TRÍ VĂN (Tổng hợp)

Tình trạng hạn hán nghiêm trọng trên khắp Bắc bán cầu, trải dài từ bang California (Mỹ) đến châu Âu và Trung Quốc, đang tiếp tục làm rối loạn chuỗi cung ứng và đẩy giá lương thực, năng lượng lên cao, tạo thêm áp lực cho hệ thống thương mại toàn cầu.

Mang đến nhiều hệ lụy

Theo Trung tâm Khí tượng Quốc gia Trung Quốc, các khu vực của nước này đang trải qua đợt nắng nóng dài nhất kể từ năm 1961, khiến hoạt động sản xuất trì trệ do thiếu điện. Tờ Nhật báo Phố Wall (WSJ) cho biết, giới chức ở miền Trung và Tây Nam Trung Quốc đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp vì hạn hán ở 6 khu vực, vốn cung cấp 25% sản lượng ngũ cốc của nước này hồi năm ngoái. Riêng tỉnh Tứ Xuyên bị nắng nóng ảnh hưởng nặng nề nhất. Hôm 21-8, chính quyền địa phương đã kích hoạt phản ứng tình trạng khẩn cấp ở mức cao nhất trong bối cảnh thiếu điện nghiêm trọng, đồng thời gia hạn lệnh đóng cửa các nhà máy hoặc phải thu hẹp quy mô sản xuất để ưu tiên nguồn điện phục vụ sinh hoạt cho đến hết ngày 25-8. Lệnh này đã ảnh hưởng đến một số nhà sản xuất quy mô toàn cầu như Apple, Foxconn, Volkswagen, Toyota, cũng như các nhà sản xuất lithium, phân bón và thiết bị quang điện có cơ sở sản xuất ở Tứ Xuyên. Thành phố Trùng Khánh cũng đã lệnh cho các nhà máy tạm ngưng hoạt động cho đến hết ngày 24-8.

Sông Gia Lăng, một nhánh chính của sông Dương Tử, “trơ đáy” vì hạn hán. Ảnh: WSJ

Theo Bộ Tài nguyên nước Trung Quốc, mực nước sông Dương Tử hôm 20-8 giảm đến mức làm lộ ra một cù lao gần thành phố Trùng Khánh, nơi được đặt 3 tượng phật có tuổi đời tới 600 tuổi. Ngoài ảnh hưởng đến việc canh tác của hơn 800.000 héc-ta đất nông nghiệp, tình trạng hạn hán đã làm gián đoạn nguồn nước phục vụ thủy điện.

Ðối với một số nền kinh tế lớn nhất thế giới khác, tình trạng hạn hán đang ảnh hưởng đến nhiều ngành, gồm sản xuất điện, nông nghiệp, sản xuất và du lịch, làm gia tăng căng thẳng hiện hành như chuỗi cung ứng bị gián đoạn bởi COVID-19 và tạo thêm áp lực lên giá năng lượng, lương thực vốn bị ảnh hưởng nặng nề bởi “chiến dịch quân sự đặc biệt” của Nga tại Ukraine. Theo Andrea Toreti, chuyên gia khoa học khí hậu tại Trung tâm Nghiên cứu chung của Ủy ban châu Âu, hạn hán ảnh hưởng đến Tây Ban Nha, Bồ Ðào Nha, Pháp và Ý được coi là tồi tệ nhất trong vòng 500 năm qua.

Còn theo một nghiên cứu của Ðại học California, miền Tây nước Mỹ đang hứng chịu trận hạn hán được cho là tồi tệ nhất trong 1.200 năm qua. Các nhà dự báo nông nghiệp lo ngại, nông dân Mỹ sẽ mất hơn 40% sản lượng bông vải. Giới chức quận Westlands Water, khu vực nông nghiệp quan trọng nhất của bang California, cho biết khoảng 1/3 trong số 240.000 héc-ta đất nông nghiệp ở đó bị bỏ hoang trong năm nay vì thiếu nước.

Nhiều giải pháp tình thế đặt ra

WSJ cho biết, nắng nóng đã buộc Pháp phải cắt giảm sản lượng tại một số lò phản ứng hạt nhân vì nước sông làm nguội chúng quá ấm. Trong khi đó, Ðức, nước tiêu thụ lượng khí đốt của Nga nhiều nhất châu Âu, có kế hoạch đốt nhiều than đá hơn để sản xuất điện.

Ðặc biệt, Bộ Nông nghiệp Trung Quốc hôm 20-8 thông báo sẽ triển khai phương án tăng lượng mưa bằng cách bắn hóa chất vào các đám mây, đồng thời triển khai phun “hóa chất giữ nước” trên đồng lúa để ngăn nước bốc hơi và hạn chế thiệt hại do hạn hán kéo dài.

Các nhà khoa học khí hậu Mỹ và châu Âu cho biết các đợt khô hạn trong năm nay một phần là do La Niña, hiện tượng thời tiết do nhiệt độ lạnh bất thường ở khu vực Đông và Trung xích đạo của Thái Bình Dương khiến các khu vực của châu Âu, Mỹ và châu Á có ít mưa hơn. Theo Liên Hiệp Quốc, số lượng các đợt hạn hán trên toàn thế giới đã tăng 29% kể từ năm 2000 do suy thoái đất và biến đổi khí hậu.