“Chúa Ruồi” (tựa gốc “Lord of the Flies”) là tiểu thuyết đầu tay rất nổi tiếng của nhà văn Anh William Golding - người đoạt giải Nobel Văn chương năm 1983. Tác phẩm được NXB Văn học và Công ty Nhã Nam phối hợp phát hành năm 2015 qua bản dịch của Lê Chu Cầu.

William Golding (1911-1993) là một trong ba nhà văn đứng đầu danh sách “50 nhà văn Anh vĩ đại nhất kể từ năm 1945” do tạp chí “The Times” bầu chọn năm 2008. Phần lớn những tác phẩm của ông đều mang nặng nỗi trăn trở về hai chữ “Thiện” - “Ác” của con người. “Chúa Ruồi” là tác phẩm tiêu biểu nhất cho dòng suy tưởng này. Tiểu thuyết xuất bản lần đầu năm 1954, sau đó được dịch ra nhiều thứ tiếng và phát hành trên nhiều nước trên thế giới, được dựng thành phim hai lần và được đưa vào giáo trình văn học ở Anh, Mỹ, cùng nhiều nước châu Âu.

“Chúa Ruồi” đem lại cho người đọc sự hứng thú và sợ hãi. Hứng thú khám phá thế giới mới cùng lũ trẻ từ 6-13 tuổi khi chiếc máy bay chở chúng đi sơ tán chiến tranh bị tai nạn và rơi xuống một đảo hoang giữa Thái Bình Dương. Bọn trẻ bầu ra thủ lĩnh là Raph, bắt đầu cuộc sống tự lập, tự do. Thế nhưng, những khó khăn và thiếu thốn nơi hoang đảo cùng với nỗi thất vọng khi bỏ lỡ cơ hội được cứu... khiến xung đột giữa hai đứa trẻ đứng đầu ngày càng tăng cao. Cảm giác sợ hãi của người đọc bắt đầu khi bọn trẻ chia làm 2 phe: một do Raph đứng đầu với nếp sinh hoạt qui củ, hy vọng thoát khỏi đảo hoang bằng cách duy trì ngọn lửa; trong khi đó, phe do Jack lãnh đạo lại quay về với lối sống hoang dã: vẽ mặt, lấy săn bắt làm niềm vui và có nhiều hành động sai trái. Xung đột lên đến đỉnh điểm khi phe của Jack giết hại đồng loại, truy sát Raph để nắm quyền thống trị...

William Golding dẫn dắt người đọc từ khám phá đảo hoang qua những câu chữ miêu tả thiên nhiên tuyệt đẹp đến hành trình khám phá bản ngã của con người trong môi trường sống khắc nghiệt. Đối tượng buộc phải chiến đấu sinh tồn lại là trẻ em đang trong giai đoạn hình thành nhân cách. Chính vì thế mà sự chọn lựa theo bản năng hay lý trí, thiện hay ác khi bị đẩy đến giới hạn cuối cùng của nghiệt ngã. Mỗi nhân vật đại diện cho một tính cách tiêu biểu trong xã hội: Raph tượng trưng cho tinh thần dân chủ, văn minh; Jack tượng trưng cho sự độc tài, chuyên chế; Piggy là nhân vật của trí tuệ, Roger là kẻ nổi loạn…

Đặc biệt là hình ảnh chủ đề của tác phẩm: “Chúa Ruồi”. Chúa Ruồi là cách cậu bé Simon nhìn đầu heo do phe của Jack cắm trên cọc nhằm tế quỷ trên đảo, bị bầy ruồi nhặng bu chằng chịt. Chúa Ruồi tượng trưng cho cái ác, tồn tại ở mỗi con người. Cái ác đó bị che lấp hay được khơi dậy còn tùy thuộc vào hoàn cảnh sống và bản lĩnh của mỗi người. Những đứa trẻ có lúc đã bị che mờ lý trí khi vô tình giết người trong cơn cuồng loạn. Nếu Raph và nhóm của cậu hối hận bao nhiêu thì Jack cùng đồng bọn lại bị cuốn vào cơn say máu bấy nhiêu. Cái chết của Simon đẩy 2 phe bước vào một cuộc chiến khốc liệt không thể tưởng để chọn thiện hay ác.

Khi Raph thoát chết và bọn trẻ được cứu nhờ sự xuất hiện của một chiếc tàu của quân đội, Raph đã khóc nhưng không phải vì mừng mà “khóc than cho sự thơ ngây đã chết và lòng dạ đen tối của con người” (trang 317).

“Chúa Ruồi” là một tác phẩm ngụ ngôn đầy ám ảnh để từ chuyện đảo hoang nói chuyện đất liền, từ chuyện con trẻ mà cảnh tỉnh người lớn về tốt – xấu về tham vọng và lý trí. Đó là lý do khiến tiểu thuyết này trở thành tác phẩm kinh điển và đưa William Golding tới giải Nobel Văn chương năm 1983.

Cát Đằng