Thời tiết cực đoan và ảnh hưởng biến đổi khí hậu, nước biển dâng cùng nhiều nguyên nhân khác khiến tình trạng ngập nghẹt đô thị TP Cần Thơ ngày càng nghiêm trọng. Trước thực trạng trên, thành phố đã và đang triển khai các giải pháp và huy động nguồn lực từ các tổ chức quốc tế nhằm nâng cao chất lượng hệ thống thoát nước, ứng phó tình trạng ngập nghẹt, góp phần tạo dựng môi trường sống bền vững cho người dân.

Nhiều tuyến đường trên địa bàn TP Cần Thơ thường xuyên ngập nghẹt vào các đợt triều cường hoặc mưa lớn kéo dài.

Triển khai các giải pháp

Nhiều năm nay, người dân đô thị TP Cần Thơ thường xuyên đối mặt với tình trạng ngập nghẹt sau cơn mưa lớn kéo dài hoặc vào các đợt triều cường, ảnh hưởng đến sinh hoạt, đời sống và hoạt động kinh doanh, mua bán. Theo đánh giá của ngành chức năng, có nhiều nguyên nhân gây ngập như tuyến cống chưa được nạo vét thường xuyên; cao độ mặt đường thấp; cửa xả và rạch bị lấn chiếm; hệ thống cống xuống cấp; ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu và nước biển dâng...

Để cải thiện tình trạng trên, thành phố triển khai nâng cấp các tuyến hẻm, cải tạo hệ thống thoát nước, nâng cấp mặt đường các tuyến đường có cao độ thấp, nguy cơ ngập cao, góp phần giảm ngập, hạn chế ảnh hưởng do ngập gây ra, như đường 30 tháng 4, đường Trần Văn Hoài, đường Nguyễn Văn Cừ, đường Trần Phú, đường Trần Quang Diệu, đường Nguyễn Thông, nút giao thông IC3... Cùng với đó, đầu tư xây dựng các tuyến đê bao, cống ngăn triều tự động; xây dựng một số trạm bơm lớn... bước đầu phát huy hiệu quả chống ngập tại khu vực trung tâm thành phố.
Theo Sở Xây dựng TP Cần Thơ, hiện nay, dự án chống ngập của thành phố bảo vệ vùng lõi trong phạm vi từ đường Hòa Bình - đường Nguyễn Trãi - đường Cách mạng Tháng 8 - hẻm 91 - quốc lộ 91B - đường 30 tháng 4 - Đại lộ Hòa Bình. Tuy nhiên, bờ kè sông Cần Thơ (khu vực đường Hai Bà Trưng) và tại một số vị trí cục bộ khác chưa đảm bảo cao trình chống ngập. Về vấn đề này, ông Trần Lê Trung, Phó Giám đốc Sở Xây dựng TP Cần Thơ, cho biết: Sở Xây dựng sẽ tiếp tục nghiên cứu tham mưu UBND thành phố phương án, giải pháp phù hợp để ứng phó với tình trạng ngập vùng lõi trung tâm thành phố. Đối với các vùng còn lại, Sở đang phối hợp cung cấp dữ liệu cho Trung tâm Nghiên cứu Ứng dụng Công nghệ Xây dựng - Trường Đại học Bách khoa TP Hồ Chí Minh để lập đề án dự báo ngập trong phạm vi vùng trung tâm của thành phố và đề xuất xử lý trong thời gian sớm nhất. Ngoài ra, Sở đang triển khai thủ tục thực hiện nạo vét, duy tu, bảo dưỡng hệ thống thoát nước. Đồng thời, sửa chữa, thay thế cửa hố thu nước một số tuyến đường thường xuyên ngập tại các khu vực trung tâm thành phố...

Tăng cường hợp tác quốc tế

TP Cần Thơ đã chủ động triển khai nhiều giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý, vận hành hệ thống thoát nước và xử lý nước thải ở đô thị, góp phần giải quyết tình trạng ngập nghẹt và thích ứng biến đổi khí hậu. Bên cạnh nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, thành phố đã và đang tích cực phối hợp với các tổ chức quốc tế tìm kiếm thêm nhiều giải pháp, kinh nghiệm đột phá cũng như tranh thủ nguồn vốn trong việc nâng cao chất lượng hệ thống thoát nước.

Đơn cử, tháng 10 vừa qua, UBND TP Cần Thơ đã ban hành Quyết định số 2046/QĐ-UBND phê duyệt khoản viện trợ dự án “Hợp tác kỹ thuật trong lĩnh vực thoát nước nhằm tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu tại TP Cần Thơ” do JICA tài trợ. Dự án có thời gian thực hiện từ tháng 10-2025 đến tháng 9-2028, do Sở Xây dựng TP Cần Thơ chủ trì, phối hợp với Cục Đường bộ và Thoát nước thành phố Fukuoka (Nhật Bản). Tổng vốn viện trợ không hoàn lại là 384.683USD (tương đương khoảng 9,14 tỉ đồng), JICA trực tiếp quản lý và thực hiện theo quy định. Dự án nhằm nâng cao năng lực quản lý bền vững hệ thống thoát nước và xử lý nước thải của thành phố, gồm xây dựng năng lực lập kế hoạch hoàn thiện hệ thống thu gom nước thải; nâng cao năng lực vận hành và quản lý các nhà máy xử lý nước thải hiện có; tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường và sử dụng hệ thống thoát nước hiệu quả. Kết quả kỳ vọng sau dự án gồm ít nhất 5 cán bộ chuyên môn của Sở Xây dựng và đơn vị liên quan có khả năng hướng dẫn kế hoạch quản lý - bảo trì hệ thống; xây dựng tài liệu hướng dẫn kỹ thuật về kiểm tra, bảo trì định kỳ; tổ chức tối thiểu 2 lớp tập huấn chia sẻ tài liệu cho cán bộ ngành và triển khai tối thiểu 2 đợt tuyên truyền nâng cao ý thức người dân.

Nội dung trên cụ thể hóa biên bản ghi nhớ giữa Sở Xây dựng TP Cần Thơ và Cục Đường bộ và Thoát nước TP Fukuoka (Nhật Bản) vào tháng 3-2025, liên quan đến dự án hợp tác kỹ thuật tăng cường khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu trong lĩnh vực cấp nước. Dự án này nằm trong khuôn khổ chương trình Đối tác Phát triển của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA). Bên cạnh đó, tháng 7-2025, TP Cần Thơ và TP Fukuoka đã ký kết ghi nhớ hợp tác song phương trong lĩnh vực thoát nước và giao lưu kinh tế. Theo đó, TP Fukuoka sẽ hợp tác hỗ trợ giải quyết các vấn đề xã hội mà TP Cần Thơ đang gặp phải như thiệt hại từ ngập lụt do biến đổi khí hậu.

Theo ông Takashima Soichiro, Thị trưởng TP Fukuoka, sau khi trải qua thiệt hại nghiêm trọng do ngập úng trong quá khứ, trong lĩnh vực thoát nước, TP Fukuoka đã có nhiều biện pháp như xây dựng thêm các hồ chứa nước mưa bên cạnh hệ thống ống và máy bơm thoát nước. Hiện các giải pháp trên vẫn đang phát huy hiệu quả, góp phần ngăn chặn thiệt hại do ngập úng. Với những kiến thức và kinh nghiệm của Fukuoka trong việc giải quyết các vấn đề đô thị được chia sẻ sẽ hữu ích đối với TP Cần Thơ trong thực hiện các mục tiêu phát triển đô thị.

Bài, ảnh: LẠC MẪN