Chính phủ vừa ban hành Nghị định 115/2015/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội (BHXH) về BHXH bắt buộc đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động Việt Nam làm việc theo hợp đồng lao động, bao gồm: chế độ thai sản của lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ, chế độ hưu trí, tử tuất.
Theo Nghị định, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng của người lao động đủ điều kiện hưởng lương hưu theo quy định tại Điều 54 Luật BHXH được tính như sau: người lao động nghỉ hưu từ ngày 1-1-2016 đến trước ngày 1-1-2018, tỷ lệ hưởng lương hưu hàng tháng được tính bằng 45% tương ứng với 15 năm đóng BHXH, sau đó cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2% đối với nam và 3% đối với nữ (nếu lao động nữ nghỉ hưu từ ngày 1-1-2018, cứ thêm mỗi năm đóng BHXH thì tính thêm 2%), mức tối đa bằng 75%. Đối với lao động nam nghỉ hưu từ ngày 1-1-2018 trở đi, số năm đóng BHXH tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 45% sẽ là 16-19 năm nếu nghỉ hưu từ năm 2018-2021, từ năm 2022 trở đi là 20 năm.
Người lao động quy định tại khoản 1, 2 Điều 2 Nghị định này mà có yêu cầu thì được hưởng BHXH một lần, nếu thuộc một trong các trường hợp: đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các khoản 1, 2, 4 Điều 54 Luật BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH hoặc theo quy định tại khoản 3 Điều 54 Luật BHXH mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện; sau một năm nghỉ việc mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH; ra nước ngoài để định cư; người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS và những bệnh khác theo quy định của Bộ Y tế. Mức hưởng BHXH một lần được tính theo số năm đã đóng BHXH, cứ mỗi năm được tính là 1,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH cho những năm đóng trước năm 2014; từ năm 2014 trở đi là 2 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH.
Về mức bình quân tiền lương tháng đóng BHXH để tính lương hưu, trợ cấp một lần, Nghị định nêu, người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định có toàn bộ thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương này thì tính bình quân tiền lương tháng của số năm đóng BHXH trước khi nghỉ hưu như sau: bắt đầu tham gia BHXH trước ngày 1-1-1995 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 5 năm cuối trước khi nghỉ hưu... nếu bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1-1-2020 đến ngày 31-12-2024 thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của 20 năm cuối trước khi nghỉ hưu. Trường hợp bắt đầu tham gia BHXH từ ngày 1-1-2025 trở đi thì tính bình quân của tiền lương tháng đóng BHXH của toàn bộ thời gian.
Trường hợp người lao động có toàn bộ thời gian đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định thì tính bình quân tiền lương tháng đóng BHXH của toàn bộ thời gian.
Tiền lương tháng đóng BHXH đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định tại khoản 2 Điều 89 Luật BHXH được quy định như sau: từ ngày 1-1-2016 đến 31-12-2017, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương và phụ cấp lương theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động; từ ngày 1-1-2018 trở đi, tiền lương tháng đóng BHXH là mức lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động.
Ngoài ra, theo Nghị định, lao động nữ mang thai hộ khi sinh con mà có đủ điều kiện quy định tại khoản 2 hoặc 3 Điều 31 Luật BHXH được hưởng: trợ cấp một lần cho mỗi con bằng 2 lần mức lương cơ sở tại tháng lao động nữ mang thai hộ sinh con; nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến ngày giao đứa trẻ cho người mẹ nhờ mang thai hộ nhưng không vượt quá thời gian quy định
Người mẹ nhờ mang thai hộ đã đóng BHXH bắt buộc vào quỹ ốm đau và thai sản từ đủ 6 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng tính đến thời điểm nhận con thì được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản từ thời điểm nhận con cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi
Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2016; trừ quy định về người làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 3 tháng thì có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2018.
PHƯƠNG DUNG (thực hiện)
