Cán bộ kỹ thuật hướng dẫn người dân cách ươm, chăm sóc và trồng dừa dứa.

Nói đến vùng U Minh Thượng, tỉnh Kiên Giang, mọi người đều nghĩ ngay đến rừng tràm xanh bạt ngàn. Nơi đó, còn có những lau sậy cao ngút đầu người với vô vàn chim, thú, cá đồng, nhất là mật ong rừng nhiều vô kể. Thế nhưng, cũng ở vùng này, ít ai nghĩ rằng cây dừa dứa đã trụ vững ở vùng đất này và hiện nay đã, đang giúp nông dân làm giàu.

Mỗi lần nhắc đến cây dừa dứa đang trụ vững trên vùng đất phèn rừng U Minh Thượng, Thạc sĩ Lê Hữu Toàn, Trưởng phòng Kế hoạch sản xuất giống nông nghiệp thuộc Trung tâm Giống nông lâm ngư nghiệp tỉnh Kiên Giang luôn kể một cách "thao thao bất tuyệt". Bởi anh cùng các cộng sự luôn tâm huyết với loại dừa có nước mát, thơm đến không ngờ. Thạc sĩ Lê Hữu Toàn cho biết: "Vườn ươm giống của Trung tâm đặt trong khu vực Vườn quốc gia U Minh Thượng, xã An Minh Bắc, huyện U Minh Thượng, để nhân giống trồng thử nghiệm các loại cây ăn trái từ năm 2000, như: xoài, mít, cam, bưởi… Thế nhưng, các loại cây này không phù hợp ở vùng đất vẫn còn nhiễm phèn ở đây. Qua thời gian theo dõi, đến năm 2004, Trung tâm tìm đến Viện Nghiên cứu dầu để nhận 1.000 cây dừa dứa về trồng thử nghiệm. Như chỉ chờ có vậy đất và cây như có "tiếng nói chung" nên phát triển rất tốt. Từ đó, Trung tâm bắt đầu chăm sóc số cây dừa dứa giống ban đầu để cho trái rồi nhân giống bán lại cho nông dân phát triển kinh tế theo mô hình mới này".

Từ khi bắt đầu trồng, theo dõi chăm sóc, bón phân, 4 năm sau dừa cho lứa trái đầu tiên. Sau đó, Trung tâm tiếp tục nhân giống trồng thêm trong diện tích của Vườn ươm tại U Minh Thượng là 24 ha. Đến nay, ngoài việc mỗi năm xuất bán cây giống từ 10.000 – 12.000 cây, tại Vườn ươm luôn có 2.000 cây cho trái ổn định và 6.000 cây khác cũng đang trong thời gian chuẩn bị cho trái. Theo Thạc sĩ Lê Hữu Toàn, không chỉ các nhà vườn Bến Tre – nơi được mệnh danh là xứ dừa mà các tỉnh khác như Tiền Giang, Vĩnh Long, Cà Mau, Bạc Liêu… cũng tìm đến đây mua dừa giống. Còn tại địa bàn tỉnh Kiên Giang, hiện nay chỉ có 4 huyện vùng U Minh Thượng là: An Biên, An Minh, Vĩnh Thuận và U Minh Thượng đang trồng với khoảng 10.000 cây nhỏ lẻ ở các nhà vườn. Trong đó, hộ anh Trịnh Xuân Nghĩa, ngụ ấp An Hưng, xã An Minh Bắc (U Minh Thượng) trồng 4.000 cây trên diện tích 20 ha. Theo anh Nghĩa, trồng dừa dứa lãi gấp 3 lần so với các loại dừa khác. Từ đầu năm đến nay, anh Nghĩa bán khoảng 5.000 trái dừa dứa tươi và hơn 500 cây dừa giống. Như vậy, với 3.000 cây dừa trồng đợt đầu đang cho trái, mỗi cây dừa dứa trung bình cho 100 trái/năm, trừ công chăm sóc, phân bón… anh Nghĩa lãi khoảng 1,5 tỉ đồng/năm từ vườn dừa…

Dù đạt được kết quả nhất định, song Thạc sĩ Lê Hữu Toàn vẫn còn băn khoăn: "Cái khó là làm sao có nguồn bao tiêu sản phẩm cho người trồng dừa. Bởi vì, đa số người trồng còn trồng nhỏ lẻ nên khi muốn tìm đầu ra ổn định cho trái dừa khô hoặc tươi thì khó tập hợp với số lượng lớn. Năm rồi, có một đầu mối ở TP Hồ Chí Minh xuống ký hợp đồng bao tiêu dừa khô giá 18.000 đồng/trái, còn dừa tươi là 12.000 đồng/trái để họ xuất sang các nước Nhật, Pháp, Úc… nhưng không đủ cung, vì họ đòi mỗi tháng phải có từ 5.000 trái trở lên. Cũng chính vì vậy, hướng tới chúng tôi sẽ khảo sát rồi có hướng thành lập tổ hợp tác trồng dừa để họ thu gom về một mối. Trung tâm Giống sẽ đứng ra vừa ký hợp đồng bao tiêu với nhà vườn, vừa ký hợp đồng với đầu mối ở trên để giúp nông dân bán ra thị trường với giá cao và ổn định hơn".

Hiện nay, ngoài Vườn ươm giống tại U Minh Thượng, Trung tâm Giống còn đang trồng thử nghiệm 1.700 cây dừa dứa trên vùng đất phèn thuộc xã Bình Giang, huyện Hòn Đất để nhân rộng thêm cho các nhà vườn ở vùng Tứ giác Long Xuyên. Đây cũng là cách để cây dừa có sức lan tỏa, giúp nông dân tiếp cận và làm giàu.

Bài, ảnh: LÊ SEN