“Sách vàng sáng tạo Việt Nam” là công trình tôn vinh, biểu dương các tập thể, cá nhân có công trình, giải pháp khoa học và công nghệ (KH&CN) thiết thực, hiệu quả; do Ban Thường trực Ủy ban Trung ương MTTQVN phối hợp với Bộ KH&CN, Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật Việt Nam tổ chức hằng năm. Năm 2023, TP Cần Thơ vinh dự có 4 giải pháp được vinh danh trong Sách vàng.

Trong 21 năm công tác, PGS.TS Ngô Quang Hiếu, Trưởng Khoa Kỹ thuật Cơ khí, Trường Bách khoa, thuộc Trường Đại học Cần Thơ, bên cạnh đào tạo những thế hệ kỹ sư, thầy còn cùng các cộng sự nghiên cứu nhiều công trình, thiết bị trong lĩnh vực cơ khí, vận tải.

PGS.TS Ngô Quang Hiếu điều khiển mô hình “Hệ thống trợ lái cho cầu trục” tại nhà xưởng. Ảnh: Lệ Thu

Nói về “Hệ thống trợ lái cho cầu trục (CAS Cranes)”, giải pháp đoạt giải Nhất hội thi cấp thành phố lần thứ 11 và được vinh danh trong “Sách vàng sáng tạo” 2023, thầy Ngô Quang Hiếu cho biết: “Giải pháp CAS Cranes là sản phẩm công nghệ cao trong lĩnh vực vận tải biển. Sản phẩm chính của CAS Cranes là giải thuật và thiết bị chống lắc cho cầu trục, thiết bị điều khiển tự động cho thiết bị nâng hạ có tải trọng lớn thuộc danh mục công nghệ cao theo Quyết định số 66/2014/QĐ-TTg ngày 25-11-2014 của Thủ tướng Chính phủ. Chúng tôi nghiên cứu thiết kế, lập trình và kết nối đóng gói 3 giải pháp tối ưu bao gồm: giải thuật điều khiển chống lắc, hệ thống cảm biến (camera và laser) và phần mềm định vị container”.

Điểm mới của giải pháp này là cấu trúc thiết kế dạng mô đun nên có thể chuyển đổi từ điều khiển bằng tay sang tự động và ngược lại dễ dàng, nhanh chóng, không ảnh hưởng đến quá trình vận hành của cầu trục. Triệt tiêu dao động trong quá trình di chuyển của cầu trục và các tác động nhiễu của môi trường; bộ điều khiển vẫn hoạt động hiệu quả khi chiều dài dây thay đổi trong quá trình di chuyển. Giải pháp có phương pháp điều khiển linh động, đo các thông số với độ chính xác lên đến đơn vị milimet, tích hợp chức năng đa dạng, giao diện vận hành đơn giản, dễ sử dụng…

Công trình là kết quả của Dự án “Phát triển cầu trục bốc dỡ container tự động từ tàu lên bờ cho các cảng nhỏ” được tài trợ bởi Quỹ Đổi mới Sáng tạo VinGroup (VinIF). CAS Cranes sẽ được trang bị trên các cầu trục container tại các cảng biển, góp phần cải thiện hoạt động của các container hiện tại, nâng cao năng suất bốc dỡ container lên đến 30%-40%, góp phần thúc đẩy năng suất bến cảng lên 10%-15%. CAS Cranes góp phần cải tiến các cầu trục hiện tại ở bến cảng với chi phí thấp so với nhập các cầu trục mới từ nước ngoài.

Các nghiên cứu của thầy Ngô Quang Hiếu được nhiều hội đồng khoa học cấp cơ sở, Trung ương công nhận, được bằng khen của Thủ tướng Chính phủ năm 2022. Mới đây nhất, giải pháp “Cải tiến nâng cấp máy cắt thép tấm thành máy cắt thép đa năng ứng dụng công nghệ CNC” của thầy và các cộng sự đã đoạt giải Nhất hội thi cấp thành phố lần thứ 12. Trong năm 2023, thầy được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú.