, phân tích: "Chúng tôi không đổ lỗi cho con giống! Chính là mầm bệnh vẫn còn lưu tồn trong môi trường nên sự thiệt hại là khó tránh khỏi". Ông Xúa là một trong những hộ thả nuôi đầu tiên bị thiệt hại đến 6 ao (mỗi ao khoảng 5.000-6.000m2), mất đứt vài trăm triệu đồng. Còn tính chung, toàn HTX có đến 17ha bị thiệt hại. Ông Xúa cho biết thêm: "6 ao tính ra thành 12, vì tôi thả lại tới lần thứ 2 mà tôm vẫn chết. Thấy tình hình không ổn, Ban Chủ nhiệm đưa ra khuyến cáo, tạm ngưng thả nuôi để tìm giải pháp khắc phục".

Cuộc họp giữa Ban Chủ nhiệm và các xã viên nhanh chóng được tiến hành để đánh giá tình hình, phân tích nguyên nhân thiệt hại và tìm đối tượng nuôi mới. Ông Tuối cho biết: "Từ cuộc họp trên, chúng tôi rút ra kinh nghiệm, chỉ thả giống khi gió nồm thổi mạnh và bắt đầu có mưa. Một quyết định khác cũng rất quan trọng là chuyển một phần diện tích sang nuôi tôm thẻ chân trắng theo quy trình CPF-Turbo Program, của Công ty Cổ phần CP. Chính quyết định này đã mang lại thành công cho HTX ngay khi tình hình dịch bệnh trên tôm vẫn đang gây hại nặng trên địa bàn tỉnh".

Hiện nay, toàn bộ diện tích nuôi tôm của HTX đã thu hoạch xong và kết quả cho thấy quyết định chuyển sang nuôi tôm thẻ chân trắng của HTX là đúng đắn. Chỉ với 14,2ha nuôi tôm thẻ chân trắng, nhưng sản lượng thu hoạch lên đến 55,5 tấn tôm thương phẩm, trong khi 28,35ha nuôi tôm sú chỉ cho sản lượng 20,5 tấn tôm. Tất cả xã viên nuôi tôm thẻ chân trắng đều có lãi với mức lãi thấp nhất 140 triệu đồng và cao nhất lên đến 800 triệu đồng; trong khi đó, những xã viên nuôi tôm sú chỉ có mức lãi cao nhất là 110 triệu đồng và có đến 5 hộ bị lỗ cùng một hộ huề vốn. Ông Tuối đúc kết: "Trong điều kiện dịch bệnh hiện nay, thời gian nuôi càng ngắn càng ít rủi ro nên con tôm thẻ chân trắng là rất phù hợp. Chỉ cần sau 45 ngày là có thể yên tâm không sợ bị lỗ vốn. Hơn nữa, giá tôm thẻ năm nay luôn ở mức khá cao so với tôm sú cùng cỡ, trong khi năng suất lại cao gấp 3 lần so với tôm sú nên hiệu quả nuôi thẻ cao hơn rất nhiều".

Ông Xúa là một trong số những xã viên nuôi thành công nhất trong năm nay, không chỉ nhờ vào mô hình CPF-Turbo Program, mà còn do ông biết thực hiện nuôi ghép với cá rô phi trong ao lắng và ao nuôi. Ông Xúa chia sẻ thêm: "Năm nay, tôi thực hiện mô hình nuôi cá rô phi trong ao lắng, sau đó tuyển chọn một số cá đực thả vào ao nuôi chung với tôm thẻ. Cách làm này rất hiệu quả khi chỉ với 2 ao nuôi tôm thẻ trong thời gian 110 ngày, tôi lãi trên 800 triệu đồng, sau khi trừ đi phần lỗ do thiệt hại 6 ao sú trước đó vẫn còn 500 triệu đồng". Thật ra, mô hình nuôi ghép cá rô phi đã có từ lâu, nhưng sau những năm trúng mùa, xã viên không còn quan tâm đến đối tượng nuôi ghép này nữa. Ông Xúa nhớ lại: "Hồi đó mình ít xài thuốc diệt giáp xác nên cá phi tự nhiên vô ao nhiều lắm. Tôi nhớ có năm, mỗi ao thu tới ba bốn trăm ký cá phi, nhưng năng suất tôm sú vẫn không giảm. Tuy nhiên, do mật độ nuôi thâm canh ngày càng cao, nên phần lớn người nuôi tôm bỏ quên đối tượng có ích này".

Trước tình hình dịch bệnh vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ, sang vụ nuôi 2013, HTX sẽ khôi phục lại mô hình nuôi ghép với cá phi, kết hợp với việc thả mật độ thưa và mở rộng thêm diện tích nuôi tôm thẻ. Mật độ thả nuôi tôm sú dự kiến chỉ từ 10-15 con/m2, còn tôm thẻ cao nhất là 60 con/m2. Ông Tuối tính toán: "Ở đây vụ rồi có hộ chỉ thả 100.000 con giống tôm thẻ trên diện tích 8.000m2, tính ra mật độ chỉ khoảng 13 con/m2, nhưng thu được tới 3,2 tấn tôm, lời 300 triệu đồng khỏe re". Theo kế hoạch, vụ nuôi 2013, HTX sẽ chọn ra 1 khu vực, diện tích khoảng 20ha để thực hiện thí điểm mô hình cánh đồng mẫu tôm, chứ không thực hiện hết diện tích. Vì đây là vấn đề mới, còn không ít khó khăn. Theo đó, tất cả diện tích của HTX đều phải nuôi theo quy trình an toàn sinh học, bắt đầu từ khâu cải tạo ao, xử lý nước, chọn con giống sạch bệnh, khỏe mạnh, xác định đúng lịch thời vụ và đặc biệt, không sử dụng thuốc diệt giáp xác (chỉ sử dụng chlorine), không bơm bùn ra sông rạch.

HTX cũng đã liên kết với Công ty Cổ phần thực phẩm Sao Ta để nắm thông tin nhu cầu thị trường về loại tôm, kích cỡ tôm…để chọn đối tượng nuôi và nuôi đạt kích cỡ theo yêu cầu, tránh dư lượng kháng sinh. Theo ông Tuối, để tránh dư lượng kháng sinh, trước khi thu hoạch, HTX thông báo cho nhà máy xuống lấy mẫu kiểm tra, nếu đạt thì mới thu hoạch, còn nếu không phải có hướng xử lý để khi nào tôm thật sạch thì mới thu hoạch. Có như vậy cùng với các yếu tố khác mới có thể đưa HTX trụ vững trong thời gian tới…

Bài, ảnh: HOÀNG NHÃ