Phát triển kinh tế bền vững, tôn trọng quy luật tự nhiên ở ĐBSCL là một trong những mục tiêu mà mọi hoạt động thích ứng biến đổi khí hậu (BĐKH) ở TP Cần Thơ nói riêng, ĐBSCL nói chung, hướng đến. Mục tiêu này không những thể hiện qua việc làm, công trình, dự án cụ thể, mà còn phối hợp chặt chẽ với các tổ chức quốc tế để triển khai thực hiện. Nhất là mối quan hệ Việt Nam - Úc ngày càng thắt chặt, tạo điều kiện tốt cho việc hợp tác ứng phó BĐKH, góp phần phát triển bền vững ĐBSCL…

Hợp tác ứng phó BĐKH

Việt Nam - Úc thiết lập quan hệ ngoại giao vào ngày 26-2-1973. Trải qua 15 năm thiết lập quan hệ đối tác toàn diện và 6 năm quan hệ đối tác chiến lược, đến tháng 3-2024, lãnh đạo Việt Nam - Úc đã nhất trí nâng cấp quan hệ lên đối tác chiến lược toàn diện. Ông Dương Tấn Hiển, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Cần Thơ, nhận định: “Việt Nam và Úc đã xây dựng mối quan hệ vững chắc, thực chất trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau và các lợi ích chung. Sự tương đồng về lợi ích an ninh, kinh tế và giao lưu nhân dân ngày càng sâu sắc là cơ sở giúp hai nước tăng cường quan hệ hợp tác, trong đó có nhiều công trình, dự án phát triển và ứng phó BĐKH được triển khai thực hiện đem lại hiệu quả cao…”.

Lãnh đạo TP Cần Thơ, Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc tham quan mô hình sản xuất nông nghiệp thích ứng BĐKH được giới thiệu và sẽ thực hiện thời gian tới tại ĐBSCL.

Từ năm 2000 đến nay, Úc đã đầu tư vào khu vực ĐBSCL khoảng 650 triệu AUD nhằm nâng cao cơ sở hạ tầng, thu hút đầu tư, nhân lực, đổi mới sáng tạo; trong đó có hai công trình trọng điểm là cầu Mỹ Thuận và cầu Cao Lãnh. Trong lĩnh vực nông nghiệp, Trung tâm Nghiên cứu Nông nghiệp quốc tế Úc (ACIAR) đã hỗ trợ nghiên cứu, phát triển các giống mới có khả năng chống chịu với BĐKH và nhiều hoạt động hỗ trợ, phối hợp mang tính thiết thực khác...

Năm 2023 là Năm hữu nghị kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Úc, TP Cần Thơ cũng đã phối hợp với Tổng Lãnh sự quán Úc tại TP Hồ Chí Minh tổ chức các hoạt động chào mừng thiết thực, tổ chức trồng cây lưu niệm nhân dịp kỷ niệm 50 năm thiết lập quan hệ ngoại giao Việt Nam - Úc và Lễ công bố gói hỗ trợ 2,5 triệu USD của Chính phủ Úc dành cho các doanh nghiệp ĐBSCL với tên gọi “Nền tảng đối tác doanh nghiệp - Thích ứng BĐKH”…

Thời gian qua, Trường Đại học Cần Thơ nhận được sự hợp tác, hỗ trợ quan trọng của các cơ quan Chính phủ và các đối tác Úc... Trường hiện có trên 120 cán bộ trên tổng số 1.800 cán bộ là cựu sinh viên Thạc sĩ và Tiến sĩ tại Úc;  nhà trường cũng hỗ trợ đào tạo 116 cán bộ ĐBSCL học tập tại Úc thông qua Chương trình Mekong 1000. Trong các dự án nghiên cứu và phát triển, 10 năm qua Trường Đại học Cần Thơ đã và đang triển khai 26 dự án hợp tác với các đối tác Úc gồm các lĩnh vực khác nhau, đặc biệt là nông nghiệp, thủy sản, môi trường, BĐKH... Các đề tài, dự án liên quan đến tác động và thích ứng BĐKH chiếm 10-15% trong tổng số 280 dự án quốc tế của trường; đồng thời đã góp phần cùng TP Cần Thơ, khu vực ĐBSCL thích ứng với BĐKH.

