Mới đây, tại TP Hồ Chí Minh, Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương) tổ chức buổi làm việc với một số hiệp hội ngành hàng, doanh nghiệp bán lẻ khu vực phía Nam để bàn về việc đẩy mạnh thực hiện các chương trình kích cầu tiêu dùng trong nước, đẩy mạnh tiêu dùng nội địa, hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Tại đây, các đại biểu tập trung trao đổi, phân tích xu hướng, cũng như chia sẻ các khó khăn, vướng mắc, đồng thời đưa ra đề xuất các giải pháp nhằm đẩy mạnh tiêu dùng nội địa, thúc đẩy thương mại trong nước.

Hoạt động kinh doanh tại siêu thị GO! Cần Thơ.

“Đẩy” sức mua

Theo Vụ Thị trường trong nước, giai đoạn từ năm 2021 đến nay, sức mua trên thị trường trong nước có chiều hướng tăng chậm tại nhiều thời điểm do nhiều nguyên nhân, tác động tiêu cực đến mục tiêu chung về tăng trưởng kinh tế của Chính phủ. Hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp cũng như thu nhập của người dân bị ảnh hưởng, kéo theo sự sụt giảm nhu cầu tiêu dùng xã hội. Tuy nhiên, nếu tính chung trong cả giai đoạn 2021-2023, tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tăng bình quân khoảng 7,2%/năm, thấp hơn khá nhiều so với mục tiêu của ngành đã đặt ra tại Chiến lược phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (tăng 13-13,5%/năm). Giai đoạn này, trong cơ cấu nhóm hàng hóa, chỉ có ngành hàng lương thực, thực phẩm có sự tăng trưởng (tăng 10,57%) và là ngành hàng duy nhất hỗ trợ cho nhóm bán lẻ hàng hóa không giảm so với năm 2020. Các ngành hàng còn lại giảm từ 1,57-9,31%.

Trong 6 tháng đầu năm 2024, tổng mức bán lẻ và dịch vụ đạt 3.098.692 tỉ đồng, tăng 8,6% so với cùng kỳ năm trước, tuy nhiên thấp hơn so với mục tiêu của ngành trong năm 2024 và thấp hơn khá nhiều so với mục tiêu tại Chiến lược Phát triển thương mại trong nước.

Ðể trợ lực cho thị trường trong nước, thời gian qua, Bộ Công Thương đã phối hợp với các địa phương, cơ quan, tổ chức, đơn vị liên quan và các doanh nghiệp phân phối lớn triển khai nhiều hoạt động thúc đẩy thị trường thông qua các hội nghị kết nối cung - cầu và định hướng tiêu dùng ở nhiều địa phương trên địa bàn cả nước. Qua đó đã hỗ trợ kết nối cho hàng nghìn lượt doanh nghiệp và người tiêu dùng trao đổi hàng hóa thông qua bằng cả hình thức hội nghị trực tiếp và trực tuyến. Ðồng thời hỗ trợ tiêu thụ hàng hóa trên các nền tảng thương mại điện tử; thực hiện các hoạt động cung cấp thông tin phân tích và dự báo thị trường nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh, tiêu thụ sản phẩm, hàng hóa nông sản tại thị trường trong nước…

Bộ Công Thương thường xuyên phối hợp với sở công thương các địa phương tích cực tổ chức các chương trình bình ổn thị trường, chương trình khuyến mãi tập trung, tổ chức các điểm bán hàng OCOP, chương trình bán hàng hóa trong các dịp lễ, Tết; kêu gọi các doanh nghiệp phân phối lớn, các hợp tác xã, chợ đầu mối căn cứ tình hình hoạt động và nhu cầu kinh doanh của doanh nghiệp, xây dựng chương trình hỗ trợ thu mua, chế biến, để tiêu thụ các mặt hàng thế mạnh của các địa phương… Thông qua những hoạt động này, các sản phẩm của Việt Nam (nông sản thực phẩm chế biến, hàng thủ công mỹ nghệ, hàng công nghiệp tiêu dùng…) có thể bán trực tiếp từ doanh nghiệp sản xuất đến thị trường tiêu dùng trong nước cũng như tham gia vào chuỗi phân phối của các doanh nghiệp nước ngoài tại thị trường nội địa cũng như thị trường nước ngoài.

