Chính sách bảo hiểm thất nghiệp (BHTN) ở nước ta có hiệu lực thi hành từ ngày 1-1-2009, quy định chế độ BHTN là chế độ bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc đối với người sử dụng lao động và người lao động. Chính sách này có lợi hơn cho người lao động, bù đắp mất mát thu nhập thông qua trợ cấp thất nghiệp có thời hạn, cung cấp thẻ bảo hiểm y tế, đồng thời trợ giúp người lao động học nghề; tư vấn, giới thiệu việc làm. Cùng với cả nước, thời gian qua, TP Cần Thơ đã triển khai thực hiện chính sách BHTN. Trao đổi với phóng viên Báo Cần Thơ, ông Nguyễn Minh Trí, Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm TP Cần Thơ, cho biết:

- Trong năm 2009, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội (LĐ-TB&XH) TP Cần Thơ đã phối hợp với BHXH thành phố tổ chức 2 hội nghị tập huấn, hướng dẫn chính sách BHTN cho hơn 150 lượt doanh nghiệp; làm việc với BHXH thành phố và các ngành chức năng về việc thực hiện BHTN ở các đơn vị sự nghiệp công lập. Hai bên đã có văn bản thống nhất giải quyết một số vướng mắc phát sinh ban đầu khi thực hiện chính sách này ở TP Cần Thơ. Đồng thời, có văn bản đề nghị Ban Quản lý Các khu công nghiệp và chế xuất hỗ trợ tổ chức thực hiện chính sách BHTN đối với người lao động đang làm việc trong các khu công nghiệp.

Tháng 11-2009, Sở LĐ-TB&XH thành phố đã quyết định phân công Trung tâm GTVL trực thuộc Sở, thành lập phòng BHTN để triển khai thực hiện chính sách này. Đến nay, mạng lưới quản lý BHTN được xây dựng gồm 1 phòng nghiệp vụ ở Trung tâm GTVL, 1 văn phòng trợ giúp người thất nghiệp ở quận Thốt Nốt, 3 viên chức chuyên trách ở quận Ô Môn, huyện Thới Lai và huyện Cờ Đỏ. Trong tháng 2-2010, Trung tâm tổ chức các sự kiện nhằm tăng cường thông tin, quảng bá về BHTN đến người lao động và doanh nghiệp.

Nhìn chung, việc thực hiện chính sách BHTN có nhiều thuận lợi nhờ sự quan tâm chỉ đạo thường xuyên của Cục Việc làm (Bộ LĐ-TB&XH), UBND thành phố, sự phối hợp và đồng thuận của các ngành chức năng; sự hướng dẫn nghiệp vụ và điều hành của cơ quan BHTN Trung ương cũng như sự đồng tình, ủng hộ của người lao động và doanh nghiệp. Tuy nhiên, đây là chính sách mới nên quá trình thực hiện còn gặp một số khó khăn, như: Các quy định cụ thể, trình tự thực hiện còn một số điểm chưa rõ, chưa hợp lý và đồng bộ; kinh phí thực hiện chưa được bố trí và chuyển ngân kịp thời; trình độ am hiểu và thực thi pháp luật của người sử dụng lao động cũng như người lao động còn thấp...

* Thưa ông, đối tượng nào được hưởng BHTN? Hồ sơ và các thủ tục ra sao?

- Người lao động làm việc theo chế độ hợp đồng lao động hay hợp đồng làm việc (HĐLĐ hay HĐLV) khi bị mất việc làm, được hưởng các chế độ BHTN khi có đủ 3 điều kiện sau: Đã đóng bảo hiểm thất nghiệp đủ 12 tháng trở lên trong vòng 24 tháng trước khi bị mất việc làm hoặc chấm dứt HĐLĐ theo quy định của pháp luật lao động hoặc chấm dứt hợp đồng làm việc theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức; đã đăng ký với Trung tâm GTVL TP Cần Thơ khi bị mất việc làm, chấm dứt HĐLĐ hoặc HĐLV và chưa tìm được việc làm sau 15 ngày kể từ ngày đăng ký với Trung tâm GTVL TP Cần Thơ theo quy định.

Người lao động làm việc theo chế độ hợp đồng khi bị mất việc làm muốn thực hiện BHTN xin vui lòng liên hệ các địa chỉ sau:

+ Phòng BHTN thuộc Trung tâm GTVL TP Cần Thơ, số 21, Cách Mạng Tháng Tám, phường An Thới, quận Bình Thủy. Điện thoại/Fax: 3884333. E-mail: baohiemthatnghiepctho@gmail.com.

+ Phòng Nội vụ quận Ô Môn, UBND quận Ô Môn. Điện thoại/Fax: 3664333.

+ Văn phòng trợ giúp người thất nghiệp tại Thốt Nốt, số 1045, khu vực Thới Thạnh, phường Thới Thuận, quận Thốt Nốt. Điện thoại/Fax: 3854333.

Người lao động cần mang theo chứng minh nhân dân và các loại giấy tờ thể hiện tình trạng thất nghiệp, như: Quyết định cho thôi việc, thông báo chấm dứt HĐLĐ hoặc HĐLV và sẽ được viên chức BHTN hướng dẫn các bước thực hiện.

Sau khi đăng ký thất nghiệp, trong vòng 15 ngày làm việc, người thất nghiệp phải tập hợp đầy đủ các thủ tục cần thiết, trong đó phải xuất trình sổ BHXH đã được xác nhận thời gian đóng BHTN để nơi đến đăng ký thất nghiệp thụ lý hồ sơ đề nghị được hưởng và chuyển trình các cơ quan nhà nước ra quyết định cho hưởng BHTN.

