Chỉ sau vài buổi tập huấn “cầm tay chỉ việc”, Bí thư Chi bộ ấp Tư, xã Thạnh Hòa, TP Cần Thơ - người trước đây chưa từng chạm máy tính - nay đã có thể gửi văn bản điện tử, quét mã QR để nhận tài liệu nghị quyết. “Tôi thấy tiện lắm, không còn phải viết tay, mất công tìm giấy tờ như trước nữa”, ông vui vẻ nói. Câu chuyện giản dị ấy phản ánh một bước chuyển sâu sắc: chuyển đổi số trong công tác Đảng đang lan tỏa mạnh mẽ tới tận chi bộ cơ sở.
Kỳ 1: Từ chủ trương lớn đến thực tiễn cơ sở
Trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân đang đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số quốc gia, công tác Đảng ở cấp xã cũng đang đứng trước yêu cầu cấp thiết phải đổi mới phương thức lãnh đạo, điều hành, quản lý và sinh hoạt. Với cấp xã - nơi gần dân, sát dân nhất - chuyển đổi số trong công tác Đảng không chỉ là xu hướng mà là yêu cầu cấp thiết trong kỷ nguyên công nghệ số, là điều kiện quan trọng để nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ chức cơ sở đảng, hiệu quả hoạt động của hệ thống chính trị, góp phần xây dựng Đảng vững mạnh ngay từ cơ sở. Nhận thức được tầm quan trọng đó, thời gian qua, chuyển đổi số trong công tác Đảng ở cấp xã của thành phố Cần Thơ được tập trung thực hiện đạt được những kết quả đáng khích lệ.
Chủ trương lớn trong kỷ nguyên vươn mình của Dân tộc
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, Đảng và Nhà nước ta đã xác định chuyển đổi số là một trong những nhiệm vụ trọng tâm để phát triển nhanh và bền vững. Đại hội XIII của Đảng nhấn mạnh “Thúc đẩy mạnh mẽ chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số, xã hội số để tạo bứt phá về nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả, sức cạnh tranh của nền kinh tế” [1], Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22-12-2024 của Bộ Chính trị về “Đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia” cũng đã khẳng định: Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đang là yếu tố quyết định phát triển của các quốc gia; là điều kiện tiên quyết, thời cơ tốt nhất để nước ta phát triển giàu mạnh, hùng cường trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc. Từ tầm nhìn đó, trong bối cảnh chuyển đổi số đang lan tỏa mạnh mẽ tới mọi lĩnh vực đời sống, công tác xây dựng Đảng ở cấp xã của thành phố Cần Thơ cũng không thể đứng ngoài cuộc, cần phải được chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng số hóa, chuyên nghiệp, minh bạch và gắn kết chặt chẽ hơn với người dân.
Chuyển đổi số trong công tác Đảng ở cấp xã của TP Cần Thơ không còn là khái niệm xa lạ. Nhưng thực tế cho thấy, các mặt công tác Đảng vẫn còn phụ thuộc nhiều vào hồ sơ giấy tờ truyền thống, việc lưu trữ, quản lý đảng viên, nghị quyết, kết quả sinh hoạt còn thủ công, rời rạc. Điều này không chỉ tốn thời gian, nhân lực mà còn khiến quá trình lãnh đạo, chỉ đạo, tra cứu, theo dõi, thống kê, tuyên truyền, sinh hoạt cũng gặp nhiều khó khăn. Trong bối cảnh đó, chuyển đổi số là việc làm cần thiết, bởi chuyển đổi số không chỉ là việc đưa công nghệ vào, mà là chuyển đổi tư duy làm việc của cán bộ, đảng viên, là cách để đổi mới phương pháp lãnh đạo, quản lý, kiểm tra, giám sát và tuyên truyền nghị quyết của Đảng đến với nhân dân. Nếu không thực hiện kịp thời, công tác Đảng ở cấp xã có nguy cơ “tụt hậu” so với yêu cầu phát triển và hội nhập, trong khi đây lại là cấp trực tiếp gắn với đời sống của người dân, phản ánh năng lực lãnh đạo của Đảng trong từng việc cụ thể ở cơ sở.
