* Thanh Tuyết

Bài cuối: Để có nhiều hơn tỉ phú từ đồng đất

Nông dân là chủ thể của nông thôn. Công cuộc hiện đại hóa nông nghiệp, kiến thiết nông thôn, xây dựng nông thôn mới thành công hay thất bại phụ thuộc vào việc người nông dân có nâng cao được đời sống vật chất tinh thần hay không… Bởi nông dân có giàu, mới có nguồn lực đầu tư vào nông nghiệp, thay đổi diện mạo nông thôn ngày càng đẹp và tươm tất hơn. Xuất phát từ đây, nhiều năm nay, các địa phương vùng ÐBSCL đã có nhiều giải pháp để ngày càng có nhiều tỉ phú chân đất…

* Xây dựng nền tảng

Phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi (gọi tắt là phong trào) được Hội Nông dân các tỉnh, thành vùng ĐBSCL xác định là phong trào lớn để tập hợp, thu hút nông dân. Đây là cơ sở thúc đẩy nông dân mạnh dạn đầu tư sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm gắn với quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế của địa phương, góp phần tăng giàu, giảm nghèo, xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư. Phong trào này đã và đang trở thành hành động cách mạng sôi nổi, sâu rộng và mang lại hiệu quả thiết thực ở vùng ĐBSCL.

Ông Mai Văn Sáu, Phó Chủ tịch Hội Nông dân TP Cần Thơ, cho biết: Nhiều năm qua, thành phố xác định phong trào "Nông dân thi đua sản xuất kinh doanh giỏi, đoàn kết giúp nhau làm giàu và giảm nghèo bền vững" là một trong 3 phong trào lớn, được các cấp Hội quan tâm và đặt làm mục tiêu, nhiệm vụ trọng tâm chi phối các phong trào khác. Trong Nghị quyết năm, Thành hội đều coi trọng, giao chỉ tiêu cụ thể về số hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cho các cấp; chỉ đạo các cấp Hội sâu sát cơ sở, thường xuyên kiểm tra các hoạt động của phong trào để đánh giá, rút kinh nghiệm, kịp thời đề ra biện pháp giải quyết… Từ đó, phong trào đã thu hút đông đảo cán bộ, hội viên và nông dân tham gia, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội ở nông thôn. Số hộ tham gia phong trào đạt bình quân 75,89% trên tổng số hộ nông nghiệp; hộ đạt tiêu chuẩn nông dân sản xuất giỏi 4 cấp đạt bình quân 70,36% so với hộ đăng ký. Ở vùng nông thôn thành phố, xuất hiện ngày càng nhiều hộ nông dân có quy mô sản xuất lớn, thu hút hàng chục, hàng trăm lao động, thu nhập hàng năm từ 100 triệu đồng đến hơn 1 tỉ đồng. Nhiều mô hình mới phát triển, mang lại hiệu quả kinh tế cao, giúp nhiều hộ vươn lên thoát nghèo bền vững. Điển hình như: mô hình sản xuất lúa giống ở phường Trung Kiên, quận Thốt Nốt; mô hình áp dụng khoa học kỹ thuật trong trồng lúa đạt năng suất cao ở xã Trung Thạnh, huyện Cờ Đỏ; sáng lập Hợp tác xã Dâu Hạ Châu ở huyện Phong Điền…