* Vai trò của ngành chức năng ở các quận, huyện đối với việc triển khai và thực hiện chính sách BHTN ?

- Cơ quan LĐ-TB&XH các quận, huyện có trách nhiệm theo dõi, kiểm tra thực hiện pháp luật về BHTN, chủ yếu là thực hiện quy định pháp luật về đóng BHTN của người sử dụng lao động. Đồng thời, chủ trì hoặc phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, thanh tra việc thực hiện chế độ, chính sách BHTN cũng như tiếp nhận và giải quyết lần đầu theo thẩm quyền các đơn thư khiếu nại về BHTN trên địa bàn quận, huyện.

* Xin ông cho biết sự kết hợp giữa Trung tâm với cơ quan BHXH trong thực hiện chính sách này?

Từ khi triển khai đến hết tháng 1-2010, Trung tâm GTVL TP Cần Thơ đã tư vấn chính sách BHTN cho 102 lượt người; tiếp nhận 60 hồ sơ đăng ký BHTN; 41 hồ sơ đề nghị hưởng BHTN; 15 người chờ đủ điều kiện về thời gian để trình Giám đốc Sở LĐ-TB&XH ra Quyết định cho hưởng BHTN; 12 người chờ Quyết định cho hưởng BHTN và 14 người có Quyết định cho hưởng BHTN.

- Trung tâm GTVL TP Cần Thơ thường xuyên trao đổi ý kiến và phối hợp với Phòng Nghiệp vụ thu thuộc BHXH thành phố, xác minh việc đóng BHTN của doanh nghiệp, của người lao động và tập trung giải quyết một số vướng mắc trong thủ tục xác nhận sổ BHXH cho người thất nghiệp. Trung tâm đã liên hệ với Trung tâm GTVL tỉnh Bình Dương để thực hiện việc tiếp nhận đăng ký thất nghiệp ở nơi thuận tiện nhất cho người lao động mà không buộc họ phải về nơi doanh nghiệp đóng BHTN để đăng ký.

* Ông có thể cho biết, qua quá trình thực hiện đã phát sinh những vướng mắc gì? Người thất nghiệp thường thiếu những điều kiện gì?

- Đó là người lao động chưa được thông báo, triển khai kịp thời và đầy đủ các quy định pháp luật hiện hành về quyền và trách nhiệm của mình khi tham gia BHTN nên đăng ký trễ hạn, không mang theo các loại giấy tờ cần thiết, đăng ký sai đối tượng hoặc nhờ đăng ký hộ. Một số cơ quan, đơn vị và doanh nghiệp sử dụng lao động chưa làm đúng quy định pháp luật về đóng BHTN, xác nhận sổ BHXH cho người lao động khi chấm dứt HĐLĐ hay HĐLV...

Một số người thất nghiệp khi đến đăng ký hưởng chính sách BHTN thường thiếu sổ BHXH đã được xác nhận thời gian đóng BHTN hay đăng ký trễ hạn. Về vấn đề này, Sở LĐ-TB&XH đã chỉ đạo Trung tâm GTVL TP Cần Thơ trao đổi với Phòng Nghiệp vụ thu, thuộc BHXH để nhờ xác nhận riêng phần BHTN, làm cơ sở trình Giám đốc Sở ra quyết định cho hưởng BHTN. Đối với người đăng ký trễ hạn trong tháng 1-2010 thì chấp nhận cho đăng ký sau khi đã đề nghị người lao động làm bản tường trình lý do trễ hạn.

Theo chúng tôi, sắp tới, cơ quan BHXH xác nhận trước và riêng phần đóng BHTN cho người lao động, không chờ xác nhận toàn bộ; bổ sung quy định về chuyển hưởng sang 1 tỉnh, thành phố khác sau khi đã được hưởng BHTN ở 1 tỉnh, thành phố. Chấp nhận cho đăng ký thất nghiệp ở nơi làm việc, nơi sinh sống sau khi thất nghiệp, không chỉ là nơi đóng BHTN. Đồng thời bổ sung thủ tục giải quyết các trường hợp trễ hạn luật định không do lỗi của người lao động và quy định chuyển tiền trợ cấp qua thẻ ATM do người lao động chỉ định...

* Ông có khuyến cáo gì đối với người lao động thất nghiệp trong thực hiện chính sách này, thưa ông?

- Các cơ quan, doanh nghiệp, đơn vị, tổ chức và cá nhân thuộc diện thực hiện chính sách BHTN hãy vì lợi ích của đơn vị, cá nhân và lợi ích của cộng đồng để thực hiện nghiêm túc các quyền và trách nhiệm của mình về BHTN đã được pháp luật quy định. Riêng người lao động đang làm việc theo chế độ hợp đồng cần tích cực theo dõi các thông tin về pháp luật lao động, về BHTN, nhắc nhở người sử dụng lao động đóng BHTN cho mình và người khác. Khi bị mất việc làm, cần nhanh chóng liên hệ ngay với Trung tâm GTVL TP Cần Thơ để được cung cấp đầy đủ các thông tin và dịch vụ công cần thiết trợ giúp người lao động vượt qua khó khăn, hưởng các chế độ BHTN thích hợp và tìm được việc làm, ổn định cuộc sống.

* Xin cảm ơn ông.

PHƯƠNG MAI (Thực hiện)