Tuy nhiên, trong bối cảnh chung của nền kinh tế có nhiều khó khăn, để tiếp tục duy trì và thúc đẩy thị trường trong nước và hỗ trợ xuất khẩu, ông Phan Văn Chinh, Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước, cho rằng, trong những tháng cuối năm 2024 và các năm tiếp theo, các cơ quan chức năng cần khẩn trương đánh giá tình hình, thực trạng, triển vọng thị trường. Ðồng thời, dự báo xu hướng và kịp thời đề xuất triển khai ngay những giải pháp cấp bách, thiết thực và cụ thể trong trước mắt và trung hạn để kích thích tiêu dùng xã hội; kiềm chế lạm phát, từng bước thúc đẩy hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần ổn định kinh tế vĩ mô và bảo đảm các cân đối lớn của nền kinh tế.

Cần trợ lực từ chính sách 

Tại buổi làm việc, đại diện các doanh nghiệp đề xuất Bộ Công Thương có nhiều chính sách kích thích hàng tiêu dùng trong nước cũng như có chính sách hỗ trợ doanh nghiệp vừa và nhỏ trong nước nhiều hơn, có giải pháp tăng cường ngăn chặn hàng gian, hàng giả, hàng vi phạm quyền sở hữu trí tuệ … Ngoài ra, Bộ cần phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng bán lẻ, khuyến khích đầu tư phát triển dịch vụ logistics, vận chuyển và bảo quản, dịch vụ thanh toán; nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp bán lẻ Việt Nam; đa dạng hóa các chủ thể kinh tế và loại hình doanh nghiệp tham gia phát triển thị trường bán lẻ; tăng cường quản lý nhà nước và bảo vệ lợi ích người tiêu dùng,… Về dài hạn, Bộ cần hoàn thiện thể chế, chính sách, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và cải cách thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật về phát triển thương mại trong nước… có như vậy mới kích cầu được tiêu dùng nội địa, thúc đẩy thương mại trong nước.

Bà Nguyễn Thị Thu Hiền, Giám đốc đối ngoại miền Trung, miền Nam của Central Retail Việt Nam (chủ quản hệ thống siêu thị GO!, Big C, Tops Market) cho biết, mức độ chi tiêu và thói quen tiêu dùng của người dân hiện có nhiều thay đổi. Ðó là, người tiêu dùng giảm tần suất đi mua sắm tại siêu thị nhưng giá trị giỏ hàng trong mỗi lần mua sắm lại cao hơn. Ðể kích cầu, Central Retail Việt Nam thực hiện các chương trình giảm giá khuyến mãi như giảm 10% đơn hàng mua thực phẩm tươi sống trước 10 giờ sáng, giảm giá các mặt hàng tiêu dùng lên đến 50%... Ngoài ra, Central Retail còn hỗ trợ tiêu thụ các sản phẩm địa phương của các tỉnh, thành trên cả nước với mong muốn không chỉ mở rộng thị trường tiêu thụ mà còn muốn tìm đơn vị sản xuất phù hợp để liên kết làm hàng nhãn riêng tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. “Doanh nghiệp mong muốn tìm được đối tác phù hợp để thuận lợi kinh doanh, cũng như tìm được nguồn hàng. Ðồng thời, mong muốn có thêm sự hỗ trợ của Nhà nước và các địa phương để việc lưu thông hàng hóa, lưu kho được thuận lợi hơn”- bà Nguyễn Thị Thu Hiền kiến nghị.

Ông Hà Ngọc Sơn, Phó Tổng giám đốc Tổng Công ty Thương mại Sài Gòn (SATRA) đề xuất, cần thực hiện nhiều chương trình khuyến mãi tập trung để kích cầu tiêu dùng và thúc đẩy thương mại trong nước. Ông Hà Ngọc Sơn cho rằng: Trong lúc thị trường biến động, sức mua giảm thì chính sách của Trung ương nên có độ trễ để doanh nghiệp kịp thích ứng. Chẳng hạn, do chính sách về giá đất nên làm giá thuê mặt bằng tăng, ảnh hưởng đến phí thuê nhà của doanh nghiệp bán lẻ; nên công khai các doanh nghiệp logistics trên trang thông tin của Bộ để các doanh nghiệp bán lẻ chủ động kết nối.

Ông Phan Văn Chinh cho rằng, thị trường trong nước với 100 triệu dân nên dư địa tiêu thụ hàng hóa là rất lớn, để tận dụng được cơ hội phát triển cần có những giải pháp kích cầu tiêu thụ trong nước. Thời gian tới, Vụ Thị trường trong nước sẽ khẩn trương đánh giá tình hình thực trạng, triển vọng thị trường, dự báo xu hướng kịp thời, từ đó, đề xuất triển khai ngay những giải pháp cấp bách, thiết thực và cụ thể để kích thích tiêu dùng xã hội, đồng thời thúc đẩy thương mại trong nước.

Bài, ảnh: KHÁNH NAM