Phát huy hiệu quả

Theo dự báo, đến cuối thế kỷ 21, một phần diện tích rất lớn của khu vực ven biển vùng ĐBSCL sẽ gần như quanh năm bị chìm sâu 1m dưới mực nước biển. Do đó, dự đoán và định hướng một cách tích cực các giải pháp tận dụng nguồn tài nguyên nước mặn thời gian tới là rất cần thiết. Theo kế hoạch, dự án mới do ACIAR tài trợ sắp tới là tìm hiểu những cách canh tác và kinh doanh nông nghiệp mới với rừng ngập mặn - các đối tượng cây trồng có thể phát triển trong nước mặn. Dự án này sẽ hợp tác chặt chẽ với Tổng cục Lâm nghiệp thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để xây dựng một chương trình nghiên cứu toàn diện hơn nhằm đảm bảo chuyển đổi dựa vào rừng ngập mặn hiệu quả và bền vững. Bên cạnh đó, dự án sẽ hợp tác với nhiều bên liên quan khác nhau, bao gồm chính phủ, doanh nghiệp, cộng đồng và các chuyên gia để hiểu các mô hình kinh doanh nông nghiệp dựa vào rừng ngập mặn khả thi trong điều kiện khí hậu thay đổi, giúp đảm bảo lợi ích của người dân địa phương vùng ven biển.

Tại Hội nghị Cựu sinh viên Úc về BĐKH, ông Dương Tấn Hiển, Phó Chủ tịch Thường trực UBND TP Cần Thơ, cho biết, thành phố mong muốn các cựu sinh viên Úc, nhà khoa học, quản lý, doanh nghiệp Úc gặp gỡ, giao lưu tạo mối quan hệ lâu dài với các cấp chính quyền TP Cần Thơ, các trường đại học, chuyên gia và doanh nghiệp để góp phần hiện thực hóa các ý tưởng, dự án ứng phó BĐKH, góp phần phát triển kinh tế - xã hội TP Cần Thơ và có thể nhân rộng ra cả khu vực ĐBSCL...”.

Theo ACIAR, dự án sẽ tiến hành các hội thảo và đối thoại để cùng xây dựng tầm nhìn cho vùng ven biển; đồng thời nâng cao năng lực cho các cơ quan nhà nước nhằm giải quyết các thách thức trong quy hoạch sử dụng đất và các mô hình chuyển đổi thích ứng với BĐKH. Ngoài ra, dự án sẽ cung cấp hướng dẫn cho các bên liên quan đã và đang làm việc về rừng ngập mặn, thích ứng với BĐKH và chuyển đổi kinh doanh nông nghiệp… Mới đây, tại Hội nghị Cựu sinh viên Úc về BĐKH, với chủ đề “Bảo vệ môi trường và Chống chịu biến đổi khí hậu tại tiểu vùng sông Mekong”, bà Kristin Tilley - Vụ trưởng về BĐKH, Bộ Ngoại giao và Thương mại Úc cũng mong muốn TP Cần Thơ và khu vực ĐBSCL xây dựng kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, nhất là trong sản xuất, hoạt động kinh doanh đảm bảo an toàn về bảo vệ môi trường, thích ứng BĐKH...

GS.TS Trần Ngọc Hải, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Cần Thơ, cho biết: “Nhà trường và Mạng lưới 230.000 Cựu sinh viên Đại học Cần Thơ rất mong muốn được tiếp tục và tăng cường hợp tác ngày càng sâu rộng với cộng đồng cựu sinh viên Úc và các đối tác Úc, cũng như các cơ quan, viện trường - doanh nghiệp trong cả nước thông qua các hoạt động khác nhau. Trong đó có Chương trình Phát triển bền vững ĐBSCL - SDMD2045, bao gồm các vấn đề về thích ứng BĐKH ở ĐBSCL mà Trường Đại học Cần Thơ thiết lập và vận hành năng động hơn 2 năm qua… Các hoạt động này sẽ góp phần phát triển ĐBSCL, thích ứng BĐKH thời gian tới”.

Bài, ảnh: HÀ VĂN