Kết quả bước đầu và điểm nghẽn cần tháo gỡ
TP Cần Thơ hiện nay có 103 xã, phường, nhìn chung, cấp ủy các xã, phường đã quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo cán bộ, đảng viên chủ động ứng dụng công nghệ thông tin trở thành “thói quen” trong mọi mặt công tác, từ quản lý văn bản, thông tin, tuyên truyền đến tổ chức và triển khai các hoạt động. Qua thông tin thực tiễn tại nhiều địa phương cho thấy, hầu hết các đảng bộ cấp xã đã bước đầu triển khai ứng dụng phần mềm quản lý đảng viên, hệ thống thư điện tử công vụ, hệ thống quản lý văn bản và điều hành tác nghiệp, zalo công vụ, họp trực tuyến, phòng họp không giấy; sử dụng công nghệ thông tin trong tổ chức hội nghị của cấp ủy, trong triển khai học tập chỉ thị, nghị quyết của Đảng bằng cách quét mã QR để nhận tài liệu…; khoảng 90% văn bản Đảng sử dụng chữ ký số, 85% cuộc họp Đảng ủy được tổ chức không giấy tờ…
Hạ tầng công nghệ phục vụ cho công tác Đảng được chú trọng, trang bị ngày càng đầy đủ trang thiết bị hoạt động cho cấp xã, đối với các ấp cũng được quan tâm trang bị bộ máy vi tính, wifi để phục vụ hoạt động. Các chi bộ trực thuộc đảng ủy, đặc biệt là chi bộ ấp đã sử dụng được máy tính để soạn thảo văn bản, lưu trữ tài liệu và thực hiện các nhiệm vụ chính trị của chi bộ, cụ thể như Chi bộ ấp Tầm Vu 3, xã Thạnh Hòa, đã sử dụng tốt máy tính để soạn thảo tài liệu họp, xây dựng các văn bản phục vụ hoạt động của Chi bộ, của ấp và các đoàn thể, nhờ đó đã kịp thời thực hiện công tác thông tin, thỉnh thị và phục vụ tốt các đoàn công tác đến làm việc; hay như ông Lê Văn Sáng, Bí thư Chi bộ ấp Tư, chia sẻ: “Tôi thấy biết đánh máy tính đúng là lợi thế lớn, đỡ công sức, gửi văn bản cho chi bộ rất nhanh, ai cũng cập nhật được”. Còn anh Ngô Phước Lành, Bí thư Chi bộ ấp Ba, cho biết: “Giờ đi học nghị quyết chỉ cần quét mã QR, xem tài liệu ngay trên điện thoại. Tài liệu lưu trên máy, dễ tìm và tiện hơn nhiều”.
Một trong những hoạt động chuyển đổi số nổi bật được triển khai sâu rộng là việc ứng dụng “Sổ tay đảng viên điện tử” trong sinh hoạt chi bộ. Công cụ này mang lại nhiều tiện ích thiết thực, giúp cấp ủy theo dõi tình hình, nâng cao chất lượng sinh hoạt chi bộ ở cơ sở. Việc số hóa các tài liệu của Đảng đã tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ, đảng viên và Nhân dân dễ dàng tiếp cận thông tin, được nhiều đảng bộ xã chú trọng thực hiện, đồng thời cũng đẩy mạnh chuyển đổi số trong công tác lưu trữ, khai thác dữ liệu của đảng bộ, chi bộ trực thuộc và đảng viên. Sự phát triển mạnh mẽ của trí tuệ nhân tạo AI cũng được cán bộ, đảng viên khai thác, sử dụng trong việc tra cứu thông tin, tham khảo tài liệu, gợi mở ý tưởng, cách thức thực hiện nhiệm vụ chuyên môn… Có thể nói, việc áp dụng công nghệ thông tin, tăng cường chuyển đổi số đã giúp cấp ủy cấp xã tăng cường quản lý thông tin, kết nối liên thông giữa các cấp ủy, cung cấp thông tin kịp thời cho cán bộ, đảng viên; nâng cao chất lượng sinh hoạt cấp ủy, sinh hoạt chi bộ và năng lực lãnh đạo của tổ chức Đảng.
Tác động nổi bật của chuyển đổi số mang lại trước hết đó là thúc đẩy tính minh bạch, chuyên nghiệp, hiện đại, thông suốt trong công tác Đảng, giúp giảm khoảng 40% thời gian xử lý văn bản; đồng thời còn giúp nâng cao kỹ năng lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy theo hướng chủ động, linh hoạt, nhanh chóng và sát thực tế; đồng thời, thông qua việc tích cực ứng dụng chuyển đổi số, cán bộ, đảng viên trong các đảng bộ cấp xã và các chi bộ trực thuộc đã nâng cao kỹ năng công nghệ, tư duy đổi mới, sáng tạo và khả năng thích ứng trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ trong toàn hệ thống chính trị.
Tuy nhiên, thực tế ghi nhận vẫn còn những “điểm nghẽn” lớn do thiếu hạ tầng công nghệ, nhiều trang thiết bị cũ, cấu hình thấp; mạng Internet ở một số ấp còn yếu, gây gián đoạn truy cập phần mềm; thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao về chuyển đổi số; kinh phí bố trí để mua sắm, đầu tư thiết bị phục vụ chuyển đổi số còn hạn chế; tâm lý ngại thay đổi trong một bộ phận cán bộ, đảng viên đã quen với cách làm truyền thống, e ngại khi sử dụng phần mềm, sợ làm sai hoặc mất dữ liệu; một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa chủ động nghiên cứu, tìm tòi, học hỏi để nâng cao kỹ năng số cho bản thân; phần lớn các chi bộ ấp trực thuộc đảng ủy cấp xã gặp khó khăn trong việc thực hiện chuyển đổi số do hầu hết chi ủy và đảng viên đều lớn tuổi, không có kiến thức, kỹ năng số cơ bản… Chính vì vậy, thực tế có nơi đã có nền tảng kỹ thuật nhưng lại chưa khai thác hiệu quả, gây lãng phí nguồn lực và làm giảm tính thiết thực của chuyển đổi số.
Nguyên nhân của tồn tại không chỉ ở thiếu nguồn lực, mà còn ở tầm nhìn và cách làm. Chuyển đổi số không thể thành công nếu chỉ coi đó là nhiệm vụ về “máy tính và phần mềm”, mà phải là sự thay đổi cách làm việc, thói quen lãnh đạo và phương thức tương tác với Nhân dân.
(Còn tiếp)
QUỲNH DI
[1]Đảng Cộng sản Việt Nam: Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2021, tr.46.
