Trong nhiều thập kỷ qua, điện ảnh Trung Quốc từ khởi đầu khiêm tốn đã phát triển và chiếm lĩnh thị trường châu Á, sản xuất khoảng 600 phim mỗi năm, doanh thu đứng thứ hai thế giới. Tuy nhiên, điện ảnh Trung Quốc cũng đối mặt với nhiều áp lực thương mại hóa và để cân bằng điều đó, có những nhà làm phim tìm góc nhìn mới, hình thành dòng phim nghệ thuật đương đại. Và dòng phim noir (phản ánh mặt trái của xã hội) - vốn là “đặc sản” của Hollywood những năm 1940-1950, đang trở thành xu hướng mới...

“The Wild Goose Lake” xuất hiện trong hạng mục tranh Cành cọ vàng tại LHP Cannes 2019.

Trung Quốc kiểm duyệt rất chặt nội dung các tác phẩm điện ảnh, nhất là những vấn đề liên quan đến bạo lực, thế lực ngầm, tham nhũng, tình dục. Thế nhưng, phim noir đã manh nha và phát triển hơn 2 năm qua, đang trở thành xu hướng được các nhà làm phim quốc gia này ưa chuộng. Những góc khuất hay cuộc sống của những con người bên rìa xã hội đang được đưa lên màn ảnh một cách ám ảnh.

Mở đầu cho sự chú ý là “Looming Storm” (2017) của đạo diễn Dong Yue, về cuộc truy đuổi kẻ sát nhân bí ẩn trong mưa, nhận không ít ngợi khen từ giới phê bình quốc tế. Trên Rottentomatoes, “Looming Storm” được đánh giá đến 100% điểm tích cực; đồng thời phim đã mang về cho Dong Yue giải Đạo diễn mới xuất sắc nhất tại Giải thưởng Điện ảnh châu Á. Sự thành công của “Looming Storm” đã mở màn cho dòng phim noir phát triển ở Trung Quốc. Ví như “Dying to Survive” (2018) của đạo diễn Văn Mục Dã, đã bất ngờ mang về hơn 453 triệu USD. Câu chuyện của “Dying to Survive” khai thác vấn đề lớn của xã hội: buôn lậu các loại thuốc trị ung thư. Tác phẩm này cũng đã giành được hàng loạt giải thưởng Kim Mã 2018: Đạo diễn mới xuất sắc, Nam diễn viên chính xuất sắc và Kịch bản xuất sắc. Một thành công khác là “Ash Is Purest White” của đạo diễn danh tiếng Giả Chương Kha, từng tranh Cành cọ vàng tại Liên hoan phim quốc tế (LHP) Cannes 2018. 

Sự thành công liên tục của dòng phim này khiến giới chuyên môn có cái nhìn khác về nền điện ảnh Trung Quốc. Nhà sản xuất Ý Marco Muller, nhận xét: “Đó là những phim có sức hút với thị trường quốc tế. Chúng gai góc và hấp dẫn. Dường như ngày càng có nhiều nhà làm phim Trung Quốc làm tốt dòng phim noir này”. Bằng chứng là 2 tác phẩm của Trung Quốc xuất hiện tại LHP Cannes 2019 cũng thuộc thể loại này, đó là: “The Wild Goose Lake” của đạo diễn Điêu Diệc Nam và “Summer of Changsa” của đạo diễn Tổ Phong. “The Wild Goose Lake” xuất hiện trong hạng mục tranh Cành cọ vàng, còn “Summer of Changsa” ở Nhãn quan độc đáo. Cả hai tác phẩm này đều nằm trong phong trào theo đuổi xu hướng phim noir của Trung Quốc, khi đề cập đến những chủ đề gai góc với góc nhìn sắc sảo.

MINH NHIÊN (Tổng hợp từ South China Moring Post, Hollywoodreporter)