Từ phong trào có 60.698 hộ nông dân thuộc Hội nông dân tỉnh An Giang được các nông dân giỏi giúp đỡ vươn lên thoát nghèo. Ông Châu Văn Ly, Phó Chủ tịch Hội nông dân tỉnh An Giang, cho biết: An Giang đã hình thành Câu lạc bộ Doanh nhân nông thôn, góp phần đổi mới nội dung phương thức hoạt động Hội, tạo thêm chỗ dựa vững chắc cho nông dân. Nhiều mô hình mới tiêu biểu xuất hiện, như: nuôi cá lóc bằng thức ăn công nghiệp tại phường Mỹ Thạnh, ương lươn giống ở huyện Châu Thành. Đặc biệt, mô hình vận động nông dân tham gia xây dựng nông thôn mới ở xã Phú Bình, huyện Phú Tân với chỉ 90 nông dân sản xuất kinh doanh giỏi cấp tỉnh đã đóng góp xây dựng nông thôn mới trên 1,3 tỉ đồng… Nhân rộng những mô hình hay, hiệu quả, những điển hình tiên tiến sẽ là nền tảng căn bản góp phần tạo nên thành công lớn trong công cuộc kiến thiết nông thôn, xây dựng nông thôn mới.

* Trợ lực bằng "cần câu cá"

Tìm giải pháp để nâng cao thu nhập cho người nông dân luôn là vấn đề "nóng". Bởi lẽ, giúp nông dân làm giàu chính đáng từ đồng đất mà không có tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào các cấp chính quyền là vấn đề không dễ. Vì vậy, ngoài việc tuyên truyền, vận động nông dân tham gia tổ chức hội, các địa phương vùng ĐBSCL trợ lực bằng "cần câu cá". Vấn đề này, ông Kim Song Ven, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh Trà Vinh, cho biết: Phải thay đổi dần tập quán canh tác truyền thống của nông dân sang áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao hiệu quả kinh tế, cải thiện cuộc sống. Bên cạnh đó, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các ngành, các cấp với các cấp Hội Nông dân trong việc nâng cao trình độ cho hội viên thông qua các tập huấn, chuyển giao khoa khọc kỹ thuật. Đồng thời, đẩy mạnh các hoạt động hỗ trợ hoạt động tư vấn sản xuất, dạy nghề và tạo việc làm cho nông dân… Giúp nông dân tiếp cận nguồn thông tin thị trường nông sản hay chủ trương, chính sách về nông nghiệp, nông thôn… cũng là cách nhiều cấp Hội Nông dân vùng ĐBSCL áp dụng trong việc nâng cao năng lực cho nông dân. Điển hình như thời gian quan Hội Nông tỉnh An Giang phối hợp với Trung tâm tin học thuộc Sở Khoa học và Công nghệ, Công ty Angimex – Kitoku, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tư pháp… mở rộng số lượng thông tin về chủ trương, chính sách pháp luật, cung cấp kịp thời về giá cả, các loại dịch vụ. Nhờ đó, trên 7.525 ha lúa Nhật, hàng triệu tấn lúa Jasmine, nấm rơm và bắp thu trái non... của nông dân làm ra được bao tiêu. Ngoài ra, tỉnh còn tổ chức cho hơn 3.542 nông dân tham quan các mô hình làm ăn có hiệu quả như: mô hình nuôi lươn, mô hình trồng sen, ươm cá tra bột; hỗ trợ kỹ thuật nuôi trồng thuỷ sản, nuôi bò, nhân giống lúa, trồng nấm rơm, rau an toàn,....

Tuy nhiên, thực tiễn sản xuất nông nghiệp nhiều năm nay, đặc biệt là tình trạng biến động giá cả, đầu ra sản phẩm hàng hóa nông sản không ổn định… khiến nông dân chưa được hưởng lợi tương xứng với những thành quả lao động nên còn gặp nhiều khó khăn trong đời sống và sản xuất. Theo ông Mai Văn Sáu, Phó Chủ tịch Hội Nông dân TP Cần Thơ, phong trào nông dân sản xuất kinh doanh giỏi – cái nôi của những mô hình, điển hình tiên tiến tuy phát triển rộng khắp nhưng thiếu bền vững… Nguyên nhân của những tình trạng trên chủ yếu xuất phát từ sự hợp tác thiết chặt chẽ giữa nông dân và nông dân, nông dân và doanh nghiệp trong mối liên kết 4 nhà. Nguồn vốn phát triển sản xuất còn hạn chế vì các ngân hàng chỉ cho nông dân vay sản xuất theo thời vụ là chủ yếu. Trong khi muốn phát triển hàng hóa hướng xuất khẩu cần đầu tư trang thiết bị kỹ thuật phát triển…

Để giải quyết những vấn đề này, theo ông Châu Văn Ly, Phó Chủ tịch Hội nông dân tỉnh An Giang, phải đẩy mạnh liên kết 4 nhà, thực hiện hợp đồng tiêu thụ sản phẩm theo Quyết định 80/2002/QĐ-TTg (ngày 24-2-2002) của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện thu mua nông sản hàng hóa theo hợp đồng tạo điều kiện cùng địa phương giúp nông dân gắn sản xuất với chế biến, tiêu thụ sản phẩm và xây dựng thương hiệu… Theo ông Mai Văn Sáu, Phó Chủ tịch Hội Nông dân TP Cần Thơ, các cấp Hội nông dân cần tiếp tục đổi mới và nâng cao chất lượng và hiệu quả của phong trào; phấn đấu để phong trào có bước phát triển mới về chất, chuyển dịch mạnh cơ cấu vật nuôi, cây trồng, tạo ra sản phẩm nông nghiệp có giá trị và khả năng cạnh tranh cao hơn. Các cấp hội cần tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng, nhà khoa học, doanh nghiệp tăng cường chuyển giao, ứng dụng các thành tựu khoa học kỹ thuật và các hoạt động dịch vụ, tư vấn hỗ trợ sản xuất giúp nông dân áp dụng giảm chi phí đầu tư, tăng cao lợi nhuận. Tập trung xây dựng, nhân rộng những mô hình điển hình tiên tiến, xuất sắc phù hợp địa phương. Thúc đẩy liên kết giữa các mô hình sản xuất, kinh doanh giữa các hộ nông dân sản xuất kinh doanh giỏi để giúp đỡ và chia sẻ kinh nghiệm, thúc đẩy phát triển sản xuất hàng hóa lớn. Phát huy vai trò của nông dân tham gia kinh tế hợp tác, phát triển đúng hướng và hoạt động có hiệu quả. Vận động nông dân tích cực tham gia cánh đồng mẫu lớn trên các loại cây trồng, sản xuất ra nhiều sản phẩm cùng loại, đăng ký thương hiệu, cạnh tranh thị trường và xuất khẩu… Bên cạnh đó, nhiều nông dân cho rằng, nhà nước cần có nhiều chính sách hỗ trợ các tổ hợp tác, hợp tác xã, nhất là hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp phát triển để góp phần sản xuất hàng hóa số lượng lớn, chất chất lượng cao, đủ sức cạnh tranh trên thị trường trong thời kỳ hội nhập kinh tế thế giới. Ngoài ra, các ngành hữu quan cần có chính sách cụ thể hơn nữa trong việc triển khai thực hiện liên kết 4 nhà, giúp nông dân sản xuất ổn định và bền vững.

***

Có thể khẳng định rằng, từ những phong trào nông dân sản xuất kinh doanh giỏi, những cuộc bứt phá từ đồng đất của những "hai lúa" đi tiên phong không những mang lại đời sống vật chất ngày càng cao mà còn giúp nông dân đổi mới suy nghĩ, cách làm, biết sử dụng lao động một cách hợp lý, sử dụng đồng vốn một cách hiệu quả. Từ đây nông dân sáng tạo trong vận dụng những tiến bộ mới, công nghệ cao vào sản xuất một cách hiệu quả, sản xuất gắn với bảo vệ môi trường theo hướng phát triển bền vững, góp phần làm giàu cho bản thân, cho gia đình, cộng đồng… Chính lực lượng nông dân sản xuất kinh doanh giỏi làm nòng cốt trong thực hiện cơ giới hóa đồng ruộng, chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn góp phần quyết định sự thành bại cho công cuộc xây dựng nông thôn mới. 